تـغـذیه بـهـاری از دیـدگاه طب سنتی

سبک‌ترین رژیم غذایی در طی سال را باید در فصل بهار داشته باشیم، بنابراین در تمام وعده‌های غذایی از غذاهای سبک و زود هضم استفاده کنید.

تمام اجزای خلقت تحت نظام هوشمند آفرینش به گونه ای هماهنگ و منظم در حرکتند، به گونه‌ای که هر تغییری در بخشی از آفرینش، تغییری متناسب را در جایی دیگر به دنبال خواهد داشت. بر این اساس با شروع فصل بهار و بازگشت مجدد طراوت و شادابی طبیعت، سلول‌های بدن ما نیز متعاقباً عملکرد و نیازهای جدید و متفاوتی در مقایسه با فصل زمستان خواهند داشت. به عبارت دیگر، تغییرات ایجاد شده در بدن ما منعکس کننده تغییرات ایجاد شده در طبیعت است.

میل و کشش به خوردن مواد غذایی و تنقلات خاص در فصول مختلف را که همگی تجربه نموده‌ایم ناشی از همین حقیقت است. البته هرچه بیشتر به خوردن مواد غذایی طبیعی و تازه گرایش داشته باشیم و کمتر به سراغ خوراکی‌های صنعتی و فست‌فودها برویم، پیام‌های طبیعی صادره از بدن را در زمان مناسب بهتر درک می‌کنیم. با چنین دیدگاهی بر آن شدیم تا در این مطلب با توجه به دیدگاه‌های طب سنتی که طبی کلی‌نگر است درباره توصیه‌های تغذیه‌ای فصل بهار با شما سخن بگوییم.

مزاج بهار

فصل بهار از نظر گرمی و سردی، تری و خشکی در اعتدال است و هیچ‌یک از وضعیت‌های فوق غلبه ندارد. هر چند برخی معتقدند که مزاج بهار گرم و تر است. با این وجود طب سنتی اسلامی، طب آیورودیک و طب سنتی چینی همگی بر پاک سازی بدن از مواد زائدی که از خوردن غذاهای انرژی‌زا و گرم در فصل زمستان ایجاد شده‌اند و با گرم شدن تدریجی هوا در بهار و تابستان تبدیل به سموم و مواد شدیداً مضر می‌شوند، تاکید دارند. به همین منظور برای لذت بردن از طراوت بهاری و جلوگیری از سستی و افزایش غلظت خون، پیش رفتن به سمت یک رژیم غذایی سبک را توصیه می‌کنند.

طب چینی

به علاوه در طب چینی، انباشته شدن زیاد مواد زائد در کبد و عدم پاک سازی کبد از سموم، مانع جریان یکنواخت خون و انرژی به تمام قسمت‌های بدن می‌شود و در نتیجه قسمت‌های ضعیف‌تر بدن دچار بیماری می‌شوند و یا فرد دچار وضعیت مسمومیت مزمن (که با علائمی چون کاهش اشتها، سوء هضم، نفخ، خستگی، احساس طعم تلخ، خستگی، سردرد و تحریک پذیری زیاد همراه است) خواهد شد.

سبک‌ترین رژیم غذایی در طی سال را باید در فصل بهار داشته باشیم، بنابراین در

تمام وعده‌های غذایی از غذاهای سبک و زود هضم استفاده کنید

بنابراین فصل بهار زمان پاک‌سازی کبد از سموم است و قطعاً تغذیه صحیح، نقش کلیدی در این امر دارد. چنانچه کبد از سموم پاک نشود، دریافت غذای بیشتر نه تنها باعث سلامتی نمی‌شود، بلکه زمینه بروز بیماری‌هایی را به ویژه در تاندون‌ها و حتی چشم فراهم می‌کند. ایجاد دمل‌های چرکی، بثورات پوستی، خونریزی از بینی و پارگی برخی رگ‌های بدن را به دلیل زیادی خون ناشی از عدم دفع مواد و فضولاتی که در طول زمستان در بدن مجتمع شده‌اند و انتقال آن‌ها به اعضای ضعیف بدن می‌دانند.

با توجه به آنچه ذکر شد انتظار می‌رود با رعایت نکات ارائه شده در این مقاله، تأثیر چشمگیری در وضعیت سلامتی، شادابی و کارایی در فصل بهار داشته باشیم.

