دفع پروتئین از کلیهها باعث ورم بدن میشود
دفع پروتئین از کلیهها وقتی به میزان زیاد ایجاد شود، باعث کم شدن مقدار پروتئین در خون شده و پلاسما از رگها بیرون میآید و باعث ورم میشود.
آلبومین مهمترین پروتئین در گردش خون است که مانند چسب، مایع پلاسما را داخل رگها نگه میدارد.
مایع خون یا پلاسما در کلیهها تصفیه میشود و مواد زائد را از دست میدهد. در حالت عادی در حین تصفیه پلاسما در کلیهها، سدی وجود دارد که مانع از خروج آلبومین از پلاسما به داخل فضای ادراری میشود و بدین ترتیب در حالت عادی، ادرار عاری از پروتئین یا آلبومین است، البته در شرایط خاصی مثل ورزش سنگین یا وجود عفونت ادراری، مقدار کمی آلبومین در ادرار دفع میشود که معمولا توسط بدن جبران میشود.
اما بیماریهایی وجود دارند که در آنها کارایی سد خونی ـ ادراری در کلیه از بین میرود و آلبومین به مقدار زیاد در ادرار وارد شده و دفع میشود. در این حالت، کبد شروع به تولید بیشتر آلبومین می نماید و این نقیصه را تا حدی جبران میکند.
وقتی کبد دیگر نتواند از پس مقدار زیاد آلبومین دفع شده برآید، آن وقت مقدار آلبومین خون کم شده و کمکم پلاسما از داخل رگها به فضای زیر پوست تراوش میکند و ورم ایجاد میشود.
به عبارت دیگر، با کم شدن مقدار پروتئین و رقیق شدن خون، طبق قانون های فیزیکی آب و مایعات از جای رقیق تر به جای غلیظ تر جریان می یابد (یعنی از رگ به فضای بین بافتی) بنابراین بدن ورم می کند. شایع ترین محل های ورم، اطراف چشم، قوزک پا و بیضه در پسران می باشد.
تشخیص
قدم اول در بررسی بیماری که دچار دفع پروتئین است، اندازهگیری مقدار پروتئین در ادرار یک شبانه روز کامل است. این کار اگر چه کمی پر دردسر است، ولی باید حتما در بررسیها انجام شود. در این حالت بیمار صبح روز اول ادرارش را دور میریزد و پس از آن تا 24 ساعت یعنی تا صبح فردا، هر بار ادرارش را در ظرفی که از آزمایشگاه گرفته، جمع میکند. صبح فردا، پس از جمع کردن ادرار صبحگاهی آن را به آزمایشگاه میبرد.
برای بیماری که دچار ورم در تمام بدن شده است، اگر آلبومین در ادرار 24 ساعته بیشتر از 5/3 گرم باشد، بیماری نفروتیک (بیماری دفع شدید پروتئین از کلیهها) را مطرح میسازد که باید با روشهای تشخیصی ـ تکمیلی نوع بیماری کلیه را مشخص کرد. در موارد ورم شدید، اختلالات تنفسی و اسهال نیز دیده می شود.
از جمله علائم دیگر بیماری می توان به ادرار کف آلود، بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ ، خستگی ، بی حالی، رنگ پریدگی و افزایش وزن اشاره کرد.
وجود یا فقدان گلبولهای قرمز و گلبولهای سفید در ادرار بیمارانی که پروتئین دفع میکنند نیز در تشخیص بیماری اهمیت دارد.
درمان
هدف از درمان، کاهش دفع پروتئین در ادرار، جلوگیری از عفونت و کم شدن ورم بدن می باشد.
در مراحل اولیه، درمان با کورتون ها آغاز می شود. اصلی ترین داروی این گروه، قرص پردنیزولون می باشد که باید طبق دستور پزشک و در زمان تعیین شده مصرف شود.
اغلب بیماران به این دارو خیلی خوب پاسخ می دهند و دفع پروتئین طی دو تا سه هفته مهار می شود، اما در صورت عود مجدد بیماری و عدم پاسخ بیمار به کورتون، از داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مثل سیکلوفسفامید یا سیکلوسپورین استفاده می شود.
در صورتی که ورم شدید منجر به بروز عوارض گوارشی و تنفسی شود، از داروهای ادرارآور مثل فروزماید (لازیکس) استفاده می شود.
تمامی این داروها باید توسط پزشک متخصص تجویز شوند.
در ضمن رژیم غذایی این بیماران نیز باید تحت نظر پزشک کنترل شود.
فرآوری : نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
جام جم - دکتر رضا کریمی، متخصص بیماریهای داخلی
بیمارستان نمازی شیراز - هما زاهدی، کارشناس پرستاری
مطالب مرتبط: