قلعه چالشتر - چهارمحال و بختیاری

چالشتر در 10 کیلومتری‌ شهر کرد واقع‌ شده‌ است‌. این‌ قلعه‌ سال‌ها قبل‌ از اینکه‌ شهر کرد اعتبار یابد، مرکز حکومت‌ نشین‌ بود. این‌ قلعه‌ به‌ خدا رحیم‌ خان‌ بختیاری‌ متعلق‌ بود و در حال‌ حاضر جز بخش‌کوچکی‌ از آن باقی مانده و بقیه‌ قلعه‌ از بین‌ رفته‌ است‌.

قلعه چالشتر در استان چهار محال و بختیاری تلفیقی از معماری دوران قاجار ایران با معماری اروپایی است، با ستون‌هایی ایستاده از سنگ خودنمایی می‌کند.

این كاخ قلعه كه با 2 حیاط خان نشین و اندرونی با راهرویی سرپوشیده به هم مرتبط شده اند درسال 1323هجری قمری به دست خدارحم خان حاكم محلی احداث شده است که براساس آثارمستند برجای مانده این كاخ قلعه دردوره صفویه مركز حكمرانی چهارمحالی ها بوده است .

این قلعه در منطقه چالشتر واقع شده که در دوره صفویه مرکز حکمرانی چهارمحالی‌ها بوده که به وسیله کلانتران روستاها و مناطق تحت سیطره خود را کنترل می‌کردند و پس از انتصاب حسین قلی‌خان به عنوان ایلخان بختیاری، در اواسط حکومت ناصرالدین شاه، حکمرانان این منطقه از حاکمیت بر چالشتر خلع و تنها به زمین داران بزرگ تبدیل شدند.

مجموعه تاریخی چالشتر شامل سردر سنگی، خان‌نشین، اندرونی، حمام، انبارها و اصطبل‌ها است.

قلعه عیانی و خان‌نشین این مجموعه تاریخی دارای 38 ستون سنگی با سر در و ایوان است.

این قلعه شامل نقوش افسانه‌ای و اسطوره‌ای، زندگی روزمره، گل و گیاه، گل و گلدان، گل و مرغ، نقوش پیچش گیاهی و نقوش فرشته است.

این نقوش به صورت ماهرانه و زیبا خلق شده و در برخی موارد به صورت برجسته حجاری شده است. در این مجموعه قلعه، اندرونی با یک دالان به ‌قسمت خان‌نشین ارتباط داشته و ایوان آن دارای  10ستون سنگی است.

اتاق‌های این مجموعه قلعه نیز با نقوشی به سبک نقاشی لندنی که تلفیقی از هنر نقاشی ایرانی و غربی است، مزین است که این سبک نقاشی در دوره قاجار به اوج خود می‌رسد شامل نقوش گل و گلدان، افسانه لیلی ومجنون و نقوش اسلامی شامل یوسف و زلیخا به همراه خط نوشته‌ای از آیات قرآن است.

در بخشی از سر درهای این مجموعه قلعه، معماری سنتوری که‌ به صورت مثلثی شکل با نقوشی به سبک شیر و شکر است، به چشم می‌خورد.

حمام قلعه تاریخی چالشتر نیز مزین به کاشی‌آبی فیروزه‌ای و سفید سربی بوده است. سقف اندرونی این قلعه به صورت قاب‌هایی از چوب گردو است و درها و پنجره‌های اتاق‌های این مجموعه ‌نیز از جنس چوب گردو به صورت گره چینی شده می‌باشد.

این مجموعه قلعه دارای 5 ایوان است و 5 اتاق نیز در اندرونی آن وجود دارد و در مجموع دارای  40ستون است.

اندرونی آن به نام قلعه ستوده معروف است. قلعه دارای سر در با هشت ستون سنگی حجاری شده با نقوش شاخه انگوری و هندسی است در دو طرف چوبی آن نگهبانان سنگی برجسته قرار داردند از تزیینات زیبای این بنا ازاره های سنگی سر در با نقوش رنگی است

ازاره های سنگی زیر زمین شامل نقوش گیاهی- خوشه انگوری- درختان انتزاعی- فرشتگان بالدار و گل وگلدان‌های برجسته است که بصورت حیرت‌آوری تزیین شده‌اند.

طبقه دوم قلعه ستوده دارای پنج اتاق است اتاق پنج دری و اتاق‌های جانبی آن با نقاشی‌های (لندی) کتیبه آیات قرانی صحنه نقاشی یوسف و زلیخا سر بخاری گچ بری قاب و تخته سقف‌ها تزیین شده اند.

دو حوض سنگی بیضوی شکل در حیاط دو قلعه وجود دارد. قلعه ستوده با دالانی به قلعه خدارحم خان مرتبط می‌شود حمام خصوصی این مجموعه از دو طرف دالان ارتباطی به دو ساختمان است. موزه مردم شناسی - موزه آثار سنگی و موزه کار و زندگی در این مجموعه تاریخی قرار دارند و از جاذبه های این مجموعه فرهنگی تاریخی محسوب می شوند.

كاخ قلعه چالشتر در فاصله 5 كیلومتری مركز استان (شهركرد ) و به مساحت 1200 مترمربع متعلق به اواخر دوران قاجاریه است .

این اثر در تاریخ 27 مرداد 1377 با شمارهء ثبت 2101 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

همشهری آنلاین

دانشنامه دیکیپدیا

مرجع شهرهای ایران

باشگاه خبرنگاران جوان استان چهارمحال بختیاری