امام موسی صدر و اخبار ضد و نقیض سرنوشت‌اش

اخیرا شبکه تلوزیونی الجزیره در خبری به نقل از سخنگوی رسمی دولت لیبی اعلام كرد كه جسدی در منطقه تاجوراء این كشور پیدا شده كه ممكن است پیكر امام موسی صدر باشد. ناصر المانع، سخنگوی رسمی دولت لیبی در این زمینه اعلام كرد که در قبرستانی واقع در منطقه تاجوراء جسدی پیدا شده است كه احتمال می دهیم جسد امام موسی صدر باشد. به گفته وی این پیكر به یكی از بیمارستان‌های طرابلس منتقل شده است تا آزمایش‌ دی ان ای بروی آن انجام بگیرد.

المانع همچنین مدعی شده بود كه بر اساس اطلاعات و تحقیقات انجام شده سعی شد تا هماهنگی‌هایی با خانواده امام صدر و همراهانش انجام شود و آزمایشاتی از سوی پزشكان قانونی برای روشن شدن ماجرا انجام پذیرد و به‌زودی نتایج این آزمایشات مشخص خواهد شد.

هنوز دقایقی از انتشار این خبر نگذشته بود که وزیر امور خارجه لبنان اخبار مربوط به پیدا شدن جسد امام موسی صدر در لیبی را تكذیب كرد. عدنان منصور در گفت‌وگو با روزنامه لبنانی الاخبار تمامی اخبار منتشر شده مبنی بر پیدا شدن جسدی از امام موسی صدر در منطقه‌ای از لیبی را تكذیب كرد و گفت: آنچه كه از سوی شبكه الجزیره منتشر شده واقعیت ندارد.

وی تصریح كرد: در سفر اخیر هیات لبنانی به طرابلس این هیات با مسئولان لیبیایی دیدار و در جریان روند تحقیقات در خصوص سرنوشت امام موسی صدر و همراهانش قرار گرفت. تحقیقات در خصوص این مساله همچنان ادامه دارد و گام‌های خوبی در این راستا برداشته شده است.

این در حالی است كه برخی از منابع لیبیایی اعلام كردند كه مسئولان طرابلس اوایل ماه جاری میلادی نامه‌ایی را به دولت لبنان ارسال كردند و در آن از پیدا شدن جسدی خبر دادند كه احتمال می‌رفت مربوط به امام موسی صدر باشد. آن‌ها در این نامه خواهان انجام آزمایش دی.ان.ای به روی افراد خانواده امام موسی صدر شدند. بر اساس این نامه بود که عدنان منصور، وزیر امور خارجه لبنان اواخر هفته گذشته در راس هیاتی به طرابلس سفر كرد تا نمونه آزمایشات افراد خانواده امام موسی صدر را در اختیار مسئولان لیبیایی قرار دهد. به گفته منابع لیبیایی قرار شد تا نمونه آزمایشات اجساد و خانواده‌ها مورد مقایسه قرار گیرد. پیش از این نیز مصطفى عبد الجلیل، رئیس شورای ملی انتقالی لیبی چندی قبل اعلام كرده بود كه كمیته‌‌ای برای تحقیق در خصوص سرنوشت امام موسی صدر تشكیل شده است. وی هم‌چنین تاكید كرده بود كه برخی از افراد نزدیك به قذافی شاهد "جنایت معمر قذافی در حق امام موسی صدر" بوده‌اند.

چندی پیش نیز منابع آگاه لبنانی اطلاعات جدیدی از لیبیایی ها دریافت کرده اند که بر اساس آن امام موسی صدر هرگز لیبی را ترک نکرده و پس از بازداشت در طرابلس به همراه محمد یعقوب و عباس بدر الدین به زندان مخفی در جنوب کشور منتقل شده بود. پس از آن به دلایل نامعلوم امام موسی صدر از زندان نخست به زندان ابوسلیم در طرابلس انتقال داده شد که گویا این موضوع در سال 1997 رخ داده و در این مدت امام موسی صدر زنده بوده و از بیماری قند رنج می برده است.

به نا به گفته این منابع امام موسی صدر در سلولی انفرادی در زندان مذکور نگهداری شده است و "عبدالحمید السائح" از عوامل اطلاعاتی -که به وحشی بودن معروف بوده است - مسئول پرونده امام موسی صدر شده بودو سلول امام موسی صدر زیر دفتر السائح قرار داشته و وی دو نفر از ماموران خود را مسئول مراقبت دائمی از امام موسی صدر کرده بود. در این راستا تحقیقات مبسوطی از نگهبانان سلول امام موسی صدر انجام شده است. این در حالی است که در هنگام حضور امام موسی صدر در زندان ابوسلیم در پایتخت لیبی وی در حالی که از بیماری قند رنج می برده است نگهبانان ضمن مخالفت با معالجه وی از دادن داروهای لازم با وجود نیاز مبرم امام موسی به آن خودداری کرده اند که این موضوع سبب درگذشت وی در تاریخی که دقیقا مشخص نیست، اما به احتمال زیاد آغاز دهه گذشته بوده است، شده است. پس از مرگ امام موسی صدر معمر قذافی اجازه دفن وی را نداده است و خواستار نگهداری جسد وی در زندان شده بود و ماموران قذافی ظرف یک دهه کامل از جسد مراقبت می کردند و این اقدام تا زمان سقوط طرابلس به دست انقلابیون در 22 آگوست ادامه داشته است. همچنین بر اثر شدت بمبارانهای زندان ابوسلیم به ویژه دفتر عبدالحمید السائح، برق دفتر وی که سلول امام موسی در زیر آن قرار داشت قطع شد و پس از مدتی این زندان به طور کامل ویران شد، اما اطلاعات لیبیایی ها حاکی است که جسد به همراه اجساد دیگر به خارج از زندان منتقل شده است به ویژه اینکه شاهدان عینی از مشاهده عمامه و عبا خبر دادند. پس از ورود انقلابیون به زندان ابوسلیم مشخص شد که اجساد به بیمارستان مرکزی طرابلس منتقل شده است اما بعدها این اطلاعات غلط از آب درآمد، زیرا مشخص شد که اجساد به اماکن مختلف انتقال و دفن شده است.

