چهارشنبه سوری مدرن

عنوان چهارشنبه سوری برای آخرین چهارشنبه سال، دلایل مختلفی دارد و نظرات متفاوتی در این مورد ابراز شده است. ولی به طور کلی واژه سوری به معنای سرخ است که با آتش رابطه تنگاتنگ و یگانه ای دارد.

گویا در گذشته، در این شب بوته های کوچک آتش می افروختند و از روی آن می گذشتند و معتقد بودند با این کار، زردی چهره و رنج و ناراحتی خود را به آتش می سپارند و سرخی و قدرت و گرمای آن را می ستانند تا سال جدید را به دور از غم و توام با نیکی و قدرت آغاز کنند. اما امروز آن بوته های کوچک آتش، به ترقه ها و فشفشه ها و آتش بازی های مهیبی تبدیل شده که موجبات ناکامی و حسرت برخی افراد و خانواده هایشان، در روزهای نخستین سال جدید می شود.

اگرچه تلفات ناشی از مواد محترقه در سال های اخیر کمتر شده ولی کاملا از بین نرفته و شیطنت ها و بازیگوشی های برخی افراد در استفاده از وسایل آتش زا، سبب می شود یک بازی یا سرگرمی هیجان انگیز، منجر به صحنه ها و رویدادهای دلخراش و غیرقابل جبرانی از جمله جراحت های شدید، نابینایی، قطع عضو و در مواردی مرگ شود.

قربانیان چهارشنبه سوری معمولا دو دسته اند. برخی جوانانی که مواد محترقه را تنها چند اسباب بازی کوچک و بی خطر می دانند و برخی رهگذرانی که به طور تصادفی، مورد اصابت مواد منفجره قرار می گیرند و قربانی هیجانات کاذب و بی دقتی دیگران می شوند. متاسفانه در سال های گذشته، از جمله این موارد در اطراف خود زیاد دیده و یا تعریف آن را شنیده ایم ولی سوال اینجاست که چرا این اتفاقات هرساله تکرار می شود و با وجود هشدارهای شدید رسانه ها و مراقبت های شدید نیروی انتظامی در سطح شهر، همچنان با این رویدادهای دلخراش روبرو هستیم.

متاسفانه حافظه تاریخی ما چندان قوی نیست و گویا علاقه بسیار کم به مطالعه، مانع از آن می شود تا سری به مراجع قدیمی بزنیم و آداب و رسوم چهارشنبه سوری را مرور و بازنگری کنیم.. اینطور بیان می کنند که در گذشته در این روز، همه افراد خانواده در خانه بوته های کوچک آتش می افروختند و معتقد بودند که آتش می تواند برخی آلودگی های فضای خانه را از بین ببرد. آن ها با جمع کردن و ریختن خاکستر حاصل از آتش در آب جاری، تمام آلودگی ها را از خانه بیرون می ریختند و با خوردن آجیل چهارشنبه سوری یا پر کردن کاسه های دیگران از آجیل و شیرینی و سکه، برای دیگران آرزوی سلامتی و روزهای خوش می کردند.

ولی چهارشنبه سوری مدرن، یک تفسیر نامانوس، خطرناک و کاملا هیجانی است که خسارت های ناشی از آن می تواند تا همیشه برجای بماند. فشفشه بازی و آتش بازی های خطرناکی که به ناچار برخی را داخل خانه ها حبس می کند و برخی را به نیت آتش افروزی و خالی کردن هیجانات کاذب به خیابان ها می کشاند. کافی است کمی پیشینه این مراسم را با آنچه امروز شاهد آن هستیم، مقایسه کنیم و آرامش و رفتار دوستانه گذشتگان را در کنار رفتارهای هیجانی و مشکل آفرین این سال های اخیر قرار دهیم و بیندیشیم که چرا چنین عقب گرد جدی در فرهنگ ما و به دست جوانان ما رخ داده است.

جوان همیشه مظهر هیجان، نشاط، تحرک و سرزندگی و البته اندیشه های نوین و سازنده است. از آنجا که جوانان و نوجوانان قشر اصلی و حیاتی اجتماع هستند، لازم است ناهنجاری های برخواسته از این قشر به طور جدی مورد بررسی قرار گیرد. چهارشنبه سوری مدرن به نوعی بروز انرژی ها و حالات و هیجانات روحی جوانان به دور از تعقل و تفکر است. پس لازم است برای کاهش خطرات ناشی از برخی هیجانات نامعقول، تدابیری اندیشیده و به اجرا گذارده شود.

برای مثال شاید بتوان با فرهنگ سازی برای این ایام همانند شب یلدا، آداب و رسوم چهارشنبه سوری را با شکلی معقول در اجتماع مطرح ساخت و با ایجاد برخی برنامه های عمومی از قبیل نورافشانی در برخی پارک ها و یا مکان های عمومی قابل دسترس برای همگان، از پراکندگی آن در سطح شهر کاست و این آئین عمومی را در قالب متمرکز و با استفاده از ابزارهای قابل کنترل و کاملا بی خطر، به جای آورد. طوری که هم رضایت جوانان جلب شود و هم از ترس و هراس شهروندان برای تردد در شهر کاسته شود.

و دیگر اینکه استمرار فعالیت جوانان در برنامه های فرهنگی و ورزشی می تواند در تعادل هیجانات روحی آنان نقش بسزایی داشته باشد البته کنترل همه جانبه یک قشر خاص از جامعه، به طور کامل ممکن نیست ولی می توان با فراهم نمودن امکانات و ابزارهای تفریحی و سرگرم کننده متناسب و یا ایجاد فضاهای تفریحی و ورزشی سالم و در دسترس و با قیمت های مناسب، به صورت مداوم و مستمر، سبب کاهش هیجانات نامتعارف در جوانان شد. تداوم در فعالیت های بی خطر که سبب صرف انرژی و ایجاد سرزندگی و نشاط در جوانان می شود، می تواند تا حد زیادی از بروز ناهنجاری های گسترده در اجتماع بکاهد.

به امید آنکه همه دلیران سرزمین پاک ایران، سال شمسی جدید را با سلامت و قدرت آغاز کنند و روزهای خوشی را پیش رو داشته باشند.