نحوه انتخاب رنده

دانش پژوهان عزیز، یکی از مهارت‌های پرکاربرد که در بسیاری از پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، مهارت رنده کاری و تسطیح قطعات است که در زیر توضیحاتی در مورد نحوه انتخاب رنده‌های دستی ـ برقی، پنوماتیکی و رابطه آن با نوع کار ارائه می‌شود.

همان‌طور که می‌دانید رنده کردن یعنی برداشتن یک قشر نازک بلند از سطح چوب که معمولاً در جهت الیاف چوب برداشته می‌شود. رنده کردن به وسیله رنده برقی به این طریق است که توپی دستگاه رنده، در اثر گردش دورانی به اندازه قطاع دایره‌ای که تیغه ایجاد می‌کند به ضخامتی که لبه تیغه از توپی رنده بیرون آمده (بستگی به اختلاف سطح دو صفحه جلو و عقب رنده دارد) ا سطح چوب پوشال برمی‌دارد.

• چون کار با رنده‌های دستی چوبی و آهنی نیاز به صرف وقت و نیروی زیاد دست دارد، چنان چه تسریع عمل رنده‌کاری و سهولت و دقت بیش‌تر در نظر است، می‌توانید از رنده‌های دستی برقی که در مدل‌های مختلفی به بازار عرضه شده است، استفاده کنید.

• با رنده‌های برقی - دستی انجام اموری از قبیل تسطیح سطح چوب، دوراهه زدن، پخ زدن، کندگی و... امکان‌پذیر است.
  

  ^{دو مدل رنده برقی ـ دستی}

کار با رنده برقی:

جهت کار با رنده دستی برقی باید اوجه داشته باشید که متناسب با ابعاد قطعه‌کار، رنده مناسب با آن انتخاب کنید؛ چنان چه رنده کردن قطعات طویل مورد نظر است، از رنده دارای صفحه بلندتر و چنان چه رنده کردن قطعات کوتاه‌تر مورد نظر است، از رنده با صفحه کوتاه‌تر استفاده کنید.

نحوه جا زدن تیغه رنده

جهت یادگیری بهتر به هر یک از قسمت‌های ماشین رنده توجه کنید و آن ها را به خاطر بسپارید( به شکل های زیر دقت کنید).

نحوه استقرار توپی رنده نسبت به صفحه

تنظیم رنده برای رنده کردن با زاویه 45 درجه

جهت به کارگیری رنده‌های برقی - دستی رعایت نکات زیر الزامی است:

عمل رنده کردن چوب با ماشین‌های دستی و برقی به دو صورت انجام می‌گیرد:

الف.

هدایت رنده با دست، در حالی‌که چوب به میز کار ثابت شده است. (شکل روبرو)

قطعه‌کار را به میز ثابت کنید و سپس صفحه جلوی رنده را به میزان مورد نظر (حداکثر 5/1و حداقل 25/0 میلی‌متر) به وسیله پیچ تنظیم (فلکه مشتی) تنظیم کنید و صفحه دستگاه را روی سطح کار طوری قرار دهید که تیغه با چوب تماس نداشته باشد.

با یک دست دسته رنده و با دست دیگر مشتی (پیچ تنظیم بار رنده) رنده را بگیرید و رنده را با انگشت سبابه خود روشن کنید و با کمی فشار، به سطح چوب چسبانده به جلو هدایت کنید تا سطح چوب رنده شود.

توجه داشته باشید که نیروی لازم در هنگام عمل رنده‌کاری به ضخامت پوشال، جنس قطعه و سرعت پیشرفت کار بستگی داشته و متغیر است.

ب.

هدایت چوب با دست در حالی که رنده روی میز مخصوص ثابت شده است. (به شکل های زیر دقت کنید)

• برای عمل رنده کردن رنده را روی میز مخصوص آن ثابت کنید.
• میز و رنده را به وسیله گیره به سطح میز کار محکم کنید.
• صفحه جلو رنده را به میزان مورد نظر بارگیری (حداکثر 5/1میلی‌متر) تنظیم کنید.
• ابتدای قطعه چوب را در روی صفحه رنده قرار دهید؛ به طوری که با تیغ تماس نداشته باشد.
• رنده را روشن کرده قطعه چوب را با کمی فشار به جلو هدایت کنید تا عمل رنده کردن انجام گیرد

هم‌چنین می‌توانید از رنده و میز آن به عنوان کندگی (یک ضخامت) کردن قطعات چوب استفاده کنید.

