فرقانی:
پذیرش هدیه از منابع خبری به معنای قبول عدم استقلال حرفه خبرنگاری است
دکتر فرقانی پرداخت هر نوع هدیه از سوی منابع خبری به خبرنگاران را مخالف اصول حرفهای دانسته و گفت: وقتی چنین بده بستان‌هایی بین منابع خبری و خبرنگاران ایجاد شود دیگر نباید انتظار داشت حرمت و استقلال این حرفه حفظ شود.
مهدی فرقانی از روزنامه‌نگاران پیشکسوت کشورمان، پرداخت هر نوع هدیه از سوی هر نهادی به خبرنگاران را مورد نقد قرار داده و به خبرنگار مهر گفت: من اساسا با هدیه دادن و هدیه گرفتن در شغل خبرنگاری مخالف هستم. در اصول حرفهای خبرنگاری این مساله مورد تاکید قرار گرفته که هر نوع پاداش و هدیه‌ای که از سوی منابع خبری به خبرنگاران پرداخت شود، اشتباه است و باید از آن اجتناب کرد.
وی ادامه داد: این مساله متاسفانه چند سالی است در فضای خبری کشورمان مرسوم شده و اینکه نامش را هدیه یا هر چیز دیگری بگذاریم از غلط بودن آن نمی‌کاهد. نهادهای مختلف از پرداخت این هدیه‌ها هدف‌های خودشان را دنبال می‌کنند که در وهله اول نمک‌گیر کردن خبرنگاران است تا به اصطلاح هوای حوزه‌شان را داشته باشند.
این استاد علوم ارتباطات قبول کردن این هدیه‌ها از سوی خبرنگاران را هم عملی غیرحرفه‌ای دانسته و توضیح داد:می‌دانم با گفتن این حرف‌ها خیلی از دوستان و همکارانم ناراحت و دلخور می‌شوند ولی باور کنید در درازمدت به حرف من خواهند رسید. من نمی‌توانم درک کنم که چرا یک خبرنگار این هدیه‌ها را قبول می‌کند چه برسد به اینکه شیوه پرداخت آن هم نامعقول و زشت و برخورنده باشد.
فرقانی درباره شیوه پرداخت هدیه مرسوم به هدیه ریاست‌جمهوری نیز گفت: اینطور که شما می‌گویید خبرنگاران برای دریافت این هدیه ازدحام کرده بودند برایم ناراحت‌کننده است. خبرنگارانی که برای گرفتن یک هدیه از یک منبع خبری اینگونه اشتیاق نشان می‌دهند و به اصطلاح سر و دست می‌شکنند، حرمت خود را می‌شکنند و به طور غیرمستقیم می‌گویند که قیمت ما این است و کاری به حقیقت و جستجوی آن نداریم.
وی افزود: وقتی چنین رفتارهایی از سوی خبرنگاران بروز پیدا می‌کند دیگر نباید انتظار داشته باشیم منابع خبری حرمت ما و حرفه‌مان را داشته باشند.
این آسیب متاسفانه در حرفه ما ایجاد و در چند سال اخیر هم متداول‌تر شده و اگر جلوی آن را نگیریم سال به سال جدی‌تر می‌شود. این کارها لطمه جدی به استقلال حرفه روزنامه‌نگاری می‌زند.
این روزنامه‌نگار پیشکسوت با اشاره به اینکه شاید برخی بگویند در حال حاضر هم این حرفه استقلال ندارد، استدلال کرد: حتی اگر این حرف را هم بپذیریم ولی باز هم پذیرش این هدیه‌ها، پذیرش رسمی عدم استقلال حرفه روزنامه‌نگاری از هر دو طرف (هدیه دهنده و هدیه گیرنده) است. این کارها لطمه اساسی به جایگاه حرفه خبرنگاری می‌زند.
فرقانی اضافه کرد: حفظ شرافت یک اصل مهم در کار خبرنگاری است که در وهله اول زمینه‌های حفظ و حراست از آن از سوی خود خبرنگاران ایجاد می‌شود و بعد باید از منابع خبری بخواهیم که این اصل را رعایت کنند. حفظ شرافت کار خبری بستگی تام و تمام با رفتاری دارد که روزنامه‌نگاران دارند.
وی کمک‌های نهادهای مختلف به حرفه روزنامه‌نگاری را اینگونه توصیف کرد: این کمک‌ها نباید مستقیم و به صورت پرداخت مالی به شخص خبرنگاران باشد بلکه این حرفه باید به طور غیرمستقیم مورد حمایت همه نهادها باشد تا با حفظ استقلال بتوانند به رسالت خبری خود اقدام کنند. من با اساس هر نوع هدیه دادن و هدیه گرفتن در این حرفه مخالفم. هر نوع تامین مالی روزنامه‌نگاران باید از سوی صاحبان رسانه‌شان باید باشد. مثال این نوع هدیه دادن با اغماض اینگونه است که قاضی از صاحبان یک پرونده هدیه دریافت کند آیا آنگاه می‌تواند در مورد حقیقت به درستی قضاوت کند.
این استاد ارتباطات ادامه داد: من وقتی با اساس این کار مخالفم درباره شیوه آن اظهارنظر نمی‌کنم چون آنگاه به کاری که فاقد مشروعیت است، مشروعیت بخشیده‌ایم. من می‌دانم و می‌پذیرم که فعالان عرصه خبر با مشکلات مالی روبه رو هستند ولی این را توجیه خوبی برای پذیرش هدیه از منابع خبری نمی‌دانم. این مشکلات مالی برای نسل‌های قبلی خبرنگاران هم بود ولی ما واقعا استقامت کردیم. ارزش کار خبر به همین مقاومت‌هایش است. خبرنگار باید استغنایی داشته باشد که هرگز این هدیه‌ها را قبول نکند.
فرقانی در پاسخ به اینکه برخی خبرنگاران این هدیه‌ها را حق خود می‌دانند که اگر دریافت نکنند حقشان ضایع می‌شود، گفت: چه حقی؟ در کدام قاموس و فرهنگ کار خبری نوشته شده است که خبرنگار می‌تواند و یا باید از منابع خبری هدیه دریافت کند. خبرنگار حقوق‌بگیر رسانه‌اش است و از همانجا باید پول کارش را بگیرد. اگر این توجیه را بپذیریم پس هر کسی برای هر کاری که می‌کند می‌تواند به غیر از حقوق رسمی‌‌اش پول‌های جانبی نیز بگیرد. مگر این همان کاری نیست که اگر یک کارمند انجام دهد، ما در گزارش‌ها و مطالبمان نقدش می‌کنیم؟
وی در پایان تاکید کرد: اسم‌ها تعیین‌کننده ارزش چیزی نیست. ما می‌توانیم رشوه را «هدیه» بنامیم ولی اصل موضوع تغییر نمی‌کند. باور کنید من اگر مسئول یک موسسه مطبوعاتی بودم یک روز هم چنین خبرنگارانی را نگه نمی‌داشتم.
