راست بگو!
انما یفتری الکذب الذین لا یومنون بایات الله {نحل 105}
« تنها کسانی دروغ می گویند که ایمان به آیات الهی ندارند.»
این آیه گویای این است که دروغ با ایمان سازگار نیست. از پیامبر (ص) پرسیدند آیا انسان با ایمان ممکن است گاهی بترسد. فرمودند، آری. پرسیدند آیا ممکن است بخیل باشد. فرمودند آری. پرسیدند آیا ممکن است دروغ گو باشد. فرمودند نه. چرا که دروغ از نشانه های نفاق است و نفاق با ایمان سازگار نیست. ( تفسیر نمونه، ج 11، ص 414)اما چرا بعضی از ما دروغ می گوییم. درست است که اگر خطایی کرده باشیم و بخواهیم راستش را بگوییم، ممکن است زیان کنیم و به دردسر بیفتیم، اما آیا با دروغ برد می کنیم؟ با کمی دقت می بینیم که این گونه نیست، چرا که پرتگاه اصلی همین دروغ است.زیان دروغ بیشتر از ضرری است که ممکن است با راست گفتن به ما برسد. بیایید حساب کنیم، با دروغ گفتن از خدا نافرمانی کرده و گناه کرده ایم، گناه بزرگی هم کرده ایم. به علاوه با این کار از خدا دور شده ایم. چرا که خدا دروغ گویا را دوست ندارد. تازه مگر آثار مخرب دروغ همین هاست؟ نه. دروغ آثار منفی روانی هم دارد. غیر از این است که وقتی کسی دروغ می گوید با هر دروغ مدت ها در اضطراب و ترس لو رفتن دروغش به سر می برد. به علاوه فرد دروغ گو اعتماد دیگران را نیز از دست می دهد.
داستان چوپان دروغ گو را که فراموش نکرده ای. یادت هست که بعد از چند بار دروغ گفتن دیگر مردم به او اعتماد نداشتند. حتی موقعی که بیچاره داشت راست می گفت.
بله، اعتبار آدم ها به راستی حرف هایشان است. مگر سرمایه ی کمی است اعتبار؟ پس باید از ساده ترین دروغ ها بیش از ترسناک ترین راست ها ترسید. وقتی راست می گوییم، راحت می شویم. اما دروغ گفتن تازه اول دردسر است؛ چون برای پوشاندن آن گناه ناچار می شویم دروغ های دیگری را نیز ردیف کنیم و در نتیجه در این باتلاق گناه بیشتر فرو برویم. پس همیشه راست بگوییم. البته این توصیه به این معنی نیست که هر چیز راستی را بگوییم. بسیاری از چیزها را نباید گفت. مهم آن است که دروغ نگوییم. می توان در بسیاری از جاها ساکت ماند، بدون این که به حس راست گویی ما لطمه ای وارد شود.
می دانم که برخی راست گفتن ها سخت است، اما چرا کاری نکنیم که راست گفتن برایمان آسان باشد. بهتر است کارهای درست انجام دهیم تا مجبور نشویم دروغ بگوییم. می بینید که عادت به راست گویی باعث می شود که روز به روز از نظر اخلاق و رفتار بهتر شویم. این نکته ای است که بزرگان دینی ما به آن بارها تاکید کرده اند. در حدیثی آمده است: « کسی که زبانش به راستی می گراید اعمالش پاک و پاکیزه می شود.» (امام صادق ع، اصول کافی، ج 2، ص 401)
تجربه نیز این واقعیت را تایید می کند. اگر با خدای خود قرار بگذاریم که جز راست نگوییم، می بینیم کارهای غلط ما دامنه به دانه کم می شود، چون با این تصمیم سعی می کنیم کاری انجام دهیم که نیازی به پنهان کردن آن با دروغ نباشد. به عکس دروغ گویی راه را برای بد شدن بیشتر هموار می کند. امام حسن عسگری(ع) فرموده است:« تمام پلیدی ها در اتاقی قرار داده شده و کلید آن دروغ است.»(بحار الانوار ج 961 ص 362)
دلیل آن نیز روشن است. انسان های خطا کار خیال می کنند به راحتی می توانند خطاهای خود را با دروغ بپوشانند. با دروغ به خود اجازه می دهند که هر کار بدی را انجام دهند. اما راست گویی باعث درست شدن اخلاق و رفتار می شود. چه زیبا فرموده است امام علی (ع):« راست گویی دعوت به نیکوکاری می کند و نیکوکاری دعوت به بهشت.»(تفسیر نمونه ج 11 ص 314) بیایید از امروز دروغ گفتن را ترک کنیم و پا در راهی بگذاریم که به بهشت ختم می شود.
بخش کودک و نوجوان تبیان
منبع:مجله ی رشد نوجوان
مطلب مرتبط:
