زانودرد را به زانو درآورید!
با توجه به این که زانو درد مشکل بسیاری از افراد جامعه است و به علل مختلفی نیز ایجاد میشود، بهتر است نسبت به عوامل موثر در تشدید درد آگاه باشیم تا با اقدامات موثر، وضعیت را بهبود بخشیم.
دکتر مسعود مهدوی، فوق تخصص روماتولوژی درباره دردهای زانو و روشهای پیشگیری از آن میگوید: دردهایی که در ناحیه زانو احساس میشود یا مربوط به مفصل و ناشی از اختلالات و مشکلات داخل مفصل است یا دردهای مربوط به بافتهای نرم اطراف مفصل. بیماری که با درد زانو روبهروست، باید به پزشک مراجعه کند تا پس از معاینات مشخص شود که درد و مشکل او مربوط به خود مفصل است یا بافتهای اطراف آن.
آرتروز زانو، شایعترین علت درد
آرتروز، شایعترین علت درد مفصلی به ویژه میان افراد مسن است. آرتروز زانو مشکلی شایع است که اغلب مردم از آن به عنوان درد زانو یاد میکنند. بروز آرتروز میان خانمها شایعتر است و افراد مسن را بیشتر درگیر میکند؛ به طوری که افراد بالای پنجاه سال بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
آرتروز زانو همراه با تورم، گاهی با درد یا خشکی مفصل نمایان میشود. آرتروز به زبان ساده به معنای ساییدگی غضروف مفصل است که به علل مختلفی ایجاد میشود؛ تا کنون علت اصلی بیماری شناخته نشده، اما عوامل مستعد کننده بیماری مشخص است.
سن، وزن و جنسیت از جمله عوامل موثر در بروز آرتروز است؛ به طوری که با افزایش سن و وزن احتمال روبهرو شدن با این بیماری نیز بیشتر میشود. همچنین همانطور که گفته شد، بیماری میان خانمها نیز شیوع بیشتری دارد.
بیماریهایی مانند دیابت یا مشکلاتی که زمینهساز ابتلا به آرتروز است و ضربات مکرری که طی سالها به زانو یا مفصل وارد میشود نیز میتواند موجب بروز آرتروز شود. به عنوان مثال افرادی که به دلیل نوع شغلشان، بیشتر از مفاصل و زانوها استفاده میکنند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
توصیههایی برای بهبود درد
اگر بیمار با درد و مشکلات ناحیه زانو روبهرو باشد، حتماً در پی یافتن راهی برای کاهش این عوارض خواهد بود، اما به چه شیوههایی میتوان درد و ناراحتی زانوها را کاهش داد؟
درد یکی از مهمترین علائم بیماری است. وقتی نشانهها بروز میکند، بیمار به پزشک مراجعه کرده و از او میخواهد به شیوهای دردش را کاهش دهد، ولی باید بدانید کاهش درد به ضرر بیمار است چون در صورتی که درد از بین برود، بیمار متوجه شرایط نیست و فشار بیشتری به زانو و مفصل وارد میکند. غافل از این که این فشار باعث افزایش آسیبدیدگی مفصل میشود.
برای كاستن درد و کاهش علائم بیماری، اولین اقدام برای بهبود، کاهش وزن است. همچنین باید حرکاتی را که موجب ایجاد فشار بر مفصل میشود، کمتر انجام دهید؛ به عنوان مثال کمتر از پلهها بالا و پایین بروید، کمتر پیادهروی کنید و بلند کردن اجسام سنگین را نیز کاهش دهید. همچنین باید به جای استفاده از توالت معمولی از توالت فرنگی استفاده کنید. تقویت عضلات اطراف مفصل نیز میتواند برای کاهش فشار وارد بر مفصل موثر باشد.
ثابت شده است که به ازای هر یک کیلوگرم کاهش وزن، حدود ده برابر فشار وارد بر مفصل کاسته میشود. استفاده از مسکنها و داروهای کاهش دهنده درد نیز فقط در مواردی توصیه میشود که درد بیمار به صورت ناگهانی، همراه با تجمع مایع در مفصل و به صورت یک واکنش التهابی ایجاد شده باشد. در غیر این صورت استفاده از این نوع داروها اصلاً توصیه نمیشود.
زانو درد پیر و جوان نمیشناسد!
درد مفصل زانو میان جوانان ممکن است به علل متفاوت دیگری ایجاد شود؛ از جمله این مسائل میتوان به دردی که مربوط به کشکک زانوست اشاره کرد یا آسیبهایی که طی ورزشها اتفاق میافتد. ورزشها باید در حدی باشد که از آسیب دیدن فرد جلوگیری کند و علاوه بر این نکات ایمنی هنگام ورزش نیز رعایت شود. همچنین گرم کردن و کسب آمادگی جسمانی لازم قبل از انجام ورزش نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
مهمترین نکته برای جلوگیری از آسیب مفصلی میان جوانان نیز کاهش وزن است و هرگونه افزایش وزن به مفصل فشار وارد میکند. به افرادی که برای کاهش وزن پیادهروی میکنند، توصیه میشود در شرایطی پیادهروی کنید که ابتدا با استفاده از یک رژیم غذایی مناسب حداقل چند کیلوگرم وزنتان کاهش یافته باشد؛ البته این پیادهروی هم باید در شرایط و مکان مناسب و با استفاده از کفش ورزشی انجام شود. بنابراین پیادهروی برای شروع برنامه کاهش وزن اشتباه است و باعث آسیب دیدن مفصل و ایجاد دردهای مفصلی میشود.
در ادامه شیوههای صحیح نشستن و راه رفتن برای کاهش درد زانو، از کفشهای پاشنه بلند نباید استفاده کنید. همچنین برای پیادهروی نیز باید مکانی مناسب انتخاب کنید؛ سطحی که شیب نداشته و شن، ریگ و خاک نیز روی آن نباشد. چهارزانو نشستن، چمباتمه زدن و نشستن روی زمین نیز آسیب بیشتری به مفاصل وارد میکند و به همین دلیل بهتر است همیشه روی مبل یا صندلی بنشینید.
شناسایی و تشخیص علت اصلی درد زانو وظیفه پزشک است و به همین دلیل توصیه میشود حتماً در صورت روبهرو شدن با هرگونه علامت و دردی ابتدا به پزشک متخصص مراجعه و توصیههای وی را نیز رعایت کنید البته همیشه این نکته را در نظر داشته باشید که پیشگیری بهتر از درمان است و از سنین جوانی باید به فکر محافظت از زانوها باشید.