تئاتر سیار

از تئاتر برای همه تاهمه برای تئاتر

شیوه‌ای که با عنوان تئاتر سیار شناخته می‌شود با قابلیت‌هایش، تا چه حد می‌تواند در تحقق شعار "تئاتر برای همه" که سالیان سال است توسط مسوولان هنری ادعا می‌شود، موثر باشد؟

برای پاسخ به این پرسش درباره تئاتر سیار و امکان نقش آفرینی این شیوه در تحقق شعار "تئاتر برای همه"، باید پرسید که اساسا چرا شعار تئاتر برای همه، سالیان سال است که مورد نظر مسوولان مانده است؟

پرسش دوم از آنجا جالب توجه به نظر می‌رسد که بررسی برنامه‌های مسوولان مختلف تئاتر در اداره کل هنرهای نمایشی و در دهه گذشته نشان می‌دهد که تنها برنامه مشترک مدیران این مورد بوده است.

برای پاسخ به آن نیز باید به یکی از بدیهی ترین و مهمترین اصول حیات و ممات آثار هنری اشاره شود.

در واقع هر اثر هنری تنها وقتی به تکامل می‌رسد و فرایند آفرینش را تکمیل می‌کند و به منصه ظهور می‌رسد که بتواند مخاطبان را جلب و جذب کند.

نکته‌ای که متاسفانه بررسی تئاتر کشور نشان می‌دهد به دلایل مختلف نتوانسته در آن موفق باشد. از جمله مهمترین دلایل این عدم موفقیت، بدون تردید عدم برقراری ارتباط با  اقشار مختلف مردم بوده است.

در واقع تئاتر کشور در حالی که برای حیات و رونق به حضور و وجود مخاطبان نیازمند بوده، اما در عمل تنها برای عده‌ای معدود، که اغلب هم از دست اندرکاران خود تئاتر هستند، تهیه و اجرا شده است؛ بنابراین نتوانسته آن طور که باید موفقیت را در آغوش بکشد.

بر این اساس تئاتر کشور باید مخاطب داشته باشد تا به حیات خود ادامه بدهد اما اغلب آثار نمایشی از جذب کمترین تماشاگران درمانده‌اند و در نتیجه به بودجه نحیف دولتی وابسته شده‌اند.

در این شرایط چه باید کرد؟

یکی از بهترین و موثرترین روش‌ها برای حل این معضل و در پی آن رسیدن به رونق مادی و معنوی، حرکت به سمت مخاطبان گریخته و یا ناآشنا با تئاتر است.

موضوعی که "تئاتر سیار" یکی از بهترین روش‌های تحقق آن است.

فعالان این نوع اجرای نمایش، با تمام شرایط و امکانات لازم برای اجرای آثار نمایشی، در قید و بند تالارهای نمایشی نمی‌مانند و به جای جای کشور، از دورافتاده ترین روستاها تا مراکز استانها سفر می‌کنند و با آثاری که به اجرا در می‌آورند، ضمن عرضه نمایش‌هایی موثر و با محتوا که به طور قطع در ارتقای آگاهی تماشاگران موثر خواهد بود، همچنین بر گستره علاقه‌مندان به تئاتر، (که تماشاگران آتی تالارهای نمایشی خواهند شد) می‌افزایند.

در واقع این نوع تهیه و تولید تئاتر که اخیرا به طور جدی توسط مسوولان وزارت ارشاد مورد توجه قرار گرفته، به طوری که کانونی نیز ویژه پیگیری مستمر امور مربوط به آن راه اندازی کرده‌اند، از معدود برنامه ریزی‌هایی است که به نظر می‌رسد مسوولان مربوطه از شعار صرف عبور کرده و سعی دارند شعار "تئاتر برای همه" را عملا محقق کنند.

البته تجربه نشان می‌دهد صرف راه‌اندازی این نوع موارد کافی نیست و باید برای تکامل تئاتر سیار، توجه مستمر و برنامه ریزی مناسب صورت بگیرد، به این ترتیب که در وهله نخست، با دعوت از هنرمندان توانمند و حاذق، آثاری شایسته و تاثیرگذار تهیه و تولید شود که متناسب با ارزش‌های مورد نظر مردم باشد.

به این ترتیب و با رونق مادی و معنوی هر چه روز افزونتر تئاتر سیار، علاوه بر اینکه شعار سالیان سال مسوولان عملی می‌شود، می‌توان انتظار داشت که "همه" نیز به خدمت تئاتر درآیند و به طور بطئی و تدریجی و در بلند مدت، شعار جدیدی با عنوان "همه برای تئاتر" در کنار "تئاتر برای همه" قرار بگیرد.

به این ترتیب شاید بتوان متصور شد که با تعامل این دو نوع رویکرد، بسیاری از مشکلات زیربنایی تئاتر، از جمله کمبود مکان اجرای نمایش و اشتغال مستمر برای همه فعالان  این عرصه، بخصوص تحصیل کردگان دانشکده‌های  متعدد تئاتر به طور دایمی حل بشود.