سپر موشکی عربها علیه ایران؟!

چندی پیش ژنرال دیوید پترائوس فرمانده نیروهای مرکزی آمریکا اخیراً اعلام کرد که کشورش درنظر دارد سیستم دفاع ضدموشکی «پاتریوت» در چهار کشور حوزه خلیج فارس مستقر کند.

وی به نام این کشورها اشاره نکرد اما رسانه‌های آمریکایی این چهار کشور را کویت، امارات، قطر و بحرین اعلام کرده‌اند. در حقیقت این طرح در اواخر دوره جرج بوش پسر، طراحی و در دولت اوباما تسریع شده است. اما نام های دیگری نیز در این لیست دیده می شوند. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، عربستان سعودی، کویت، بحرین، قطر، امارات متحده عربی و عمان، جزو کشورهایی نام برده می‌شوند که سامانه دفاع ضدموشکی آمریکا در آنها نصب خواهد شد. یک مقام ارشد در وزارت دفاع آمریکا گفته است که آمریکا مذاکراتی را با ژاپن، کره جنوبی و استرالیا نیز درباره این موضوع انجام خواهد داد.  این در حالی است که چندی پیش دیمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه مخالفت شدیداللحن کشورش با سامانه دفاعی ناتو به رهبری آمریکا را بیان کرد. مدودف همچنین هشدار داد که سامانه دفاع موشکی آمریکا در خاک اروپا می‌تواند موازنه اتمی موجود میان دو کشور را برهم زند و به مقابله به مثل از طرف روسیه منجر شود.

آمریکا برای فرار از این بحران و موجه جلوه دادن اقدامش، اعلام کرد که به دنبال آن است سامانه‌ای مشابه سامانه دفاع موشکی اروپا در آسیا و خاورمیانه نیز به راه بیندازد. دولت باراک اوباما برای اجرای این طرح خود قرار است دو رشته مذاکرات داشته باشد: یکی با ژاپن و استرالیا و دیگری با ژاپن و کره جنوبی. همچنین دولت اوباما برای سامانه دفاعی خود در خاورمیانه با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، عربستان سعودی، کویت، بحرین، قطر، امارات متحده عربی و عمان، وارد گفت‌وگو خواهد شد. این بار نیز مقامات آمریکایی برای پیشبرد اهداف خود ایران را بهانه کرده و مدعی شده اند برای درامان نگهداشتن متحدان خود از خطر موشکی ایران و کره شمالی تصمیم به استقرار سامانه دفاع ضدموشکی در این مناطق گرفته‌اند.

بر اساس طرح آمریکایی سپر دفاع موشکی که باید تا سال 2020 اجرایی شودو به عنوان ضربه سریع جهانی شهرت دارد، اساساً طرحی تهاجمی است که برای توجیه افکار عمومی آن را دفاع موشکی می‌خوانند. این طرح نخستین بار سال 2001 در پنتاگون تصویب شد و سال 2006 مورد تجدیدنظر نهایی قرار گرفت و 500 میلیون دلار بودجه برای آن اختصاص یافت. براساس این طرح، آمریکا کلاهک‌های هسته‌ای موشک‌های خود را با مواد انفجاری غیرهسته‌ای آماده عملیات می‌کند. هدف نهایی این طرح آن است که آمریکا بتواند در 60 دقیقه بدون نیاز به جابجایی عظیم نیروی انسانی و تجهیزات فوق‌العاده نظامی، اهداف خود را در سراسر کره زمین هدف قرار دهد. طرح ضربه سریع جهانی در واقع نوعی استراتژی پیش‌دستانه ضربه اول است که الگوی زمینی جنگ ستارگان محسوب می‌شود.

به نظر می‌رسد، این تلاش آمریکا به احتمال زیاد بر روابط ایالات متحده با روسیه و چین اثر خواهد گذاشت. چین و روسیه معتقدند سامانه های دفاع ضدموشکی آمریکا تاثیر منفی بر امنیت ملی آنها خواهد داشت.

