ولادت نور

امام حسن (ع) در نیمه ماه مبارك رمضان سال سوم هجری به دنیا آمد. آن حضرت شباهت زیادی به جدش رسول خدا(ص) داشت.(1) پس از شهادت پدر بزرگوارش، ایشان رهبری شیعیان را عهده دار شدند. از ابی رزین نقل شده است كه امام در حالی برای ما خطبه می خواند كه لباسی سیاه و نیز عمامه ای سیاه بر سر داشت.(2) امام حسن(ع) ، از چهره های برجسته اخلاقی است كه رفتار و كردارش روشنگر راه هدایت است. رسول خدا(ص) در سخنان زیادی علاقه خویش را به فرزندشان امام حسن(ع) بیان كرده و از دیگران نیز خواستند تا او را دوست بدارند. تعبیرهایی نظیر:

" اللهم إنی قد أحببته فأحبه و أحب من یحبه."(3)

خداوندا من او را دوست می دارم پس او و هر كه او را دوست می دارد، دوست بدار.

" من أحب الحسن و الحسین فقد أحبنی، و من أبغضها فقد أبغضنی"(5)

هر كه حسن و حسین را دوست می دارد مرا دوست داشته است و هر كس با او دشمنی كند با من دشمنی كرده است.

" من سره أن ینظر إلی سید شباب أهل الجنة فلینظر إلی الحسن بن علی"(6)

هر كس می خواهد به سید جوانان اهل بهشت بنگرد به حسن بن علی نگاه كند.

نمونه هایی از كلماتی است كه رسول خدا(ص) درباره فرزندشان حسن(ع) فرموده اند.

چگونگی سفرهای امام به مكه

درباره ویژگیهای عبادی امام مطالبی نقل شده است. ازجمله درباره سفرهای حج آن حضرت كه پیاده انجام شده، آمده است كه: " إنی لأستحی من ربی أن ألقاه و لم أمش إلی بیته، فمشی عشرین مرة من المدینة علی رجلیه." من شرم دارم كه خداوند را ملاقات كنم در حالی كه پیاده به خانه او نرفته باشم. پس بیست بار از مدینه با پای پیاده به زیارت خانه خدا رفت.(7) در نقل دیگری آمده است كه آن حضرت بیست و پنج بار با پای پیاده به سفر حج رفت. (8) ابن سعد در نقل خود پانزده بار ذكر كرده است.(9)

بذل و بخشش در راه خدا، یكی دیگر از ویژگیهای اخلاقی آن امام بزرگوار است كه زبانزد خاص و عام بوده است.

بخشش و سخاوت امام

در نقلی آمده است كه شخصی حضور امام حسن(ع) رسید و اظهار نیاز كرد. امام به او فرمود: نیازهایت را بنویس و به من ده. زمانی كه او نوشت و آورد، امام دو برابر نیازش پرداخت.(10) در روایت دیگری آمده است كه امام، در طول زندگی خود، سه بار و هر بار نیمی از تمامی مایملك خود را در راه خدا بخشید.(11) ابوهارون نامی گوید: در سفر حج به مدینه رفتیم، گفتیم سری به فرزند رسول خدا(ص) بزنیم و سلامی بر او بكنیم. نزد آن بزرگوار رفتیم و از سفر خود گفتیم. وقتی بازگشتیم ، برای هر كدام ما چهارصد دینار فرستاد. نزد آن حضرت برگشته و گفتیم كه وضعمان خوب است . حضرت فرمود:

لا ترّدوا علی معروفی.(12)

بخشش مرا بازنگردانید.

به امام حسین (ع) گفتند: فیك عظمة، شما عظمت خاصی دارید. امام فرمود: لابل عزة، قال الله تعالی: فلله العزة و لرسوله و للمؤمنین ، این عظمت نیست بلكه عزت است. خداوند فرموده است: عزت برای خدا، پیامبرش و مؤمنان است.(13)

امام در مدت هشت ، نه سالی كه پس از صلح در مدینه بودند، مرتب با شیعیان كوفه كه برای حج به حجاز می آمدند دیدار داشتند. طبیعی است كه آنها حضرت را به عنوان امام خود پذیرفته و در كار دینداری خود از آن حضرت بهره می بردند.

پی نوشتها:

1- ترجمة الامام الحسن(ع)، ابن سعد، صص 131-130.

2- همان، ابن سعد، ص 163.

3- همان، ابد سعد، ص 139، سنن الترمذی، ج 5، ص 661.

4- ترجمة الامام الحسن(ع)، ابن سعد، ص 138، مسند حمد، ج 5، ص 366، مستدرك، ج 3، ص 173.

5- ترجمة الامام الحسن(ع)، ابن سعد، صص 138، 143، مسند طیالسی، ش 2502، مسند احمد، ج 2، ص 440، المستدرك، ج3، ص 166.

6- ترجمة الامام الحسن(ع)، ابن سعد، ص 138، البدایة و النهایه ، ج 8، ص 35.

7- اخبار اصبهان، ج 1، ص 44.

8- تاریخ الخلفاء، ص 73.

9- ترجمة الامام الحسن(ع)، ابن سعد، ص 159.

10- المحاسن و المساوی، ص 55.

11- تاریخ الخلفاء، ص 73، تذكرة الخواص، ص 196.

12- ترجمة الامام حسن(ع)، ابن سعد، ص 155.

13- ربیع الابرار، ج3، ص 177.