همانطور که از شواهد بر می‌اید اخبار ضد و نقیض بسیاری در مورد امام موسی صدر و سرنوشت وی وجود دارد که باید با هماهنگی کامل جریان‌های شیعی گام‌های اساسی در مورد روشن شدن سرنوشت این مرجع شیعیان برداشته شود.

بر اساس شواهد موجود امام موسی صدر در 3 شهریور سال 1357 و در آخرین مرحله از سفر دوره‌ای خود به کشورهای عربی، بنا بر دعوت رسمی معمر قذافی وارد لیبی شد و در روز 9 شهریور ربوده شد. دستگاه‌های قضایی دولت‌های لبنان و ایتالیا، و همچنین تحقیقات انجام شده از سوی واتیکان، ادعای رژیم لیبی مبنی بر خروج صدر از آن کشور و ورود او به رم را رسما تکذیب کردند. مجموعه اطلاعات آشکار و پنهانی که طی دو دهه پیش بدست آمده، تماما گواه آنند که موسی صدر هرگز خاک لیبی را ترک نگفته‌است. در این میان قرائن متعددی حکایت از آن دارند که صدر همچنان زنده بوده و چون برخی دیگر از علمای اسلامی، شرایط زندان حبس ابد را می‌گذراند. در خبری که در 13 اردیبهشت 1380 توسط سایت «جبهه نجات ملی لیبی» منعکس شد، آمده است که موسی صدر در اواخر سال 1376 توسط برخی زندانبانان زندان ابوسلیم شهر طرابلس مشاهده شد و اندکی پیش از ماه رمضان گذشته به مکانی دیگر انتقال یافته‌است. به‌تازگی یک منبع دیپلماتیک لیبیایی که از نظام معمر قذافی رهبر لیبی جدا شده است، به " الجزایر تایمز " گفت سید موسی صدر رهبر جنبش محرومان لبنان، هنوز درقید حیات است و زیرنظر دستگاه‌های امنیتی لیبی و درمکانی بسیار ویژه نگاهداری می شود.

در سال 1390 و پس از سرنگونی قذافی در لیبی گزارش‌هایی مبنی بر مرگ موسی صدر منتشر شد. برخی منابع نیز اعلام کرده‌اند که او از سوی محمدرضا شاه مامور پی‌گیری وضعیت موسی صدر بوده و لیکن در ملاقاتی انور سادات به او می‌گوید که به دلیل دیوانه بودن قذافی و امكان دست زدن به هر اقدام خطرناكی از سوی او، سرویس اطلاعاتی مصر بر لیبی تسلط دارد و امام موسی صدر نیز با توجه به این اطلاعات به دستور قذافی اعدام شده و جسد وی نیز در یك بلوك بتونی به قعر اقیانوس فرستاده شده است.

خواهرزاده و داماد امام موسی صدر نیز  گفت که اخباری که از برخی زندانیان آزاد شده در لیبی چندین سال قبل (آخرین خبر 10 سال پیش) مبنی بر وجود وی در زندان منتشر نموده‌اند، خانواده امام موسی صدر مرگ وی را تایید نمی‌کنند و همچنان فکر می‌کنند که او در لیبی زندانی است. همچنین محمد کرمی‌راد، عضو کمیته بررسی وضعیت موسی صدر در مجلس شورای اسلامی گفت براساس اسنادی که خانواده او در اختیار مجلس قرار داده‌اند قرائن و شواهد حاکی از زنده بودن صدر است و کسانی که با وی بوده‌اند، زنده بودن موسی صدر را تائید کردند. حسنی مبارک، رئیس جمهور مخلوع مصر در مارس 2012 در روزنامه مصری "روز الیوسف" مدعی شد که سرهنگ قذافی، امام موسی صدر را در لیبی پس از یک مشاجره کشته است. مبارک در یادداشت‌های خود می‌نویسد: قذافی امام موسی صدر را به شام دعوت کرد و در آن هنگام نوار صوتی‌ای را برای وی پخش کرد که از مصر به دست او رسیده بود. در این نوار صوتی امام موسی صدر انور سادات را تهدید کرده بود که لیبی را به سرنوشتی چون لبنان دچار خواهد کرد و پس از آن مشاجره‌ای کلامی بین امام موسی صدر و قذافی در گرفت. در آن زمان بود که قذافی و نیروهایش امام موسی صدر و همراهانش را مورد ضرب و شتم قرار دادند. قذافی بعد از این حادثه دستور کشتن فوری امام موسی صدر را صادر کرد. اما پیش از آن به زیردستان خود دستور داد ابزار شکنجه را حاضر کنند و خود شخصا امام را شکنجه داد. امام موسی صدر پس از 4 ساعت شکنجه از هوش رفت. قذافی در نهایت به زیردستان خود دستور داد، امام و همراهانش را به قطعه‌های سنگین آهنی بسته و آنان را به داخل دریای مدیترانه و در آخرین منطقه مرزی آب‌های لیبی بیاندازند.

حال باید شیعیان با توجه به آزاد شدن لیبی از قید اسارت قذافی در این زمینه گام‌های اساسی بردارند و تا روشن شدن این مساله تلاش خود را مصروف کنند.