10 پرسش و پاسخ کاربردی تغذیه‌ای
1- روغن زیتون چه رنگی بهتر است؟
رنگ روغن زیتون بستگی به میزان کلروفیل موجود در آن دارد که می‌تواند از زرد تا سبز و سبز زیتونی بر حسب غلظت آن متفاوت باشد و در خواص آن تأثیرگذار نیست.
همچنین روغن زیتون در سرما کدر شده و ممکن است در دمای حدود صفر درجه توده‌های ابر مانند در آن ایجاد شود که بعضی به اشتباه فکر می‌کنند مربوط به تقلبات یا فساد آن است. در صورتی که این مسئله مربوط به جامد شدن اسیدهای چرب اشباع شده آن است و این مسئله در گرما از بین می‌رود و روغن به حالت عادی بر می‌گردد. این مسئله اکثراً در فصل زمستان و یا در صورتی که روغن را در یخچال بگذارند رخ می‌دهد.
2- برنج تازه بهتر است یا برنج کهنه!؟
برنج ایرانی یکی از بهترین و معطرترین برنج‌های دنیا است، ولی برای استفاده از عطر خوب آن بهتر است پس از برداشت مدتی (حداقل حدود سه ماه) از آن بگذرد تا بعد از تغییر و تحولی که با زمان در مواد آن ایجاد می‌شود، اجسام عطری بیشتری در آن ایجاد شود و بتواند خوش خوراک و لذیذ باشد. نکته دیگر آن که در برنج نو موادی وجود دارند که بهتر است پس از مدتی در آن از بین بروند و یا به حداقل برسند تا مضر نباشند. این مواد به طور طبیعی در برنج وجود دارند و بر اثر مرور زمان کاهش می‌یابند.
3- سیر تازه، پخته یا سیر ترشی؟ کدامیک بهتر است!؟
سیر تازه دارای کامل‌ترین اثرات دارویی است، ولی با پخته شدن و یا حرارت دادن آن این خواص کاهش می‌یابد، چرا که مواد اصلی آن خیلی زود تبخیر می‌شوند و همان موادی هستند که بوی سیر را ایجاد می‌کنند.
اثرات سیر ترشی نزدیک به سیر تازه است و اثر آن از سیر پخته به مراتب قوی‌تر است.
4- آیا گشنیز و بادرنجبویه گزینه های خوبی برای برطرف کردن نفخ و دل دردهای مسافرت هستند؟
بله. یکی از بیشترین مشکلاتی که در سفر با آن مواجه می‌شویم نفخ و دل درد است که گاهی کلافه کننده است. گشنیز و بادرنجبویه دو گیاه حاوی اسانس (رایحه) هستند که می‌توانند به طور موثر این مشکل را حل کنند.
در صورتی که این دو گیاه در دسترس نبودند محصول دارویی تهیه شده از آن‌ها به نام قطره کارمینت (CARMINT) در تمام داروخانه‌ها بدون نسخه عرضه می‌شود. مصرف این قطره از نوزادان تا افراد مسن مجاز است. زمان اثرگذاری کارمینت کمتر از 15 دقیقه بوده و لازم است قبل از مسافرت به تهیه آن اقدام کنید.
5- نعنا آرام‌بخش و ضد درد است؟
بله. نعنا به داشتن رایحه‌ای دلپذیر از قدیم مورد توجه بوده و به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین گیاهان دارویی و غذایی جهان می‌باشد. از جمله خواص دارویی آن می‌توان به اثرات ضد درد و آرام‌بخش آن به خصوص برای تمام سنین اشاره نمود.
با توجه به این که این اثرات مربوط به اسانس (روغن معطر) آن است امروزه منابع داروسازی محصولاتی از آن تهیه نموده که مورد مصرف زیادی است. یکی از این محصولات که به خصوص وجود آن در مسافرت‌ها بسیار ضروری است، قطره منتول (MENTOL) می‌باشد که به عنوان تسکین دهنده سردرد، دردهای اسکلتی حاصل از سرماخوردگی و یا رانندگی، گرفتگی بینی و رفع عوارض سرماخوردگی و رفع کوفتگی و خستگی از سفر دارای اثرات بسیار ایده‌آل می‌باشد. این محصول در تمام داروخانه‌ها بدون نسخه عرضه می‌شود.
6- آیا زنجفیل برای جلوگیری از تهوع و استفراغ در مسافرت نیز مفید است؟
بله. زنجفیل از قدیم به عنوان یکی از پر مصرف‌ترین ادویه‌ها به عنوان خوراکی دارویی مورد استفاده بوده است و دارای خواص گوناگونی می‌باشد، اما یکی از خواص مهم و ایده‌آل آن اثر ضد تهوع و استفراغ آن است.