آمریکا پس از روی کار آمدن اوباما و درپی مذاکراتی که میان وی و همتای روسی‌اش انجام گرفت، استقرار سپر موشکی را در اروپا که قرار بود در دو کشور لهستان و جمهوری چک صورت گیرد منتفی کرد. در واقع آمریکا نیاز داشت روسیه را در بسیاری از مسائل جهانی با خود همراه کند و یکی از حربه‌ها برای این کار، انجام بده‌بستان در مورد استقرار سپر موشکی بود. به این ترتیب جهت برنامه آمریکا در استقرار این سیستم دفاعی تغییر کرد زیرا روسیه پیش از آن تهدید کرده بود در صورت استقرار سپر موشکی آمریکا در اروپا، واکنش نشان خواهد داد چرا که مسکو آن را تهدیدی علیه خود می‌دانست. به همین دلیل اعلام کرد اگر آمریکا از این تصمیم خود باز نگردد روسیه نیز موشک‌های دوربرد اسکندر را به سمت لهستان و جمهوری چک مستقر خواهد کرد.

پس از این تهدید و واکنش روسیه بود که واشنگتن به دنبال مسیرها و مکان‌های دیگری برای استقرار این سپر موشکی گشت. اگرچه پیش از این آمریکا اقدام به فروش و تحویل کلان تسلیحات به برخی کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله فروش سلاح به میزان 17 میلیارد دلار به امارات، فروش موشک‌های پاتریوت به کویت و استقرار رادارهای X-Band در اسرائیل کرده بود، اما بحث استقرار سپر موشکی در خلیج فارس می‌تواند امنیت و ثبات نیم‌بند این منطقه را دستخوش تحولات و بحران‌های جدید کند. گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره چرایی استقرار سپر موشکی آمریکا در خلیج فارس و تغییر جهت ناگهانی آن از اروپا به این منطقه مطرح است. برخی، هدف آمریکا از این امر را حمایت بیشتراین کشور از نیروهایش در عراق، افغانستان و پایگاههایش در خلیج فارس عنوان می‌کنند. برخی دیگر هدف از آن را تلاش آمریکا برای حضور دائمی در خاورمیانه و منطقه خلیج فارس می‌دانند. اما عمده باورها بر این است که هدف اصلی آمریکا، ایران است.

چنانکه ژنرال پترائوس نیز در هنگام اعلام استقرار سپر موشکی آمریکا در خلیج فارس مدعی شد این سیستم برای بازدارندگی و ارتقای توان دفاعی کشورهای منطقه در برابر قدرت موشکی ایران است. فحوای سخنان پترائوس این را می‌رساند که آمریکا با استقرار این سیستم دفاعی، از کشورهای خلیج فارس در برابر توان موشکی میان‌برد و دوربرد ایران حمایت خواهد کرد. کارشناسان بر این باورند هدف اصلی آمریکا نه پشتیبانی از اعراب خلیج فارس بلکه حمایت از اسرائیل است و در واقع سیستم ضدموشکی آمریکا در خلیج فارس می‌تواند در صورت هرگونه حمله به اسرائیل، در همان مرحله نخست وارد عمل شده و خاک این رژیم را مصون نگه دارد. از سوی دیگر اتحاد استراتژیک واشنگتن با کشورهای عربی همسایه ایران، حرکتی نظامی و بازدارنده تلقی می‌شود و این نخستین بار است که آمریکا، اعراب و رژیم صهیونیستی حلقه تصمیم‌سازی مشترک در قالب اتحاد استراتژیک تشکیل داده‌اند. البته در گذشته نیز تهدیدات و ساز و کارهای مختلفی با رویکرد ضدایرانی از سوی آمریکایی‌ها و دیگر کشورهای عربی در منطقه به کار گرفته شده است. شاید بتوان گفت که آمریکا از این مساله استفاده دوگانه می‌کند، یعنی هم بر روابط کشورهای منطقه با ایران تأثیر می‌گذارد و هم از این ابزار استفاده تبلیغاتی و روانی می‌کند. بنابراین شاید ضروری باشد کشورهای حوزه خلیج فارس در مقابل این سیاست ایالات متحده، تعامل عقلانی‌تر و واکنش هوشمندانه‌تری داشته باشند تا این منطقه آبستن حوادث و رخدادهای ناگوارتری نباشد.

بر این اساس ضروری است که کشورهای منطقه همانگونه که بارها از طرف جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفته، در جهت تامین امنیت در منطقه کوشا باشند و مانع حضور نیروهای فرا منطقه به بهانه تامین امنیت در خاک کمشورهایشان شوند. تبعات چنین اقداماتی بسیار ناگوار خواهد بود و هر گونه حضور نظامی غرب و به ویژه آمریکا در منطقه باعث افزایش تنش در منطقه و تنها باعث به فروش رفتن سلاح‌های آمریکایی خواهد شد و نتیجه‌ای را عاید ملت های منطقه نمی‌کند.