تبیان، دستیار زندگی
میانگین تولید روزانه زباله در تهران حدود 8 هزار تن می‌باشد. از آنجا که بخش زیادی از این زباله‌ها را زباله تر تشکیل می‌دهد، امکان تبدیل مجدد آنها وجود ندارد و شهرداری مجبور است هزینه زیادی را برای دفع آنها پرداخت کند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

زباله‌ها با کلاس‌تر می‌شوند


میانگین تولید روزانه زباله در تهران حدود 8 هزار تن می‌باشد. از آنجا که بخش زیادی از این زباله‌ها را زباله تر تشکیل می‌دهد، امکان تبدیل مجدد آنها وجود ندارد و شهرداری مجبور است هزینه زیادی را برای دفع آنها پرداخت کند.


زباله

گسترش چشمگیر شهرنشینی در سال های اخیر به ویژه افزایش جمعیت مهاجر در ابرشهری چون تهران، مسائل و مشکلات بسیاری را برجای گذاشته است. روند سریع هجوم به شهرها و فقدان منابع کافی و نزول استاندارد زندگی، مسائل و مشکلات خاصی را در زندگی شهری پدید آورده است.

کمبود مسکن، آلودگی هوا، معضلات ترافیکی، وجود بافت های فرسوده شهری، کمبود فرصت های فراغتی و تفریحی و ورزشی، افزایش جرائم و انحرافات اجتماعی، کمبود مراکز بهداشتی و درمانی، آلودگی های زیست محیطی و مشکلات دیگر از این دست، بخشی از مشکلات حل نشده زندگی شهری است.

مدیریت شهری امروزی در شهرهای بزرگ دیگر قادر نخواهند بود با روش های سنتی و معمول گذشته در ارائه خدمات یک سویه موفقیتی حاصل کنند. برخلاف بسیاری از واژگان علوم اجتماعی، مشارکت(participation) واژه ای است که به رغم تنوع در مصادیق آن، در مورد فضای مفهومی اش ابهام چندانی وجود ندارد و این مفهوم در یک نگرش کلی و عام عبارت است از: «کنشی قصدمند، هدفدار، ارادی، ارزشی با خصوصیات متعامل بین کنشگر و زمینه محیطی و اجتماعی اش جهت نیل به هدفی معین و مشترک. »

به رغم ضرورت توسعه مشارکت شهروندان در اداره شهر، این مفهوم یعنی امکان ورود سازمان یافته شهروندان در پذیرش مسوولیت شهری در سطوح «مشارکت در اندیشه، اظهارنظر، پیشنهاد، تصمیم گیری، برنامه ریزی و اجرا، نظارت بر پروژه های شهری» با موانع بسیاری مواجه است که فرصت صعود شهروندان از پلکان مشارکت را محدود می‌کند.

اطلاعات موجود نشان می دهد هر فرد تهرانی به طور متوسط سالانه شش برابر وزن خود زباله تولید می کند و متوسط سرانه زباله تولید شده در شهر تهران 320 کیلوگرم و ارزش روزانه زباله تولید شده 1800 میلیون ریال است.

درصورتی که شهروندان توجه بیشتری به نحوه مصرف مواد غذایی و تولید زباله داشته باشند، می‌توان از حجم تولید زباله و هزینه‌های ناشی از جمع آوری، انتقال و دفع آن کاست

آمار عجیبی که اهمیت مدیریت پسماند های شهری را دو چندان می کند و بیان کننده این موضوع است که هرگونه غفلت و سهل انگاری در این امر فاجعه آفرین است. به عبارتی برنامه های جمع آوری و دفع زباله را باید به نحوی ساماندهی داد که این طلای کثیف در بازی با سلامت شهروندان به پیروزی نرسد.

یکی از دغدغه های اصلی شهروندان هر شهری مسئله نظافت شهر است و مهمترین شاخص نظافت یک شهر نیز جمع آوری به موقع و بهداشتی زباله است. در حال حاضر و در شهر تهران، اجرای طرح جمع آوری زباله ها به صورت مکانیزه با استفاده از خودروهای روبسته استاندارد و با حداقل دخالت نیروی انسانی صورت می‌گیرد و شهروندان در ساعت مقرر زباله‌های خود را در مخازن نصب شده در خیابان‌ها و معابر محل سکونتشان قرار می دهند و خودروهای حمل زباله نیز به جمع آوری و حمل زباله اقدام می کنند.

در برخی مناطق تهران نیز به دلیل وجود معابر باریک و بلند و عدم امکان تردد خودرو در آنها، زباله‌ها از طریق مخازن نصب شده که چرخدار نیز هستند توسط نیروی انسانی به محل مشخصی که برای دپوی مخازن در نظر گرفته شده برده می‌شوند و از آنجا به وسیله خودروهای حمل زباله منتقل می‌شوند.

