تغذیه قبل و بعد از حجامت چگونه باشد؟
بهترین زمان برای حجامت زمانی است که فرد خیلی گرسنه یا خیلی سیر نباشد و نور و گرمای خورشید در وضعیت جوی مساعد باشد یعنی هوا خیلی گرم یا خیلی سرد نباشد.
دکتر غلامرضا کرد افشاری با اشاره به وجود صدها مقاله خارجی در زمینه حجامت که در دنیا مورد توجه قرار گرفته و در مجلات علمی دنیا به چاپ رسیده است، گفت: در ایران غیر از چندین مقاله که در مجلات دانشگاه‌های ایران چاپ شده است این موضوع مورد توجه قرار نگرفت با این وجود حجامت همچنان در دنیا به عنوان یک روش پسندیده درمانی و یا روشی برای کمک در زمینه درمان محسوب می‌شود.
این استاد دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه بهار بهترین فصل برای حجامت و خونگیری است، ادامه داد: در زمستان به دلیل سردی و رطوبت هوا اخلاط فاسد در بدن غلیظ شده و تجمع می‌کنند و در بهار با گرم شدن هوا خون رقیق می‌شود و هنگام حجامت مواد زائد بیشتری از بدن دفع می‌شود.
وی با بیان اینکه بعد از بهار، پاییز فصل خوبی برای حجامت کردن و خون گیری است، گفت: در هر فصلی می‌توان بر اساس تشخیص پزشک با توجه به نوع بیماری و غلبه اخلاط در بدن حجامت را انجام داد.
این استاد دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص موارد منع حجامت اظهار داشت: در مزاج‌های خیلی سرد و مرطوب، در بیماری‌های صعب‌العلاج که مدت بیماری طولانی شده و بدن ضعیف شده است حجامت نباید انجام شود.
مصرف آب‌غوره و سوپ جو قبل از حجامت، خون را رقیق می‌کند
دکتر کرد افشار خوردن آب‌غوره و سوپ جو را هنگام حجامت یا خون گیری توصیه کرد و اظهار داشت: این مواد خون را رقیق می‌کند و موجب دفع مواد زائد بیشتری از خون می‌شود.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر منع انجام حجامت روی قلب و معده به صورت مستقیم اظهار داشت: حجامت در انواع سردردها، خارش‌ها، زونا، هموروئید، انواع آلرژی‌ها، کوفتگی‌های بدن و کمردردها اثر درمانی و کمک کننده‌ای دارد.
17 تا 21 هر ماه قمری، مناسب‌ترین زمان برای حجامت
این متخصص طب سنتی گفت: با توجه به فعل و انفعالات سیستم خون بدن و نیز طبق مستندات علمی و روایات اسلامی 17 تا 21 هر ماه قمری، مناسب‌ترین زمان برای حجامت است.
دکتر کرد افشاری با بیان اینکه حجامت با دو هدف اصلاح کمیت و اصلاح کیفیت خون انجام می‌شود، افزود: در اصلاح کمیت خون، افرادی که دارای خون زیاد و در معرض بیماری‌هایی مانند سکته و فشارخون هستند اقدام به حجامت می‌کنند.
وی ادامه داد: مناسب‌ترین زمان حجامت برای اصلاح کمیت خون این افراد 12 تا 15 ماه قمری است چرا که سیستم خون انسان به نیروی جاذبه ماه واکنش نشان می‌دهد و در این روزها خون رقیق‌تر در بدن جاری است و می‌توان آن را از راه حجامت دفع کرد.
این متخصص طب سنتی خاطرنشان کرد: اگر هدف از حجامت، اصلاح کیفیت خون و دفع مواد زائد خون باشد، بهترین زمان برای حجامت 17 تا 21 ماه قمری است چرا که در این زمان خون غلیظ‌تر بدن به سطح پوست می‌آید و می‌توان آن را دفع کرد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه حجامت یک روش موثر برای حفظ سلامت بدن است، یادآور شد: در روش حجامت، پوست بدن با ابزار مخصوص خراشیده می‌شود تا خون بیرون بیاید اما این خراشیدگی به لایه های عمیق پوست نمی‌رسد و برخلاف تصور برخی افراد درد نداشته و به بخیه هم نیازی ندارد و خیلی سطحی است.
وی در ادامه اظهار کرد: بهترین زمان برای حجامت زمانی است که فرد خیلی گرسنه یا خیلی سیر نباشد و نور و گرمای خورشید در وضعیت جوی مساعد باشد یعنی هوا خیلی گرم یا خیلی سرد نباشد.
تغذیه قبل و بعد از حجامت از منظر اسلام
حجامت یکی از سنتی‌ترین درمان‌هایی است که در کشورمان دارای قدمت طولانی است؛ در انجام حجامت، عوامل گوناگونی موثر هستند. یکی از این عوامل، تغذیه قبل و بعد از حجامت است که ما در این مطلب با استناد به روایاتی از ائمه معصومین به آن می‌پردازیم.
