گالری مقارنه خوشه پروین و سیاره زهره

سیاره زهره چند وقتی است که همچون نگین درخشانی در آسمان شامگاهی مشغول خودنمایی به ساکنان زمین است. حتما شما هم در طی این مدت بعد از غروب خورشید، جرم نورانی‌ای را در قسمت غربی آسمان مشاهده کرده‌اید که درخشش آن نسبت به سایر ستارگان دور و بر خود بسیار بیشتر است، به حدی که گاهی عده‌ای آن را با بشقاب پرنده‌های فضایی اشتباه می‌گیرند! این جرم نورانی همان الهه زیبایی، یعنی سیاره زهره است.

اگر پی‌گیر بخش دانش و فناوری تبیان بوده باشید در طی چند هفته گذشته گالری‌های تصاویر مختلف مقارنه این سیاره با ماه و سیاره مشتری را مشاهده کرده‌اید. زهره در ادامه مسیر خود در آسمان این بار از کنار خوشه زیبای پروین عبور کرده و مقارنه زیبای دیگری را رقم زده است.

اصطلاح مقارنه زمانی به کار می‌رود که از دید ناظر زمینی دو جرم سماوی در آسمان در کنار یکدیگر قرار بگیرند. برای مثال ماه در طی گردش ماهانه خود به دور زمین از محل‌های مختلفی در آسمان عبور می‌کند. این گردش ماهیانه باعث می‌شود که در شب‌های خاصی از سال، شاهد قرار گیری کره ماه در اطراف سیارات یا ستاره‌های بارز آسمان باشیم. در واقع از دید ناظر زمینی این گونه به نظر می‌رسد که ماه در نزدیکی یکی از اجرام آسمان قرار گرفته و این درحالیست که در واقعیت آن‌ها بسیار از یکدیگر فاصله دارند. در اصطلاح نجومی‌به این پدیده مقارنه گفته می‌شود.

مقارنه بیشتر برای ماه و یکی از سیارات منظومه شمسی رخ می‌دهد اما ممکن است دو سیاره، سیاره با ستاره ، ماه و دنباله دار و ...نیز با یکدیگر مقارنه داشته باشند. حتی در بعضی حالات ممکن است بیش از دو جرم مختلف با یک دیگر مقارنه داشته باشند.

خوشه پروین یا ثریا که به آن هفت خواهران هم گفته می‌شود یکی از زیبایی‌های آسمان شب است که گذشتگان همه آن را می‌شناختند. در شب‌های فصل زمستان این هفت خواهر تلالو خاصی در آسمان دارند که چشمان زمینیان را به خود جلب می‌کنند. خوشه پروین، شبیه به دب اصغر ولی کوچک‌تر و فشرده‌تر از آن است و هفت ستاره در آن به وضوح دیده می‌شود.

رد پای این جرم زیبا در تاریخ به حدود 3000 سال پیش برمی‌گردد و حتی در کتابهای مقدس دینی مانند تورات وانجیل نیز بدان اشاره شده است. شاید به همین سبب این خوشه تا این حد در شعر و ادبیات جهان جای دارد. آزتک‌ها در مکزیک و آمریکای مرکزی مبداء تقویم سالیانه خود را با دیدن نخستین تلالو ستاره‌های ثریا پیش از طلوع خورشید در آسمان صبحگاهی تنظیم می‌کردند. در یونان باستان ثریا جرم آسمانی مهمی‌برای زمان سنجی بوده و طلوع سحرگاهی آن نشان دهنده موسم سفرهای دریایی و فرارسیدن فصل زراعت بوده است. شاید به همین دلیل یونانی‌ها نام پلیادها (کسانی که با کشتی سفر می‌کنند) را به آن داده اند. در اودیسه هومر یا شعرهای هسیود شاعر معروف یونانی نیز اشاراتی به این خوشه شده است. هندوها این خوشه را هفت مادر خدای جنگ می‌دانستند. حافظ و دیگر شاعران پر آوازه ایرانی هم در غزل‌ها و اشعار خود به عقد ثریا و هفت خواهران اشاره کرده اند. خوشه پروین در میان 14 خوشه ای که با چشم غیرمسلح در آسمان دیده می‌شود واقعا" منحصر به فرد است.

سیاره زهره از تاریخ 13 فروردین امسال تا 18 ام آن، به ملاقات خوشه پروین رفت و منجمان سراسر جهان را وادار به عکاسی از این پدیده منحصر به فرد کرد. آن چه در ادامه شاهد آن هستید مجموعه تصاویر جمع آوری شده از سراسر کره زمین با موضوع این مقارنه زیباست.