از شیعیان ما نیست...

پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) در یک شب به اذن الهی در سفری به معراج رفت. اعتقاد به معراج از مواردی است که تنها در اسلام وجود دارد و مختص مسلمانان است. امّا آیا عقیده به معراج از ضروریات دین است یعنی از جمله اموری است که قرآن کریم بر آن صراحت دارد و همه اهل دین آن را جزء دین می دانند و در آن اختلاف ندارند؟ یا اینکه جزء اعتقادات است و اعتقاد به آن یا عدم اعتقاد به آن چه شرایطی را دارا می باشد؟ این نوشتار می کوشد به این مسائل پاسخ دهد.

معراج از ضروریات دین است؟!

ضروریات دین اموری هستند که علمای اسلام، آن ها را مواردی می دانند که مورد تصریح قرآن کریم باشد و همه اهل دین آن را جزء دین بدانند و اختلاف در آن وجود نداشته باشد. آنچه مسلم است معراج مساله ای است که از نظر عقیده مختص مسلمانان است و مستند به قرآن و حدیث می باشد و کسی که به قرآن و حدیث با توجه به شخصیت آسمانی پیامبر معتقد باشد به معراج هم که از معجزات باهره رسول خاتم است معتقد خواهد بود.

اختلاف نظر در ضروری بودن معراج!

در مورد اصل قضیه معراج برخی آن را از ضروریات دین می دانند و منکر آن را موجب ارتداد می شناسند و بعضی ضروری نمی دانند و برخی نیز قائل به تفصیل اند. به بیانی، عدم اعتقاد به معراج آسمانی را سبب ارتداد نمی دانند امّا عدم پذیرش خود معراج به طور کلی را موجب ارتداد می دانند.

شیعه و مساله معراج!

آنچه از روایات و کلام معصومین(علیهم السلام) برداشت می شود این است که عدم اعتقاد به مساله معراج موجب ارتداد می شود. امّا ارتداد در فقه شیعی به دو معنا آمده است: یکی ارتدی فطری و دیگری ارتدی ملی.

ارتدادها ی فطری!

ارتداد فطری یعنی خروج فرد از دین به طوری که شخص مرتد واجب القتل می گردد ، ولی ارتداد ملّی سبب واجب القتل شدن شخص مرتد نمی گردد بلکه موجب تعزیراتی برای وی می گردد که البته قوانین و تفصیل کار همگی در فقه شیعه به طور مبسوط آمده است و ما در اینجا قصد نداریم، آن احکام فقهی را طرح نماییم و علاقمندان را به جستجو و مراجعه به کتب فقهی راهنمایی می نماییم.

ارتداد شخص منکر معراج!

ارتداد کسی که مساله معراج را انکار نماید ارتدادی است که سبب واجب القتل شدن وی نمی شود، امّا شخص با قبول نداشتن معراج دارای ایمانی ناقص به خداوند متعال می شود و در نتیجه توحیدی ناقص را به همراه خود خواهد داشت. زیرا از طرفی قبول داشتن خدا و از طرف دیگر انکار قدرت لاتیناهی او در مساله معراج، با هم منافات دارد و چنین شخصی با این حالت دارای توحیدی ناقص به حق تعالی می باشد و ما برای اثبات مدعای خود برخی از روایات معصومین(علیهم السلام) را ذ کر می نماییم.

از شیعیان ما نیست...

علامه مجلسی(ره) از کتاب صفات الشیعه از حضرت امام صادق(علیه السلام) روایتی را نقل فرموده که حضرت فرمودند: از شیعیان ما نیست کسی که چهار چیز را انکار نماید: سوال قبر، معراج، خلقت بهشت و جهنم و شفاعت روز قیامت.

بر اساس این روایت شریفه عدم اعتقاد به مساله معراج نبی مکرم اسلام سبب خروج از شیعه بودن می گردد و این به سبب آن است که ایمان خالصی که برای شیعه بودن لازم است در منکر معراج وجود ندارد.

همچنین از حضرت امام رضا(علیه السلام) نقل شده است که حضرت فرمودند: کسی که معراج را انکار و تکذیب نماید پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) را تکذیب نموده و کسی که اقرار به توحید و معراج و سوال قبر و حوض و کوثر و خلقت بهشت و جهنم و صراط و میزان و بعث و نشر و جزا و حساب را معتقد باشد او مومن است و از شیعیان ماست.

چنانچه مشاهده می شود در این روایت شریف انکار معراج، معادل انکار و تکذیب رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) شمرده شده است و این مساله سبب خروج از شیعه بودن می شود. همچنین بر اساس این روایت شریفه اعتقاد به معراج سبب ایمان و مومن بودن می شود و این مساله تذکر ظریفی است که اعتقاد به معراج از جمله مواردی است که مسلمان بودن را به درجه ی مومن بودن ارتقاء می دهد .

از امام رضا(علیه السلام) در جایی دیگر چنین نقل شده است که فرمودند: منکر معراج، منکر نبوت است. زیرا رسالت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) اسلام به قدرت خداوند متعال است و بردن پیامبر با همین بدن عنصری به قرب خود نیز از قدرت اوست. اگر کسی قدرت خدا را از جهتی انکار و تکذیب و از جهتی تصدیق کند ایمانش به توحید کامل نیست.

با توجه به این بیان نورانی عدم اعتقاد به معراج که مساله قدرت خداوند متعال را نشان می دهد، سبب نقص در ایمان فرد می شود و او را از مرتبه ی ایمان کامل و مومن واقعی بودن سقوط می دهد به طوری که با توجه به روایات دیگری که ذکر شد شیعه بودن انسان دچار خدشه می گردد!

هر آن کس را که در معراج ریسی است                یقین در عقل او نقصان و غیبی است

کلام پایانی...

بر اساس آنچه ذکر شد معراج نبی مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) ضروری دین به معنای عامی که ذکر شد نیست، به طوری که هیچ کس در آن اختلافی نداشته باشد بلکه معراج را از آن جهت ضروری دین می گویند که همه مسلمانان به عنوان یک ضروری دینی آن را پذیرفته تا در عنایات و کمالات و پرتوهای آن قرار گیرند و راه سعادت و کمال خود را طی نموده به قرب حق تعالی نائل گردند. البته همان طور که ذکر شد معراج مستند به قرآن و احادیث است و از جمله معیارها و محک های سنجش ایمان می باشد که موضوع فرد را نسبت به شیعه بودن یا نبودن مشخص می نماید!