تبیان، دستیار زندگی
خطبه بانوی اسلام علیهاالسلام در بستر شهادت، از جمله یادگارهای باعظمتی است که از آن حضرت علیهاالسلام باقی مانده و غربت آن حتی از غربت خطبه «فدکیه» بیشتر است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

کتاب شناسی خطبه های فاطمی

حضرت فاطمه

* بندگی، راز آفرینش؛ شرح خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام

تألیف سیدعبدالحسین دستغیب شیرازی، قم، کتاب فروشی داوری، 1398، 400 ص، جیبی.

در این کتاب، که دارای دو مجلّد است، ضمن بررسی مسئله غصب «فدک»، مطالب مهمی که به این عنوان مطرح شده اند، تشریح گردیده اند. نویسنده در این کتاب، نکات فراوانی در ذیل صدها محور درباره تصریحات و تلویحات مستفاد از عبارات خطبه بیان نموده است. این کتاب دارای بخش ها و فصول تفکیک شده نیست، ولی مطالب با سرفصل های متعدد و روشن از هم جدا شده اند. این کتاب دارای ویژگی های خطابی با نثری ساده و تأثیرگذار می باشد. نویسنده مقدّمه ای طولانی برای شرح موقعیت ها و واقعیت های مقارن خطبه و صفات و حرکات و سکنات خطیب عنوان نموده و در هر قسمت، با نقل عبارات این خطبه، موضوع اصلی در هر فراز را اصل قرار داده و مطالب مفید و پراکنده ای در ذیل آن موضوع در شرح آن عنوان کرده است. علم توحید، غرض از آفرینش، خداشناسی و خداپرستی، کتاب های آسمانی و بندگی خدا، گواهی به رسالت حضرت رسول صلی الله علیه و آله ، صفات خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله ، نمونه هایی از احکام اجتماعی اسلام و فلسفه احکام بعضی از محورهای کلی هستند که در این کتاب به آن ها پرداخته شده است.

* خطبه آتشین بانوی اسلام در بستر شهادت

تألیف ناصر مکارم شیرازی، مشهد، محبان الفاطمه علیهاالسلام ، 1409 ق، 52 ص، رقعی.

خطبه بانوی اسلام علیهاالسلام در بستر شهادت، از جمله یادگارهای باعظمتی است که از آن حضرت علیهاالسلام باقی مانده و غربت آن حتی از غربت خطبه «فدکیه» بیشتر است. در این کتاب، نخست ویژگی های منحصر به فرد این خطبه و شرایط خاص ایراد آن از جمله، شدت بیماری خطیب و دلِ آتش گرفته او و زن بودن همه مخاطبان اشاره شده و سپس نویسنده درباره محور اصلی این خطبه (خلافت و امامت) مباحث مختصر و مفیدی بیان نموده است.

در این کتاب، بر آتشین بودن شکایات این بانو و عدم تنافی آن با مقام «صبر» و «رضا»، سخن به میان آمده و سپس به بررسی اسناد خطبه پرداخته شده است.

در بخش های بعدی این کتاب، خطبه با دقت خاصی تقطیع شده و در ذیل هر قسمت، نخست ترجمه کوتاه و دقیق و روشنی با نگارشی متین ارائه گردیده و پس از ترجمه در هر بخش از این کتاب، شرح مفید و مختصری درباره مفاهیم خطبه مطرح شده است.

خطبه بانوی اسلام علیهاالسلام در بستر شهادت، از جمله یادگارهای باعظمتی است که از آن حضرت علیهاالسلام باقی مانده و غربت آن حتی از غربت خطبه «فدکیه» بیشتر است

* شرح خطبه زهرا علیهاالسلام

تألیف سیدعزالدین حسینی زنجانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1377، 506 ص، رقعی.

این شرح از مقبول ترین شروح موجود پیرامون خطبه «فدکیه» حضرت زهرا علیهاالسلام می باشد. این کتاب پیش از ورود به شرح خطبه، مقدّمه ای مشتمل بر مباحث تحقیقی در سند خطبه و جایگاه «فدک» در تاریخ و اهداف خطبه بیان کرده و سپس بر وفق ترتیب انشای عبارات خطبه، در خصوص محورهایی همچون حمد و ثنای الهی، توحید و صفات الهی، نبوّت، قرآن و فلسفه احکام مباحثی مطرح نموده است.

