چهارشنبه ای که دیگر سوری نیست!

اینگونه درباره تاریخچه چهارشنبه سوری می گویند که شب چهارشنبه آخر سال که می شد، مردم جمع می شدند و پس از غروب آفتاب 7 تپه آتش درست می کردند و با پریدن از سر آن  و خواندن آوای، «زردی من از تو، سرخی تو از من» از آتش می خواستند که زردی غم و بیماری را از آنها زدوده و سرخی شادی و سلامت و عشق را به آنها هدیه کند.

قول تاریخی مراسم چهارشنبه سوری

شب های چهارشنبه سوری علاوه بر آتش درست کردن و پریدن از آن آداب دیگری هم داشت. مردم با خرید آجیل چهارشنبه سوری تخم هندوانه، تخم کدو، پسته، فندق، بادام، نخود، تخم خربزه، گندم و شاهدانه را که از ذخیره زمستان باقی مانده بود، روی آتش بو داده و با نمک تبرک می‌کردند و در جمع خانواده ها و خویشاوندان می‌خوردند. پختن حلوا، فال‌گوشی و گره‌گشایی هم از دیگر رسوم چهارشنبه‌سوری بود. دختران جوان نیت می‌کردند، پشت دیواری می‌ایستادند و به سخن رهگذران گوش فرا می‌دهند و با تفسیر سخنان آنها پاسخ نیت خود را می‌گیرند. دختران جوان هم در این شب چادری بر سر و روی خود می‌کشیدند به در خانه دوستان و همسایگان خود می‌رفتند و امیدوار بودند زودتر به خانه بخت بروند.

اما دیگر سالها است که نه تنها از شادی ها و جشن های چهارشنبه سوری خبری نیست. دیگر نه مردم دور هم جمع می شوند تا آجیل بخورند و نه کسی برای قاشق زنی می رود. اما به جای آن از هفته ها مانده به آخرین چهارشنبه سال، صدای بمب ترقه امنیت و آرامش را از مردم شهر سلب می کند. دیگر نه تنها مردم در شب چهارشنبه سوری برای شادی و جشن بیرون نمی آیند بلکه از ترس آسیب دیدن سعی می کنند پس از غروب خورشید هر جا که هستند به حریم امن خانه هایشان پناه ببرند.در این میان چه شد که جشن ملی چهارشنبه سوری جای خود را به میدان جنگی داد که همه از ترس جانشان به فکر فرار از آن هستند؟

برخوردهای قهری چهرشنبه سوری را خطرناک کرد

سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در این باره می گوید: زمانی که محدودیت هایی برای برگزاری جشن های چهارشنبه برقرار شد، این جشن شادی آفرین سمت و سویی دیگر به خود گرفت. به باور موسوی چلک، وقتی مردم دیدند که برای برگزاری جشن چهارشنبه با مشکل روبرو می شوند، به سمت بمب و ترقه و انفجار و رفتارهای خطرناک رو آورند. شاید این واکنش خطر ناک پاسخی بود برای شادی که اگر در قالب  خود اجازه ابراز می شد ، به این مسیرهای انحرافی نمی افتاد.

جنگ و چهارشنبه های جنگ گونه

موضوعی که اکثر جامعه شناسان در باره دلایل اینکه چرا چهارشنبه ها به سمتی رفت که شهرها در این روز تبدیل به میدان جنگ شد، معتقدند که پس از وقوع جنگ تحمیلی مردم ایران فشار روحی فراوانی در این خصوص تحمل می کردند. کودکان و نوجوانان که یکی از اقشار جامعه بودند نیز میدان های جنگ را این بار در قالبی دیگر در چهارشنبه های آخر سال نمایان می کردند. این شد که چهارشنبه سوری های شاد گذشته جای خود را به میدان های جنگ داد. جنگ تحمیلی بالاخره پس از 8 سال سختی و مشقت پایان یافت اما خاطره چهارشنبه سوری های جنگی از خاطره کوچه ها پاک نشد و امروز روز با اینکه سالها است که از اتمام جنگ گذشته هنوز هم هفته های آخر سال کودکان و نوجوانان و جوانان با ترقه و بمب و نارنجک دستی به استقبال روز چهارشنبه سوری می روند. نتیجه اش هم می شود سوختگی های مرگباری که تصاویر حادثه دیدگان آن فردای روز چهارشنبه سوری دبر خروجی تمام خبرگزاری ها قرار می گیرد.

خانواده هایی که کنترل نمی کنند

از دیگر عواملی که باعث بروز سوانح مرگبار چهارشنبه سوری بود نظارت والدین است. از آنجا که بیشتر حوادث چهارشنبه آخر سال توسط گروه سنی کودک و نوجوان به وقوع می پیوندد، والدین باید در این روزها نظارتی بیشتری بر رفتارها و آمد و شدهای فرزندانشان داشته باشند. اما متاسفانه برخی از خانواده ها نه تنها فرزندانشان را از حضور در این جنگ آتش باز نمی دارند بلکه خود هزینه خرید بمب و نارجک را به آنها می دهند.

زدودن بدعت ها از چهره چهارشنبه سوری

امان الله قرائی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه نیز درباره سوانحی که هر ساله در آخرین چهارشنبه اسفند رخ می دهد معتقد است:  یک سری بدعتها بر چهره چهار شنبه سوری نشسته است، سعی ما باید در جهت زدودن این غبار باشد تا بار دیگر چهارشنبه سوری به امنیت و شادی گذشته خود باز گردد.