متادون برود،هروئین می‌آید

در واقع برخی می‌گویند قرص متادون از بازار دارویی كشور به دلایل سری حذف شده است؛ موضوعی كه شایعه‌ها پیرامون آن بالا بوده و شائبه‌های بسیاری را به وجود آورده است. در واقع قطع ناگهانی و ارائه نکردن قرص متادون به مراکز ترک اعتیاد خصوصی شائبه حذف تدریجی درمان اعتیاد با متادون را از چرخه درمان اعتیاد قوت بخشیده، مدیران برخی از مراکز خصوصی ترک اعتیاد و کارشناسان به اعمال تبعیض بین مراکز ترک اعتیاد دولتی و خصوصی معترض هستند و این تصمیم را غیر کارشناسی می‌دانند و بر این بحث دامن می‌زنند كه با این روند به سمت تعطیل شدن برنامه متادون در کشور می‌رویم.

این شایعه را چندی پیش عباسعلی ناصحی، مدیرکل سلامت روانی و اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت بر سر زبان‌ها انداخت و از توقف عرضه قرص‌های متادون به مراکز درمان اعتیاد به دلیل ورود این داروها از این مراکز به بازار آزاد و جایگزینی شربت‌های متادون به جای قرص خبر داده بود.

در پی این اظهارات و ایجاد شائبه حذف تدریجی داروی متادون از چرخه درمان اعتیاد، محمد باقر صابری زفرقندی، مدیرکل درمان، بازپروری و حرفه آموزی ستاد مبارزه با مواد مخدر به این خبر واکنش نشان داد و ضمن هشدار به انعکاس اخبار تأیید نشده در رسانه‌ها که در روند طبیعی درمان افراد خلل ایجاد می‌کند، اعلام کرد: «هیچ گونه برنامه‌ای مبنی بر حذف متادون از چرخه درمان کشور وجود نداشته و ندارد». وی تأکید کرده بود:درمان با داروهای آکوستیک از جمله درمان نگهدارنده‌ها با متادون یکی از روش‌های درمانی برای گروه‌های تعریف شده معتادان است و اثر بخشی آن در ایران و سایر کشورها بر اساس شواهد علمی به اثبات رسیده است. در این میان قطع ناگهانی و عدم ارائه قرص متادون به مراکز ترک اعتیاد خصوصی و اعمال تبعیض بین مراکز ترک اعتیاد دولتی و خصوصی باعث ایجاد نارضایتی مدیران مراکز خصوصی شد.

به هر حال حذف شدن یا نشدن متادون از چرخه دارویی كشور موضوع مهمی است كه سعید صفاتیان، مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر، در خصوصش می گوید : اگر قرص متادون به شربت تبدیل شود نتایج بدی به دست می‌آوریم. ظرف 8 سال گذشته 150 تا 160 هزار نفر تحت پوشش درمان با قرص متادون قرار گرفته‌اند.

وی گفت: در صورت تغییر قرص متادون به شربت متادون بعد از چند ماه مشاهده می‌کنیم درصد قابل توجهی از بیمارانی که به مطب‌ها مراجعه می‌کنند از درمان سرباز می‌زنند، چرا که شربت به آن‌ها نمی‌سازد و آن‌ها با شربت متادون کنار نمی‌آیند و این باعث خروج آن‌ها از سیستم درمان می‌شود.

مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان کرد: خروج آن‌ها از سیستم درمان باعث نمی‌شود که آن‌ها به چرخه مصرف تریاک برگردند و بلکه به مصرف هروئین روی می‌آورند چرا که خیلی از آن‌ها به ماده‌ای احتیاج دارند که زودتر از قبل آن‌ها را به حالت نشای برساند در نتیجه بعد از یک مدت مشاهده می‌کنیم که مصرف هروئین بالا رفته و به طبع HIV گسترش پیدا می‌کند چون اکثر این‌ها از روش تزریق استفاده می‌کنند.

وی خروج بیماران از سیستم درمان را موجب دردسر کشور دانست و اظهار داشت: در حال حاضر مطب‌ها و مراکز خصوصی متهم اصلی نشت دارو به بازار هستند اما اگر مدتی دیگر که قرص صرفاً به مراکز درمانی دولتی ارائه شد و در بازار آزاد نیز دارو یافت شد آن وقت پاسخ به اذهان عمومی و نهادهای بین‌المللی در خصوص اینکه این قرص‌ها از کجا به بازار نشت کرده چه خواهد بود؟ آن وقت است که دانشگاه‌ها و مراکز دولتی متهم اصلی نشت دارو به بازار می‌شوند. صفاتیان تأکید کرد: در سطح خرد نیز وقتی بیمار به رنگ، شکل و اندازه قرص عادت کرده نباید آن را تغییر دهد چرا که باعث بروز واکنش منفی بیمار می‌شود.