یکی از ویژگی های این شرح نفیس آن است که به بیان ترجمه عبارات در آن اکتفا نشده، بلکه برای شرح مفاهیم، از بیان معانی مفردات عبارات نیز استفاده گردیده است.

از دیگر ویژگی های این شرح آن است که نکاتی عرفانی و فلسفی در ذیل تلویحات کلمات فاطمی علیهاالسلام با نثری ساده و بیانی قابل فهم، مطرح گردیده است.

صید نکات علمی و اشارات و حقایقی که در کنایات و تلویحات خطبه وجود دارند، از دیگر ویژگی هایی است که بر متانت و وزانت علمی این شرح می افزاید.

* کتابشناسی سایر شروح خطبه های حضرت فاطمه علیهاالسلام

کتب فارسی:

1) حقیقت جاویدان؛ شرح خطبه یگانه بانوی با عظمت اسلام فاطمه زهرا علیهاالسلام

تألیف محمّد باقر ملبوبی، تهران، صدر، 1391 ق / 1349، 440 ص، وزیری.

2) بحثی کوتاه پیرامون خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام

تألیف مجتبی تهرانی، تهیه و تنظیم مؤسسه فرهنگی نور، تهران، اهل قلم، 1380، 183 ص، رقعی.

3) حدیث غربت؛ خطبه های حضرت زهرا علیهاالسلام در مسجد پیامبر و در بستر شهادت

تألیف مهدی جعفری، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی صائب، 1417 ق / 1375 ش، فارسی عربی، 136 ص، رقعی.

4) مسند فاطمه علیهاالسلام ؛ مجموعه سخنان حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام به ضمیمه شرح حال آن حضرت

تألیف مهدی جعفری، تهران، مؤسسه تحقیقاتی فرهنگی جلیل، 1415 ق / 1994 م / 1373 ش، 496 ص، وزیری.

5) رخساره خورشید؛ ترجمه و شرح خطبه حضرت فاطمه علیهاالسلام

تألیف محمدتقی خلجی، قم، میثم تمّار، 1379، 437 ص، وزیری.

6) خطبه حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام و ماجرای فدک

تألیف حسینعلی منتظری، قم، بلاغت، 1374، 344 ص.

7) فاطمه چه گفت؟ ... مدینه چه شد؟

تألیف محمّدحسین زورق، مقدّمه محمّدرضا حکیمی، تهران، سروش، 1381، 740 ص، وزیری.

8) حماسه ای بی نظیر در کنار بستر زهرا علیهاالسلام

تألیف محمّدحسین بروجردی، قم، ناصر، 1412 ق / 1370 ش، 180 ص، رقعی.

9) خطابه فدک؛ ماجرای غصب فدک و اقدامات امیرالمؤمنین و حضرت زهرا علیهماالسلام ؛ متن کامل و ترجمه فارسی خطابه حضرت زهرا علیهاالسلام

تألیف محمّدباقر انصاری و سیدحسین رجایی، قم، دفتر نشر الهادی، 1376، 124 ص، رقعی.

10) سخنرانی حضرت فاطمه علیهاالسلام در مسجد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ؛ ترجمه و شرح خطبه حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام

ترجمه علیرضا الّلهیاری، تهران، انجام کتاب، 1367، 488 ص، وزیری.

11) ماجرای فدک

تألیف احمد فالی، قم، کانون نشر اندیشه های اسلامی، 1412 ق / 1370 ش، 188 ص.

12) اسرار فدک؛ محاکمه غاصبین فدک در کلام دختر وحی برای نسل های آینده

تألیف محمدباقر انصاری و حسین رجایی، قم، دفتر نشر الهادی، 1376، 232 ص، وزیری.

کتب عربی:

1) فدک فی التاریخ التشیّع و الاسلام بحث حول المهدی

تألیف محمّدباقر صدر، اعداد و تحقیق لجنة الصدر، قم، مرکز الابحاث والدراسات التخصیصه للشهید الصدر، 1423 ق / 1380 ش، 176، 72، 72 ص.

2) شرح خطبة الصدیقة فاطمة الزهراء لسماحة المرجع الدینی محمّدطاهر آل شبیر الخاقانی

توضیح و تعلیق محمّدکاظم آل شبیر خاقانی، بمساعی و تنقیح کاظم النورانی، قم، انوار المهدی، 1412 ق / 1371 ش، 270 ص، قطع وزیری.

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان


منبع: بانوان شیعه، شماره 4.

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.