شهر ما خانه ما -نظافت-زباله

اما معایبی در جمع آوری غیرمکانیزه زباله‌ها وجود دارد که از آن جمله می توان به پخش زباله در مقابل منازل، سطح کوچه و خیابان‌ها، امکان دسترسی زباله برای جانوران موذی، سختی شرایط جمع آوری زباله برای نیروی انسانی، تردد زیاد ماشین آلات زباله در سطح شهر، نشت شیرابه از خودروها و آلودگی معابر، عدم امکان تفکیک زباله از مبدا، تنوع و نا‌زیبایی ماشین آلات جمع آوری و حمل زباله، عملیات انسانی در شرایط غیر بهداشتی و مشکل بودن مدیریت ماشین آلات اشاره کرد که مجموع این دلایل، جمع آوری و حمل بهداشتی زباله را به ضرورتی غیر قابل انکار بدل کرده است.

جمع آوری مکانیزه زباله شهری دارای محاسنی است که می‌توان از آن جمله به صرفه جویی در زمان جمع آوری زباله، صرفه جویی در هزینه جمع آوری زباله، جلوگیری از تردد بیش از اندازه خودروها و کاهش آلودگی‌های ناشی از آن، کاهش حجم زباله بارگیری شده با استفاده از سیستم کمپکت، افزایش بهداشت عمومی در جمع آوری زباله‌ها، امکان ذخیره سازی موقت زباله در مکان‌های امن، جلوگیری از انتشار آلودگی و دسترسی جانوران موذی به زباله‌ها، افزایش ضریب ایمنی و بهداشتی مأموران جمع آوری زباله و آماده سازی شرایط اولیه تفکیک مواد زائد از طریق نصب مخازن اختصاصی زباله اشاره کرد.

اما همواره جمع آوری زباله ها با مشکلاتی همانند ریزش شیرابه زباله‌های تر، به دلیل تفکیک نشدن آن درمخازن درنظرگرفته شده که درساعت گرم روز باعث بوی تعفن و همچنین جمع شدن حشرات موذی شده است مواجه است.

اطلاعات موجود نشان می دهد هر فرد تهرانی به طور متوسط سالانه شش برابر وزن خود زباله تولید می کند

همچنین جمع آوری زباله ها در ساعات اولیه شب (ساعت 21) در برخی خیابان‌ها موجب ایجاد ترافیک می شود، عدم رعایت نظم از جانب شهروندان در تخلیه بموقع زباله های خود در ساعت مشخص شده و باقی ماندن زباله‌ها در مخازن در ساعات روز آینده و ... از جمله مشکلات نظافت شهری است.

شهروندان و جمع آوری زباله

روزانه 25 هزار نفر به جمع آوری زباله، نظافت معابر شهر و نگهداری از فضاهای سبز و بوستان ها می پردازند که فعالیت این تعداد کارگر بیش از حد معمول در جهان است. با این حال، شاهد هستیم در برخی مناطق تهران به دلیل عدم رعایت برخی شهروندان، وضعیت به گونه‌ای است که انگار کسی شهر را تمیز نمی کند. میانگین تولید روزانه زباله در تهران حدود 8 هزار تن می‌باشد. از آنجا که بخش زیادی از این زباله‌ها را زباله تر تشکیل می‌دهد، امکان تبدیل مجدد آنها وجود ندارد و شهرداری مجبور است هزینه زیادی را برای دفع آنها پرداخت کند. درصورتی که شهروندان توجه بیشتری به نحوه مصرف مواد غذایی و تولید زباله داشته باشند، می‌توان از حجم تولید زباله و هزینه‌های ناشی از جمع آوری، انتقال و دفع آن کاست.

زباله های الکترونیکی

متأسفانه بعضی از شهروندان زباله‌های خود را در خیابان‌ها می ریزند که بعضا باعث ایجاد ترافیک و موجب کار مضاعف برای کارگران شهرداری می‌شود. هم اکنون کارکنان شهرداری روزانه حدود یکصد میلیون مترمربع از فضای عمومی شهر تهران را با استفاده از روشهای سنتی و مکانیزه پاکسازی می‌کنند. و این امر نشان از اهمیت نقش شهروندان در حفظ پاکیزگی شهری است. به طور مشخص اگر شهروندان به طورمستمر و جدی در حفظ فضاهای عمومی شهر، به خصوص حفظ پاکیزگی شهر نکوشند، به طور قطع هیچ مدیریت شهری نمی تواند در ارائه خدمات موفق باشد.

در بحث نظافت شهر، انجام فعالیت های کاهش از مبدا نیز بسیار ضروری است و برای ارزیابی آثار زیست محیطی و اقتصادی این کار باید عوامل زیادی را مورد توجه قرار داد. بعضی عوامل به تجزیه و تحلیل دقیق نیاز دارند، درحالی که دیگر عوامل فقط به حس عمومی خوب محتاج‌اند. فعالیت های کاهش از مبدا می‌تواند هزینه‌های دفع را کاهش دهد، زیرا تولید زباله کمتر یعنی هزینه حمل و نقل و دفع کمتر. کاهش مواد زاید، یعنی کاهش آلودگی، برای مثال شیرابه کمتر، خاکستر کمتر و مشکلات زیست محیطی کمتر. قبل از اجرای برنامه‌های کاهش از مبدا، باید ارزیابی زیست محیطی درباره موضوع برنامه کاهش از مبدا انجام گیرد.

فرآوری: نسرین صفری

بخش اجتماعی تبیان


منابع: پورتال اطلاع رسانی شهرداری بندر امام خمینی(ره)/سایت سیاست روز