تب کودک خطرناک است؟

تب، واکنش دفاعی بدن و علامت یک بیماری است و در واقع بیماری به حساب نمی‌آید، تب ممکن است به دلایل مختلف عفونی یا غیرعفونی ایجاد شود و در کودکان می‌تواند علامت بیماری مهمی باشد.

صورتش گل‌انداخته و بدنش حسابی داغ است؛ چشمان بی‌حالش نشان می‌دهد حالش خیلی خوب نیست.

دست‌تان را که روی صورتش می‌گذارید متوجه افزایش درجه حرارت بدنش می‌شوید، اما نمی‌دانید چه باید کرد؟ قرص‌های تب‌بر چاره کار است یا تن‌شویه؟ آیا باید او را به دکتر برسانید یا منتظر شوید تا حالش بهتر شود؟

بی‌شک همه پدر و مادرها چنین موردی را تجربه کرده‌اند، اما نحوه برخورد آنها متفاوت بوده است. پس بهتر است نکاتی را بدانید تا هنگامی که کودک تب دارد، بهترین کار را انجام دهید.

دکتر شیرین سیاح‌فر، فوق تخصص عفونی اطفال و استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره توضیح می‌دهد:

تب، واکنش دفاعی بدن و علامت یک بیماری است و در واقع بیماری به حساب نمی‌آید، تب ممکن است به دلایل مختلف عفونی یا غیرعفونی ایجاد شود و در کودکان می‌تواند علامت بیماری مهمی باشد، بخصوص در مواردی که تب طول بکشد یا تکرار شود، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

چه موقع تب خطر دارد؟

با توجه به این‌که بچه‌ها قادر نیستند وضعیت جسمی خود را به خوبی توصیف کنند، شاید تشخیص تب داشتن یا نداشتن کودک، برای پدر و مادر کاری دشوار باشد.

معمولا دقیق‌ترین راه برای تشخیص تب، اندازه‌گیری درجه حرارت بدن کودک توسط دماسنج است.

راه‌های اندازه‌گیری درجه حرارت در کودکان عبارت است از راه مقعدی، زیرزبانی، زیربغلی و گوشی. البته باید توجه داشت دماسنج‌هایی که به صورت نواری هستند و روی پیشانی کودک قرار می‌گیرند، دقیق نیستند.

درجه حرارت بدن هنگام تب تحت نظارت مرکز کنترل حرارت در مغز است و به همین دلیل معمولا به مرز خطرناک نمی‌رسد. با این حال در بعضی از بیماران مانند کودکانی که به بیماری‌های مزمن قلبی یا ریوی، صرع و بیماری‌های متابولیک مبتلا هستند، یا کودکانی که سابقه تب و تشنج دارند، افزایش درجه حرارت بدن ممکن است باعث تشدید بیماری زمینه‌ای شود، یا بیماری زمینه‌ای را از حالت کنترل شده خارج کند.

تب در ماه اول تولد می‌تواند دلایل جدی و خطرناکی داشته باشد. همچنین علائم همراه با تب مثل خواب‌آلودگی و کاهش سطح هوشیاری، استفراغ‌های مکرر، عدم توانایی در خوردن غذا یا ضایعات پوستی نیز برای تعیین میزان وخامت بیماری مولد تب، کمک‌کننده هستند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

شاید این سوال بسیاری از پدر و مادرها باشد، این‌که چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود و چه هنگام می‌توانند منتظر بمانند تا وضعیت کودک بهبود یابد؟

زمان مراجعه به پزشک به سن بیمار، درجه حرارت بدن و علائم همراه بستگی دارد.

هنگامی که کودک کمتر از سه ماه سن دارد و درجه حرارت مقعدی او 38 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر است، یا زمانی که سنش بیشتر از سه ماه و درجه حرارت مقعدی‌اش 39 درجه سانتیگراد یا بالاتر باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.

همچنین در صورتی که سن کودک بیش از سه ماه و درجه حرارت مقعدی کمتر از 39 درجه سانتیگراد باشد، ولی تب با علائمی مانند امتناع از خوردن غذا، استفراغ یا اسهال مکرر، ظهور علائم کم‌آبی مثل کاهش میزان ادرار یا عدم وجود اشک هنگام گریه همراه باشد، نیز باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.