طب ایورودیک

در طب ایورودیک معتقدند همان گونه که با گرم شدن هوا برف‌ها آب می‌شوند، در بدن انسان هم انرژی که در فصل زمستان تجمع یافته است باید از بدن پاک شود، بنابراین در بهار چربی به همراه سموم از بافت‌های بدن آزاد شده و وارد جریان خون می‌شود. غلیظ شدن خون از سموم و خلط باعث ایجاد حالت سستی و خشکی عضلانی، تجمع پلاک در عروق، افزایش خلط و گاه بروز تب می‌شود، بنابراین بدن نیاز دارد که سموم، خلط و چربی‌های اضافه را در این فصل دفع کند.

نکته 1: در فصل بهار وعده‌های غذایی سبک و زود هضمی داشته باشید

سبک‌ترین رژیم غذایی در طی سال را باید در فصل بهار داشته باشیم، بنابراین در تمام وعده‌های غذایی از غذاهای سبک و زود هضم استفاده کنید، بنابراین فصل بهار زمان مناسبی برای شروع رژیم کاهش وزن و رهایی از چربی‌های اضافه است.

روزه داری سبک برای مدت کوتاه (در نیمه‌های فروردین) می‌تواند برای پاک‌سازی کبد مفید باشد.

نکته 2: مصرف این نوشیدنی‌ها در فصل بهار مفید است

نوشیدن چای زنجفیل تازه و داغ در این فصل برای حذف سموم تجمع یافته و مواد هضم نشده در بدن در طی زمستان مفید است. به علاوه مصرف شربت‌های لیمو، نارنج، آلبالو، به، غوره، انار، سکنجبین، کاسنی و زرشک توصیه می‌شود.

نکته 3: در وعده ناهار از حبوبات و سبزیجات استفاده کنید

قبل از وعده ناهار حتماً صبحانه‌ای سبک که شامل آب‌میوه و چند تکه تازه میوه باشد میل کنید.

برای وعده ناهار بیشتر از انواع لوبیای تازه، جوانه‌های ماش، لوبیا، عدس و یونجه و سبزیجات سبز رنگ جوان مثل ریحان، کرفس، کاهو، مارچوبه، اسفناج، بامیه، کدو، کلم، برگ سبز تربچه و چغندر استفاده کنید، مثلاً آش جو، آش آب‌غوره، آش تمبر هندی، خورش کدو، بورانی، آش دوغ، آش ماست و سوپ سبزیجات. خورش‌ها و خوراک‌های سبزیجات که بدون سرخ شدن و با ادویه‌هایی چون ریحان، رازیانه، مرزنجوش، رزماری، زیره سیاه و شوید طعم‌دار شده باشند، انتخاب‌های مفیدی هستند.

نوشیدن چای زنجفیل تازه و داغ در این فصل برای حذف سموم تجمع یافته و مواد هضم نشده در بدن در طی زمستان مفید است

میوه‌های تازه مثل زردآلو، انجیر، انگور، آلو، انواع توت‌ها به همراه بادام خام و فرنی، تمرهندی ترش یا شیرین، کاهو با سکنجبین نیز میان وعده‌های مفیدی هستند و مصرف آن‌ها نسبت به تنقلات گرم مانند گردو و انواع شیرینی‌ها ارجحیت دارد.

نکته 4: در فصل بهار از این مواد غذایی کمتر مصرف کنید

برای کمک به پاک سازی کبد از غذاهای با طبع گرم، تلخ و به ویژه شور باید پرهیز شود.

مصرف کمتر گوشت‌ها به ویژه گوشت قرمز و مواد تولید کننده خون، در مقایسه با زمستان ضروری است.

مصرف مواد و غذاهای چرب و تند در فصل بهار توصیه نمی‌شود.

نکته 5: از میوه‌ها و سبزیجات فصلی استفاده کنید

دیدگاهی در بین برخی متخصصین تغذیه وجود دارد که میوه‌ها و سبزیجات را باید متناسب با فصل رویش آن‌ها مصرف نمود. بر اساس این نظریه مصرف میوه‌ها و سبزیجات هر فصل در همان فصل می‌تواند بیش از پیش مفید باشد و به پاک سازی بدن از سموم تجمع یافته کمک کند.

نکته 6: برنامه غذایی و خواب منظمی داشته باشید

بر اساس نظریه‌های طب سنتی نظم برنامه غذایی و ساعت خواب به هنگام تغییر فصل که بدن نسبت به تغییرات محیطی حساس‌تر می‌شود و بیشتر در معرض سرماخوردگی قرار می‌گیرد توصیه می‌شود.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منبع: ماهنامه دنیای تغذیه – شماره 118 - لادن گیاهی