وی تصریح کرد: این‌ها و مواردی دیگر را کسانی متوجه می‌شوند که کار عملی انجام داده‌اند. کسانی که این نظر‌ها و برنامه‌ها را می‌دهند آدم‌های باتجربه‌ای نیستند و هزار تا مریض معتاد ندیده‌اند یا 4 سال تجربه داشتن مطب را نداشته‌اند. قطعاً این‌ها نمی‌توانند راجع به این موضوعات نظر بدهند، چرا که این‌ها موضوعاتی نیست که در کتاب‌ها نوشته شده باشد.

مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به هزینه‌های زیاد و سرمایه‌گذاری‌های نظام و بهره‌برداری از موفقیت این برنامه در سطح بین‌الملل به نفع جمهوری اسلامی ایران گفت: این موضوع می‌تواند بیماران را در درازمدت از سیستم درمان بیرون بکشد و این به معنی تعطیل شدن سیستم درمان متادون در کشور است. در حقیقت با این روند به سمت تعطیل شدن برنامه متادون در کشور می‌رویم.

همچنین به گفته محمد اسماعیل علیپور، رئیس یکی از مراکز ترک اعتیاد خصوصی اجرای این موضوع به نفع سیستمی است که بخواهد اعتیاد افزایش پیدا کند تا سیستمی که به درمان بیندیشد.

وی افزود: ارائه شربت متادون برای بیماران جدید شاید با مشکل کمتری مواجه باشد، اما برای بیماری که 6 سال است تحت درمان است و طبق پروتکل «مصرف در خانه» باید بخشی از دارو را در منزل مصرف کند، استفاده از شربت به جای قرص برای این بیماران موجب افزایش مصرف می‌شود چون بیمار دارو را با سرنگ اندازه گیری و مصرف نمی‌کند. بنابراین بیماری که روزی 5 میلی گرم قرص مصرف می‌کرده به یکباره مصرف او به 50 میلی‌گرم می‌رسد.

مربی، تصریح می‌کند : همچنین برای بیماران تزریقی دیدن سرنگ مضر است، دیدن سرنگ یعنی بزرگ‌ترین وسوسه برای برگشت به قبل. مشکل بعدی نیز انتقال و جابجایی شربت برای بیمار است. تصور کنید بیماری که به سفر می‌رود اگر قرص همراهش باشد بهتر است یا شربت با یک سرنگ که اصلاً صورت خوشی برای او ندارد. وی ادامه داد: حداقل این کار به یکباره انجام نمی‌شد و قرص را قطع نمی‌کردند. به نظر می‌بایست شربت را به تدریج جایگزین قرص شود. امروزه در سیستم مواد مخدر هر روز ماده جدیدی تولید می‌شود ما در سیستم درمان نباید دست خود را با یک دارو ببندیم.

همچنین با تنوع دارویی موجود، چه دلیلی دارد که بخواهیم برای بیمار محدودیت ایجاد کنیم که فقط از یک دارو استفاده کند. علی پور تصریح کرد: حمل و نقل دارو معضل دیگری است که دامن گیر مراکز ترک اعتیاد می‌شود. همچنین نگهداری این داروها نیز معضل دیگری برای مراکز ترک اعتیاد است، مرکزی که 70 متر وسعت دارد باید برای نگهداری این داروها انبار جداگانه‌ای در نظر بگیرد. وی به خطرات شربت نیز اشاره کرد و بیان داشت: ممکن است شربت در منزل توسط کودکان خورده شود و به مسمومیت و مرگ او بینجامد. ما نمونه‌هایی از این دست دیده‌ایم. همچنین بعضی بیماران نیز بیان می‌کنند که شربت به آن‌ها نمی‌سازد یا قرص برای آن‌ها عوارض دارد. به نظر من این کار نه علمی است و نه اجرایی.

حسین ناکام، رئیس جمعیت احیای انسانی کنگره 60 که در زمینه راهنمائی درمان اعتیاد فعالیت می‌کند نیز در رابطه با تغییر قرص متادون به شربت می گوید : فرد مصرف‌کننده وضعیتی ندارد که بخواهیم دائماً در وضعیت درمانی او تغییر ایجاد کنیم. این در شرایطی است که حتی برخی بیماران حتی به رنگ، اندازه یا مارک قرص و دارو واکنش منفی نشان می‌دهد.

عباسعلی ناصحی، مدیرکل سلامت روانی و اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در واکنش به این سخنان گفت: همه این اظهارات مردود است چرا که تدابیر لازم برای این موضوع اتخاذ شده است.

منابع:سیاست روز/روزنامه ابتکار/ خبر گزاری فارس