وجود علائمی مانند گلودرد یا درد گوش، تب‌های تکرارشونده، حتی به مدت چند ساعت در هر مرتبه تب، همراهی تب با بیماری زمینه‌ای مزمن، همراهی با ضایعات پوستی یا علائم ادراری نیز از دیگر شرایطی است که مراجعه فوری به پزشک را ضروری می‌سازد.

در صورتی که تب پس از 24 ساعت در کودکان زیر دو سال یا 72 ساعت برای کودکان بالای دو سال ادامه پیدا کند، حتی اگر هیچ علامت خطر دیگری وجود نداشته باشد، حتما باید برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کرد.

همچنین بی‌قراری یا گریه شدید و غیرقابل کنترل، کاهش سطح هوشیاری یا خواب‌آلودگی، بروز هرگونه ضایعه پوستی جدید بخصوص دانه‌های بنفش‌رنگ که مثل کبودی به نظر می‌رسد، کبودی لب‌ها و زبان یا ناخن، سردرد شدید، تنفس سخت، تشنج، دل‌درد و آبریزش از دهان به دلیل عدم توانایی در بلع بزاق از موارد حادی هستند که باید فوری به نزد پزشک رفت.

پدر و مادر چه کار کنند؟

قبل از مراجعه به پزشک، لباس و پوشش کودک را کم و درجه حرارت محیط را کنترل کنید، طوری که هوا نه خیلی گرم باشد و نه سرد.

در ضمن چون کودک هنگام تب، مقدار زیادی آب از دست می‌دهد، به او مقادیر زیادی مایعات بدهید.

بسیاری از عوامل بیماری‌زای عفونی با افزایش درجه حرارت بدن از بین می‌روند و به همین دلیل نباید این گونه فرض کرد که همه تب‌ها را باید پایین آورد.

اگر تب باعث بی‌حالی یا بی‌قراری کودک شود، یا به دلایلی که گفته شد افزایش درجه حرارت بدن برای بیمار مضر باشد، باید درجه حرارت بدن را کاهش داد.

تا قبل از مراجعه به پزشک می‌توان با توجه به سن و وزن کودک، به مقدار مناسب از داروهای تب‌بر استفاده کرد.

یکی از این داروها استامینوفن است، اما به هیچ عنوان نباید بدون نظر پزشک از آسپیرین برای کاهش درجه حرارت بدن استفاده کرد، چون این دارو می‌تواند عوارض بسیار خطرناکی برای کودک داشته باشد.

به هیچ‌وجه نباید بدون مراجعه به پزشک به کودکان زیر دو ماه، دارو داد.

یکی از راه‌هایی که برای پایین آوردن درجه حرارت بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش تن‌شویه (مثل پاشویه) است، ولی باید توجه داشته باشید تن‌شویه هنگامی توصیه می‌شود که درجه حرارت بدن کودک بسیار بالا بوده و با استفاده از داروهای تب‌بر، به اندازه کافی پایین نیامده باشد.

برای تن‌شویه نیازی به افزودن موادی مانند نمک یا الکل نیست. اضافه کردن الکل به آب کاری خطرناک است، چون از طریق پوست جذب شده و موجب مسمومیت کودک می‌شود.

بنابراین روش صحیح تن‌شویه به این شکل است که یا با استفاده از آب ولرم کودک را حمام نمایید، یا قسمت‌های مختلف بدن او مانند سینه، شکم، ران‌ها، زیربغل و پیشانی را با یک اسفنج یا حوله مرطوب، نمناک کرده و اجازه دهید با تبخیر آب از سطح پوست، درجه حرارت بدن کودک کاهش یابد.

بخش سلامت تبیان

مطالب مرتبط:

چگونه تب را پایین بیاوریم؟

هر تبی عفونت نیست

چطور تب را کنترل کنیم؟

تب؛ عارضه ای مفید

سرفه زیاد همراه با تب را جدی بگیرید

تب نوزاد مهم است

تب،آژیر خطر طبیعی بدن

با فرزند تب دار خود چه كنیم (قسمت اول) و (قسمت دوم)

فیلم های مرتبط:

تب و مصرف تب برها

کنترل تب