جهت انجام عمل کندگی، رنده را به گونه‌ای در روی میز مستقر کنید که کف رنده به سمت پایین قرار گیرد؛ سپس کف میز رنده را به وسیله پیچ تنظیم مخصوص آنقدر بالا بیاورید تا تیغه به اندازه مطلوب (حداقل 25/0 و حداکثر 5/1میلی‌متر) از سطح چوب پوشال بردارد.

رنده را روشن کرده چوب را از بین صفحه رنده و صفحه میز با کمی فشار به سمت جلو هدایت کنید.

جهت پخ زدن لبه صفحات می‌توانید از رنده و گونیای آن استفاده کنید.

برای این منظور، گونیا را به وسیله پیچ تنظیم و نقاله مدرج روی گونیا تحت زاویه مورد نظر تنظیم کنید؛ سپس مقدار ضخامت پوشال را تنظیم کرده لبه صفحه رنده را در ابتدای قطعه چوب قرار دهید؛ به طوری که گونیا کاملاً به سطح مجاور قطعه چوب چسبیده باشد. حال عمل پخ زدن را به شرح زیر انجام دهید:

• رنده را یک‌بار تا انتهای چوب به جلو هدایت کرده سپس رنده را از سطح چوب بردارید (رنده را به ابتدای چوب برگردانید). عمل رنده کردن را آن قدر تکرار کنید تا پخ با زاویه مورد نظر به دست آید. توجه داشته باشید در تمام مراحل، گونیا به طور دقیق به سطح چوب چسبیده باشد؛ در غیر این صورت پخ در طول ناهماهنگ خواهد بود.

عمل پخ زدن را می‌توانید در حالتی که رنده در روی میز مخصوص ثابت شده است انجام دهید.

عمل دوراهه زدن چوب را می‌توان مطابق دستورالعمل زیر انجام داد:

• ابتدا گونیای سمت چپ رنده را به مقدار عرض دوراهه تنظیم کنید، جهت تنظیم عمق دوراهه از گونیای مدرج مخصوص که در سمت راست تعبیه شده است، استفاده کنید.

• لبه صفحه رنده را در ابتدای چوب قرار دهید؛ به طوری که گونیای آن به سطح چوب کاملاً چسبیده باشد.

• دستگاه را روشن کنید و یک‌بار عمل رنده کردن را در سرتاسر طول چوب انجام دهید و رنده را از انتهای چوب برداشته عمل رنده کردن را از ابتدای چوب آن قدر تکرار کنید که دوراهه‌ای به عمق تنظیم شده از روی رنده، به وسیله گونیای مخصوص به دست آورید.

• عمل دوراهه کردن را می‌توانید در حالتی که رنده در روی میز مخصوص ثابت شده ایت نیز انجام دهید.

• به منظور ایجاد سطوح فرم‌دار و نماسازی (پوشش سقف، دیوار و...) در موارد مختلف می‌توانید با تعویض و قرار دادن توپی‌هایی که به این منظور عرضه شده‌اند، از رنده استفاده کنید.
  

  توجه داشته باشید چنانچه تیغه رنده در اثر کار زیاد فرسوده شد یا در اثر برخورد با گره و... در لبه آن پریدگی ایجاد شد، لازم است تیغه را تعویض کنید.

جهت تعویض تیغه‌های توپی، سیم رابط برق را از پریز درآورده سپس توپی را بچرخانید تا پیچ‌های نگهدارنده تیغه‌ها در امتداد صفحه (کف رنده) نمایان شود.

توپی را به کمک انگشتان (انگشت شست) نگاه دارید و به وسیله آچار آلن مخصوص که ضمیمه دستگاه است، پیچ‌ها را شل کرده و تیغه را به صورت کشویی از محل خود خارج کنید، چنان چه لبه دیگر تیغه سالم است، آن را در داخل توپی قرار دهید و در غیر این صورت از تیغه دیگری استفاده کنید.

پس از قرار دادن تیغه در محل خود (داخل توپی) پیچ‌های مربوط را محکم کنید. همین عمل را جهت تیغ دوم توپی نیز انجام دهید.

توجه داشته باشید لبه تیغه‌ها باید به یک اندازه از توپی بیرون‌زده باشد و با صفحه عقب ماشین رنده مماس باشد.

زیرا در غیر این صورت لبه‌های تیغه‌ها در تمام طول‌شان به یک اندازه از سطح چوب پوشال برنمی‌دارد و در نتیجه سطح رنده شده از نظر درجه کیفیت کاری، سطح خوبی نخواهد بود.

دلیل این موضوع فاصله یا گام زیادی است که اثر تیغ بر روی کار باقی می‌گذارد.

                  

---

بخش پژوهش‌های دانش آموزی تبیان

تهیه: علیرضا سرمدی - تنظیم: یگانه داودی