مقدمه

در دوران ما قبل تاریخ، بشر در غارها و ساختمانهای سنگی کوچکی زندگی می کرد که به صورت دوربین های طبیعی عمل می کردند. پرتو نور خورشید که از شکاف صخره به درون تاریکی غار رسوخ می کرد، تصاویری از محیط بیرون غار از قبیل درختان، حرکت آدم ها و حتی تصویر خود خورشید را به وجود می آورد. در این زمان بسیاری از پدیده های زندگی غیر قابل توضیح بودند؛ با وجود این از همان دوران، بشر چیزهایی که او را تحت تاثیر قرار می داده ، به انحاء گوناگون ثبت کرده است.

اولین قدم بزرگ در راه پیدایش عکاسی را باید کاربرد عملی پدیده ای به نام اتاقک تاریک توسط نقاشان ایتالیایی در اثنای قرن شانزدهم میلادی به شمار آورد. این پدیده همان طور که از نامش پیداست، جعبه یا اتاقک کاملاً تاریکی است که فقط در یک طرف آن روزنه ی کوچکی قرار دارد. نور از این روزنه به داخل اتاقک نفوذ می کند و تصویر اجسام را روی دیوار مقابل آن تشکیل می دهد. البته فاصله ی روزنه ی این جعبه تا دیوار رو به روی آن باید متناسب با فاصله اجسام در بیرون جعبه باشد تا تصویر نسبتاً واضحی از آنها روی دیوار شکل بگیرد. در غیر این صورت هر قدر از دقت این تناسب کاسته شود، تصویر حاصل از وضوح کمتری برخوردار می شود؛ تا جایی که دیگر تصویری روی دیوار شکل نخواهد گرفت. این مشکل در دوربین های امروزی به کمک کانون کردن ( فوکوس) عدسی آنها رفع شده است.

همگام با پیشرفت علم و صنعت، اصلاحاتی اساسی در ساختار اتاقک تاریک صورت گرفت: ابتدا "دیافراگم" (روزنه ی قابل تنظیم) جایگزین روزنه ی ثابت اتاقک شد و سپس با اختراع "عدسی" برای تصحیح ضعف دید چشم انسان (در سال 1550 میلادی)، نصب عدسی در دهانه ی روزنه اتاقک تاریک مورد آزمایش قرار گرفت. این اصلاحات کلید های اصلی تشکیل تصاویری واضح تر از اجسام به شمار می آیند.

هنگامی که هنرمندان دریافتند دستگاه اتاقک تاریک می تواند آنها را در حل معضل کهنه و بغرنج پرسپکتیو و تصاویر دو بعدی دقیق از مناظر و اجسام یاری دهد، نیاز به یک اتاقک قابل حمل احساس شد. در این ایام که مقارن است با دهه های اولیه ی سده ی 16 میلادی، فکر ساخت جعبه های تاریک یا دوربین های جمع و جور سراسر اروپا را فرا گرفته بود ، البته با همان ترکیب اجزای اصلی؛ یعنی: عدسی، دیافراگم و صفحه ای که تصویر روی آن شکل می گرفت.

به تدریج دوربین های متنوعی در شکلها و اندازه های گوناگون به وجود آمد. با وجود این بعید است که هیچ یک از دانشمندان و هنرمندان قرن شانزدهم میلادی، چه آنها که اتاقک تاریک را تکمیل کردند و چه آنها که آن را مورد استفاده قرار می دادند، هرگز به این فکر افتاده باشند که تصاویر ثابت و عکسهای واقعی از اشیا و مناظر زندگی به دست آورند.