استفاده از زنجفیل و یا فرآورده‌های دارویی آن می‌تواند در تهوع حاملگی، ماشینی شدن و تهوع حاصل از شیمی درمانی و یا موارد دیگر مورد استفاده قرار گیرد. برای جلوگیری از تهوع و استفراغ در مسافرت‌ها می‌توان یک گرم پودر زنجفیل را چند ساعت قبل از مسافرت به همراه مایعات یا غذا مصرف نمود و یا برای اثر سریع و راحت‌تر آن می‌توان از قطره آرومین (ARHEUMIN) که بدون نسخه در داروخانه‌ها عرضه می‌گردد، استفاده نمود. برای این منظور می‌توان 50 قطره آرومین را در کمی آب، چای و یا مایعات و غذا حل نموده و نیم ساعت تا 45 دقیقه قبل از مسافرت میل کرد. این میزان برای یک روز کافی است و می‌توان روزهای بعد آن را تکرار کرد.
7- سیب را با پوست بخوریم یا بدون پوست!؟
سیب یکی از میوه‌های با خواص زیاد است، به طوری که در پند و مثال‌های بعضی از کشورها می‌گویند هر کس روزی یک سیب بخورد، به دکتر مراجعه نمی‌کند. در صورتی که سیب را با پوست بخورید، دارای خاصیت مسهل بوده و برای رفع یبوست خوب است، ولی در صورتی که سیب را بدون پوست مصرف کنید، دارای خاصیت ضد اسهال است. دلیل این امر وجود فیبرهای (الیاف) پوست سیب است که دارای خواص مسهل می‌باشند.
8- چای تازه دم یا کهنه!؟
چای تازه به دلیل داشتن کافئین بیشتر، نسبت به چای کهنه دارای خاصیت رفع خستگی است، لذا در صورتی که منظور از نوشیدن چای رفع خستگی و نشاط باشد، باید از چای تازه دم کشیده نوشید. کافئین آزاد شده در چای تازه پس از مدتی کم‌کم با تانن‌های (مواد تلخ) چای به صورت کمپلکس در آمده و دیگر خواص کافئین آزاد را ندارد.
9- گیاهان اسانس‌دار را چگونه نگهداری کنیم؟
با توجه به این که رایحه (اسانس) گیاهانی که ما به طور روزمره به صورت سبزی خوراکی و یا ادویه آن‌ها را مصرف می‌کنیم، احتیاج به دانستن نکات خاصی دارد، به آن‌ها اشاره می‌شود.
چون رایحه‌ها می‌توانند به سرعت تبخیر شوند و به خصوص این مسئله در اثر گرما بیشتر رخ می‌دهد، لذا این گیاهان را باید در حرارت کم و سایه و به دور از نور آفتاب نگهداری کرد. همچنین از پودر کردن آن‌ها و نگهداری به مدت طولانی تا حد امکان خودداری کنید، چون رایحه گیاهان از پودر به سرعت تبخیر می‌شود. به همین دلیل باید پودر این گیاهان را در ظروف فلزی یا شیشه‌ای (ترجیحاً شیشه‌های رنگی) ریخته و درِ آن‌ها را محکم بست. ظروف پلاستیکی برای نگهداری این نوع گیاهان و ادویه‌جات مناسب نمی‌باشند.
10- گوجه‌فرنگی تازه بهتر است یا پخته!؟
گوجه‌فرنگی از مهم‌ترین محصولات گیاهی با خواص ارزشمند است که مصرف آن می‌تواند برای سلامتی بسیار قابل توجه باشد. گوجه‌فرنگی گذشته از اثرات خوب برای قلب و به عنوان ضد سرطان دارای اثرات ضد پیری برای پوست است.
این موارد تنها اثرات آن نمی‌باشند، بلکه گوجه‌فرنگی دارای اثرات دیگری از جمله ضد درد، ضد تصلب شرایین، ضد باکتری، ضد سرفه، کاهش دهنده پرفشاری خون و کلسترول، مسهل، ادرارآور و ده‌ها اثر دیگر است و با توجه به این که بسیاری از اثرات مفید آن مربوط به ماده‌ای به نام لیکوپن است و این ماده با پختن گوجه‌فرنگی بیشتر آزاد می‌شود و جذب آن بهتر است، ضروری است از هر دو شکل گوجه‌فرنگی به شکل تازه (برای محفوظ ماندن ویتامین‌ها و بعضی ترکیباتش) و پخته (برای جذب بیشتر لیکوپن آن) مصرف شود. لیکوپن دارای خاصیت ضد پیری زودرس پوست می‌باشد.
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منبع: ماهنامه دنیای تغذیه – شماره 118 - دکتر محمد حسین صالحی سورمقی
مطالب مرتبط:
زیتون سبز بخریم یا زیتون سیاه؟
آیا محصولات رژیمی واقعا رژیمی اند؟
از کجا بفهمیم شکم مان چاق است؟
آیا به قدر کافی پروتئین می خورید؟
اصلی ترین منابع پروتئینی کدامند؟
چربی های سیس و ترانس چه هستند؟
چه موقع باید جلوی چاقی را گرفت؟