امام رضا علیه‌السلام می‌فرمایند: «ای معتب (خدمتکار ایشان)، برای من ماهی تازه تهیه کن. می‌خواهم حجامت کنم. تهیه کردم.» پس فرمود: «ای معتب برای من سوپی درست کن.» سوپ را برای ایشان درست کردم و حضرت از آن تناول فرمود.
در روایت دیگری حمیری می‌گوید: «به امام صادق علیه‌السلام نامه نوشتم و عرض کردم که من خون و صفرا دارم. زمانی که حجامت می‌کنم، صفرا بر من غلبه می‌کند و زمانی که حجامت را به تأخیر می‌اندازم خون به من ضرر می‌رساند. نظر شما در این مورد چیست؟» سپس حضرت به من نامه نوشت که حجامت کن و برای تأثیر حجامت، ماهی تازه بخور. دوباره مسئله را سؤال کردم. ایشان نوشت حجامت کن و ماهی تازه با آب و نمک بخور. این کار را انجام دادم و سلامت یافتم.
البته از متن حدیث چنین برمی‌آید که دستور مصرف ماهی تازه برای چنین شخصی با توجه به وضعیت خاص خود بوده است نه برای همه مردم.
بهترین زمان برای حجامت زمانی است که فرد خیلی گرسنه یا خیلی سیر نباشد
و نور و گرمای خورشید در وضعیت جوی مساعد باشد یعنی هوا خیلی گرم یا خیلی سرد نباشد
مرد دیگری روایت می‌کند که خدمت امام صادق علیه‌السلام بودم. حضرت، حجّام خواست و فرمود: «ابزار حجامت را بشوی و اناری خواست و میل فرمود و پس از این که از حجامت فارغ شد، انار دیگری خواست و میل کرد و فرمود این کار مُرار (صفرا) را فرو می‌نشاند.»
امام حسن عسگری علیه‌السلام می‌فرماید: «بعد از حجامت، انار شیرین میل کنید؛ چون انار خون را آرام و آن را در مسیر خود صاف می‌گرداند.»
امام رضا علیه‌السلام در رساله ذهبیّه، فرمایش مفصلی در مورد خوراک بعد از حجامت دارند که قسمتی از آن را در اینجا می‌آوریم.
پس از حجامت و فصد، آب میوه بنوشید و اگر میوه نیست، شربت بالنگ مصرف کنید و در جایی که این امکانات وجود ندارد، بالنگ را زیر دندان بگیرید و روی آن جرعه‌ای آب نیمه گرم بنوشید.
اما در فصل سرما باید سکنجبین عسلی استفاده شود که این شربت شما را از بیماری‌های خطرناک، لقوه، برص، بهق و جذام به اراده خداوند ایمن خواهد داشت.
امام رضا علیه‌السلام فرمودند: «سفارش می‌کنم که پس از حجامت یا فصد، آب انار را با مکیدن آن بنوشید. مکیدن آب انار، خون را زنده و تن را بانشاط خواهد ساخت.»
پس از حجامت و فصد، از خوردن غذاهای نمک‌دار تا مدت سه ساعت بپرهیزید؛ چون اگر این پرهیز مراعات نشود، بعید نیست که انسان به بیماری جرب دچار شود.
حجامت بعد از غذا خوردن باعث دفع عرق شده و قوّت‌بخش بدن است.
حضرت صادق علیه‌السلام در جای دیگری می‌فرمایند: «از حجامت در حال گرسنگی بپرهیزید.»
حضرت همچنین فرمود: «بعد از خوردن طعام، با حجامت خون جمع می‌شود و بیماری دفع می‌شود. اما اگر قبل از خوردن غذا حجامت انجام شود، خون دفع می‌شود، ولی بیماری در بدن می‌ماند.»
طبق این روایات نتیجه می‌گیریم که گرسنگی هنگام حجامت برای بدن مضر است. باید قبل از حجامت، غذاهای پروتئین‌دار مثل ماهی خورد تا به هنگام حجامت، بدن دچار ضعف نشود. علاوه بر این بعد از حجامت باید مایعات و ویتامین‌های مختلف مصرف کرد تا خون از دست رفته جبران شود.
فرآوری: مریم مرادیان نیری
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منابع:
ایسنا
سلامت نیوز
مطالب مرتبط:
تغذیه‌ی قبل و بعد از اهدای خون
آزمایش خون دقیق با تغذیه مناسب
مزاج بهار و تابستان و تدابیر آن
تغذیه‌ی زمستانی از نگاه طب سنتی
تغذیه دانش‌آموزان از نگاه طب سنتی
تغذیه از دیدگاه ابوعلی سینا (2)
تغذیه از دیدگاه ابوعلی سینا (1)
