مسلمان شناسنامه ای نباشیم !

خداوند قادر قهار کوچک‌ترین بد اخلاقی را در این «محبوب‌ترین کانون» برنمی‌تابد و بدون عقاب نمی‌گذارد، هرچند که به مقام سعد بن معاذ نیز نایل گشته باشیم. یعنی اگر بازوی ولایت و امام زمانت نیز شده باشی، اگر در اخلاق خانوادگی ات نقصی باشد، به همان میزان باید حساب پس بدهی.

بداخلاقی خانوادگی، عامل فشار قبر

سعدبن‌معاذ یکی از بهترین اصحاب و یاوران پیامبر (صلوات الله علیه و آله) بود. او بزرگ و آقای انصار و از نخستین کسانی از مردم مدینه بود که اسلام آورد و پیامبر را به مدینه دعوت کرد. او بازوی ولایت و رسالت بود.

وقتی که خبر رحلت سعدبن‌معاذ را به پیامبر دادند، آن حضرت به سرعت با پای پیاده و برهنه به سوی جنازه سعد شتافتند در حالی که در بین راه عبا از دوش مبارکشان افتاد و حضرت اعتنایی نکردند.

به هنگام تشییع جنازه سعد دیدند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) در پشت تابوت، سمت راست تابوت، جلوی تابوت و سمت چپ تابوت حرکت می‌کنند. پرسیدند: «یا رسول الله، این چه حالی است که از شما می‌بینیم؟!» فرمودند:

به خدا، دستم در دست برادرم جبرائیل است که مرا دور تابوت سعد طواف می‌دهد. اینک جبرائیل و میکائیل به همراه هفتاد هزار ملک در تشییع جنازه سعد شرکت کرده‌اند.( شیخ طوسی، الأمالی، ص427، ح955)

پیامبر اکرم (سلام الله علیه و آله) با دست مبارک خویش بدن مطهر سعد را درون قبر گذاشت و برای او از خداوند طلب مغفرت فرمود.

مادر سعد وقتی این صحنه را دید، خطاب به فرزندش سعد گفت: «یا سعد، هنیئاً لَکَ الجَنَّةُ؛ فرزندم، بهشت گوارای وجودت باد!»

پیامبر با شنیدن این جمله چهره درهم کشید و با ناراحتی و عتاب فرمود:

مادر سعد! درباره امر پروردگار این‌گونه با قاطعیت سخن مگو! همینک قبر، چنان فشاری بر فرزندت سعد وارد ساخت که شیری که در دوران کودکی از سینة تو نوشیده بود، از سر انگشتانش خارج شد.( پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): «مَه یا اُمِّ سَعدٍ، لا تجزمی علی ربک، فإن سعدا قد اصابته ضمه، قال: فرجع رسول الله ورجع الناس، فقالوا له: یا رسول الله، لقد رایناک صنعت علی سعد ما لم تصنعه علی احد، انک تبعت جنازته بلا رداء ولا حذاء... وامرت بغسله وصلیت علی جنازته، ولحدته فی قبره، ثم قلت: إن سعدا قد أصابته ضمة! ... فقال (صلّی الله علیه و آله): نعم انه کان فی خلقه مع اهله سوء» علامه مجلسی، بحارالانوار، ج6، ص220، ح14، و شیخ طوسی، الأمالی، ص427، ح955؛ شیخ صدوق، الأمالی، ص315، ح2.)

آری، برای آن که اخلاقش با اهل و عیالش اندکی بد بوده است.

واژة "سوءٌ" در سیاق نکره آمده است تا نشانه تصغیر باشد. یعنی نه آن که به طور مطلق بد اخلاق بوده، بلکه بدین معناست که اخلاقش با اهل و عیالش اندکی بد بوده و در عرصة اخلاق خانوادگی کامل نبوده است.

ممکن است این سوال مطرح شود که آیا شرکت هفتاد هزار ملک در تشییع جنازة سعد و طلب مغفرت پیامبر برای او برای برداشته شدن فشار قبر از وی سودی نبخشید؟!

جواب این است که «بد اخلاقی» حق الناس به گردن انسان می‌اندازد. طلب مغفرت ملائکة الله و پیامبر، باعث بخشیده شدن حق الله می شود. اما در مورد حق الناس، باید صاحب حق بگذرد تا خدا هم بگذرد. خداوند از حق خویش خیلی زود می‌گذرد؛ چرا که سریع الرِّضا است، اما گذشتن از حق مردم را به گذشتن صاحب حق واگذار فرموده است. سعد بن معاذ با بد اخلاقی خانوادگی‌اش، حق همسر وفرزندان خویش را ضایع کرده است و تا ایشان از او به طور کامل راضی نشوند و او را حلال ننمایند، خدا هم از او نمی‌گذرد.

