خودسرانه آنتی‌بیوتیک (چرک خشک‌کن) نخورید
امروزه متجاوز از 100 نوع آنتی بیوتیک مختلف وجود دارد که پزشک برای درمان ناراحتی های کوچک تا عفونت های تهدیدکننده حیات از آنها استفاده می کند، ولیکن اگر نابجا مصرف شوند، بسیار خطرناک خواهند بود.
آنتی بیوتیک ها (یا در اصطلاح عموم چرک خشک کن ها) در بین داروهای امروزی، بیشترین داروهای تجویزی هستند.
آنتی بیوتیک ها از طریق کشتن میکروب ها یا توقف تکثیر آنها با عوامل بیماریزا مقابله می کنند.
پنی‌سیلین، اولین آنتی بیوتیکی بود که به طور تصادفی از محیط کشت کپک کشف شد.
امروزه متجاوز از 100 نوع آنتی بیوتیک مختلف وجود دارد که پزشک برای درمان ناراحتی های کوچک تا عفونت های تهدیدکننده حیات از آنها استفاده می کند، ولیکن اگر نابجا مصرف شوند، بسیار خطرناک خواهند بود.
با شناخت اهمیت مصرف بجا و نابجای آنتی بیوتیک ها، شما می توانید به سلامتی خود و خانواده‌تان کمک کنید.
هرچند برخی آنتی بیوتیک ها علیه انواع گسترده ای از عفونت ها مؤثر هستند، ولی مهم است که بدانیم هر آنتی بیوتیکی تمام عفونت ها را نمی تواند درمان کند و نیز آنها فقط علیه عفونت هایی به کار می روند که توسط باکتری ها، قارچ ها و انگل های بیماریزا بوجود آمده باشند و علیه بیماری های ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفلوآنزا تاثیری ندارند.
بهترین کاری که شما می توانید در این مواقع انجام دهید این است که اجازه دهید سرماخوردگی و آنفلوآنزا، دوره خود را که گاها دو هفته ممکن است طول بکشد، طی کند و فقط علایم را تسکین دهید. اگر بیماری شما طی دو هفته بدتر شد یا شروع به بهبود نکرد، جهت بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
به عنوان مثال بیماری های زیر در اکثر موارد علت ویروسی دارند:
- سرماخوردگی (گرفتگی بینی، گلودرد، عطسه، سرفه، سردرد)
- آنفلوآنزا (تب، لرز، بدن درد، سردرد، گلودرد، سرفه خشک)
- خیلی از سرفه ها
- برونشیت حاد (سرفه و تب) در بسیاری موارد توسط ویروس ها ایجاد می شود.
- فارنژیت (گلودرد) نیمی از این موارد توسط ویروس ها ایجاد می شود.
- گاستروانتریت های ویروسی (اسهال و ...)
بیماری های زیر در بیشتر مواقع علت باکتریایی دارند:
- عفونت های گوش
- عفونت های شدید سینوس ها (که دو هفته یا بیشتر طول بکشد)
- گلودرد استرپتوکوکی (چرکی)
- عفونت ادراری
تنها پزشک است که می تواند از بین انواع مختلف آنتی بیوتیک ها، آنتی بیوتیک مؤثر بر بیماری شما را تشخیص دهد. به عنوان مثال اگر شما عفونت گوش داشته باشید، پزشک تشخیص می دهد که چه نوع از باکتری ها اغلب می تواند باعث عفونت گوش شود.
اگر عفونتی باشد که بتواند توسط گونه های مختلفی از باکتری ها ایجاد شود، یا توسط باکتری هایی ایجاد شود که قابل پیش بینی نباشد که به چه آنتی بیوتیکی حساس است، آزمایشگاه نمونه هایی از خون، ادرار یا نسج فرد بیمار را می گیرد و از طریق تکنیک های خاصی مثل رنگ آمیزی یا کشت به تشخیص باکتری های ایجاد کننده عفونت و یا تعیین حساسیت آنها به آنتی بیوتیک ها کمک می کند.
عوامل مؤثر دیگر در انتخاب آنتی بیوتیک از طرف پزشک، اطلاع از سابقه حساسیت بیمار به یک آنتی بیوتیک خاص، قیمت دارو، زمانبندی دوز دارو، عوارض عمومی دارو، سن بیمار و بقیه داروهایی که فرد دریافت می کند و محل اکتساب عفونت در جامعه است، مثلا اینکه آیا بیمار در خانه سالمندان زندگی میکند یا نه، زیرا باکتری های متفاوتی در این گونه محیط ها می توانند عامل بیماری باشند.
استفاده از آنتی بیوتیک ها در بیماری های ویروسی ....
- عفونت را درمان نمی کند.
- مانع از سرایت بیماری نمی شود.
- حال بیمار را بهتر نمی کند.
- ممکن است عوارض جانبی خطرناک داشته باشد.
- باعث گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی میشود.
مقاومت آنتی بیوتیکی چیست؟
آنتی بیوتیک ها از طریق مقابله با عوامل بیماریزا باعث بقای زندگی می شوند، اما بعضی باکتری ها آنقدر قوی می شوند که می توانند مقابل این داروها مقاومت کنند و در نتیجه داروها به خوبی عمل نکنند، این یعنی مقاومت آنتی بیوتیکی.
در این صورت انواع قوی تر باکتری ها کشته یا متوقف نمی شوند، بلکه می مانند، رشد می کنند و گسترش پیدا می کنند. این بار دیگر باکتری ها سخت تر کشته یا متوقف می شوند.
این مساله به طور آشکار باعث خطر برای افرادی می شود که عفونت ساده ای داشته و در صورت درمان تحت نظارت پزشک می توانستند به خوبی بهبود یابند، اما با مصرف نابجای آنتی بیوتیک در دفعات قبل، باعث بی تاثیر شدن این داروها شده اند.
زمانی که آنتی بیوتیک نتواند تاثیر کند، نتیجه این خواهد بود که :
- بیماری طولانی تر می شود.
- بیماری پیچیده تر می شود.
- مراجعه متعدد به پزشک یا حضور طولانی در بیمارستان را به دنبال خواهد داشت.
- نیاز به داروهای گران تر و سمی تر خواهد بود.
- چه بسا عفونت های مقاوم منجر به مرگ ایجاد شود.
فقط خود بیماران تنها کسانی نیستند که از این نتیجه رنج می برند، بلکه افراد سالم جامعه هم ضربه خواهند خورد. باکتری های مقاوم به سرعت بین اعضای خانواده، همکلاسی ها و همکاران گسترش خواهد یافت و سلامت افراد جامعه با گونه بیماریزای جدیدی که به سختی و با هزینه زیاد درمان می شود، تهدید خواهد شد.
گونه هایی از انواع باکتری هایی که به آنتی بیوتیک مقاوم شده اند، شامل انواع ایجاد کننده عفونت های پوستی، مننژیت، بیماری های قابل انتقال از راه جنسی و عفونت های دستگاه تنفسی مثل ذات الریه و نیز فارنژیت یا گلودرد چرکی است.
بخش سلامت تبیان
منبع: سایت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
