حمام می‌خواهید؟ حمام آقانقی
این هفته یک روز را برای حمام رفتنتان کنار بگذارید! شوخی نمی‌كنیم. این بار پیشنهاد ما برای گشت و گذار شما، یك حمام است، اما نه از آن حمام‌های معمولی كوچك در خانه‌های مدرن كه اوج سلیقه به خرج دادن معمارهایشان، گذاشتن دوش، وان و یك قفسه كوچك برای شامپو و چیزهای دیگر است. معماری این حمام نیز مثل حمام‌های عادی نیست، كدام حمام عادی سقف نقاشی شده دارد و رواق هشتی و گنبد؟ كدام حمام عادی، سقف بلند، دیوارهای پر نقش و نگار و فضایی نورگیر و وسیع دارد؟
برای رفتن به این حمام تقریبا باید تا میدان عالی قاپوی اردبیل بروید. ساک حمام تان هم احتمالا یک چمدان پر از لباس و وسایل شخصی خواهد بود. ساكنان چنین حمامی مسلما آدم‌های معمولی نیستند، مجسمه‌هایی مومی‌هستند، هر كدام مشغول كاری. یكی مشغول بافتن قالی است، آن یكی خزینه‌دار است و منتظر مشتری، چند نفری یك طرف نشسته‌اند و گپ می‌زنند، چند نفر هم پشت میزی چوبی منتظر چای دیشلمه‌اند.
حمامی كه ما از آن حرف می‌زنیم حمام آقانقی (ظهیرالاسلام) اردبیل است كه بر اساس متون منتشر شده از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در دوره ایلخانی به وسیله فردی به نام ظهیرالاسلام ساخته شده و بعدتر توسط آقانقی موتمن در دوره قاجار بازسازی شده است و به همین علت هم به آن حمام آقانقی می‌گویند و هم ظهیرالاسلام.
گفته می‌شود كه این حمام در طول سال‌ها چندین بار تخریب و بازسازی شده است و در محل فعلی آن نیز، پیش از ساخته شدن، حمام دیگری بوده است. همچنین علاوه بر مجسمه‌های مومی، تعدادی ظروف قدیمی برای چایخوری كه در دوره‌های گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند و شماری صنایع‌دستی نیز در این موزه در معرض دید گردشگران قرار گرفته است.
حمام آقانقی تا دوره پهلوی كاربری عادی‌اش را حفظ كرده بود و پس از این دوران، مدتی از آن استفاده نشد، اما میراث فرهنگی در سال 1378 این حمام را خریداری و بازسازی کرد و در نهایت هم موزه مردم شناسی اردبیل را در آن راه انداخت و تعدادی مجسمه مومی در آن ساكن شدند تا شیوه زندگی مردم اردبیل، آداب و رسوم‌شان، آیین‌هایشان، پوشش محلی‌شان و حتی شیوه غذا پختن‌شان را به گردشگرانی كه می‌آیند و از حمام بازدید می‌كنند نشان می‌دهند.
اگر روزی گذرتان به اردبیل افتاد، علاوه بر جاذبه های بسیار دیگرش سری هم به این حمام بزنید، زیرا هم یکی از قدیمی ترین حمام های کشور را دیده اید و هم ابزار و ادوات زندگی مردمان دوره های دور و نزدیک شمال غرب کشور را. شاید زیاد جذاب نباشد که بخواهیم خیلی ریز از جزئیات معماری این حمام سخن بگوییم، ولی شما بدانید که حتماً به دیدنش می ارزد. دیدن رواق هشتی شکل، رخت کن، کفش کن، گنبد سربینه، گرمخانه و... برای بسیاری از جوانان امروز که در آپارتمان های لوکس حمام می کنند واقعاً تعجب آور و جالب است.
البته خیلی از گردشگرانی كه برای بازدید به این حمام می‌روند اعتقاد دارند اگر قرار است به یك موزه مردم‌شناسی حسابی تبدیل شود باید مجسمه‌های بیشتری در آن گذاشته شوند و بخش‌های بیشتری از آن نیز بازسازی و تعمیر شوند.
فراوری: الهام مرادی
بخش گردشگری تبیان
برگرفته از جام جم، ایران99