بدین‌سان رعایت «اخلاق خانوادگی» به طور کامل در کانون خانواده از سوی تمام اعضای خانواده ضرورت می‌یابد؛ چراکه خداوند قادر قهار کوچک‌ترین بد اخلاقی را در این «محبوب‌ترین کانون» برنمی‌تابد و بدون عقاب نمی‌گذارد، هرچند که به مقام سعد بن معاذ نیز نایل گشته باشیم.

یعنی اگر بازوی ولایت و امام زمانت نیز شده باشی، اگر در اخلاق خانوادگی ات نقصی باشد، به همان میزان باید حساب پس بدهی و عقاب متحمل شوی؛ چرا که نقدکنندة اعمال تو بصیر و تیزبین است.

به اندازه سر سوزنی اخلاق نیک در خانواده نشان داده باشی، پاداشش را می‌بینی: (فَمَن یَعمَل مثقال ذَرَّةٍ خَیراً یَرَهُ)( زلزال (99)، 5) و به اندازه سر سوزنی اخلاق بد نشان داده باشی، عقابش را می‌بینی: (وَ مَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ شَرّاً یَرَهُ).( زلزال (99)، 6)

مسلمان شناسنامه ای نباشیم !

مشکل جامعه امروز ما بی قانونی و عدم آگاهی و کمبود علم نیست، بلكه مشکل اصلی بی اخلاقی‌هاست.

چرا که اگر اصول اخلاقی در جامعه جاری شود، میزان پرونده ها، اختلافات،مشکلات و درگیری ها در دادگاه ها و دادسراهای کشور کاهش چشمگیری خواهد یافت.

اخلاق نه تنها مشکل کشور و جهان، بلکه مشکلات آخرت را نیز حل می کند و یکی از اساسی ترین مسائل برای ساختن آخرت سعادتمندانه رعایت اخلاق است.

اگر علم با جان گره بخورد، عالم به عمل و متخلق می شویم، ولی در غیر این صورت عالم بی عمل می شویم و در حوادث جهالت عمل را می کشد و باعث می شود، علم نفعی به او نرساند.

چگونه در برزخ زنده دل باشیم؟

همه دوست دارند وقتی وارد برزخ می شوند زنده دل باشند، ولی کفار مرده وارد برزخ می شوند و بسیاری از معارف الهی را درک نمی کنند؛ چون کور، کر و لال هستند و فقط جهنم را می بینند و بویی از بهشت، ولایت، امامت و نبوت درک نمی کنند و فقط سوخت و سوز را درک می کنند.

به کفار ندا می رسد؛ در دنیا مسجد، روحانی و مراکز مذهبی بود، ولی آنها را ندیدید و به سراغ مراکز فساد و فحشا رفتید، پس در اینجا نیز بهشت و پیامبر‌(صلی الله علیه وآله) را نخواهید دید و فقط جهنم و آتش را می چشید.

عاملی برای درک معارف الهی

همین حقایق دنیایی در آخرت به شکل دیگری به تصویر کشیده می شود؛ بنابراین اخلاق موجب می شود معارف الهی را در آخرت درک کنیم.

طب اخلاقی و طبیب اخلاقی

سلامت دل را طب اخلاقی تامین می کند و حیات دل را طبیب اخلاقی حفظ می کند.

در آخرت به بدنی نیاز داریم که در فشار قبر نپوسد، چون بسیاری از مردم در قبر دانسته های دینی خود را فراموش می کنند و در برابر سوالات ساده «من ربک و من امامک» سکوت می کنند و نمی توانند پاسخ گو باشند، مرگ بسیار سخت است و غیر قابل تحمل و همه توان انسان را می گیرد؛ بنابراین کسانی که مسلمان شناسنامه ای هستند نمی توانند سوالات ابتدایی در قبر را پاسخ دهند، چون فشار قبر همه چیز را از یاد انسان می برد.

اخلاق در زمان فشار قبر به دادمان می‌رسد

برای این که بدن ما در فشار قبر تحمل داشته باشد و فشاری را احساس نکند باید اخلاق داشت و هیچ چیزی مثل اخلاق موثر و کار ساز نیست.

تنها کسانی در آخرت زیبا محشور می شوند که اخلاق داشته باشند و روسیاهی نشان از سابقه بد و گناهان است که شرمندگی را به همراه خواهد داشت، بنابراین نیازمند هنر زیبایی هستیم که زیر مجموعه اخلاق است.

منابع :

پایگاه اطلاع رسانی حجت الاسلام دکتر مرتضی آقا تهرانی

بیانات آیت الله جوادی آملی