معراج روحانی زینب سلام الله علیها
در كربلاست كه بسیاری از اوج ها خود را نشان می دهد. گویی همه شخصیت های كامل و انسان های برتر در این میدان می بایست اوج هایی از زندگی را نشان می دادند تا هر یك الگویی عملی شوند. عباس و حرّ می بایست آن گونه می رفتند و اوج شخصیت خود را نشان می دادند تا وفاداری و شهامت و فداكاری معنای درستی یابد. در كربلاست كه معراج ها معنای واقعی پیدا می كند.
هر یك از شخصیت های هفتادگانه رخداد كربلا الگویی برای فضیلت ها هستند. برخی اوج یك فضیلت را نشان می دهند و برخی اوج چند فضیلت انسانی را و عده ای كامل ترین الگوی شگفت را از خود برای جامعه انسانی به ارمغان می گذارند.
از نمونه های كاملی كه می توان ارایه داد حضرت زینب سلام الله علیها است. شگفت این كه از این بانوی بزرگوار جز همین قطعه های تاریخی میدان كربلا و كوفه و عاشورا داستان بسیاری گزارش نشده است، به گونه ای كه اگر میدان كربلا و نهضت حسینی نبود شاید تاریخ از این بزرگوار چیزی به یادگار نمی گذاشت كه بتوان الگویی چنین برای همگان از مرد و زن باشد. تاریخ از گذشته و یا آینده زینب سلام الله علیها سخنی به میان نمی آورد كه بتوان براساس آن اسناد معتبری را جست و جو كرد و الگویی را ارایه داد. تنها زمانی كه در كربلا قرار می گیریم و با داستان كربلا همراه می شویم الگویی را تاریخ روایت و گزارش می كند كه اوج حركت هایی است كه حتی نمی توان از مردی انتظار داشت، حال آن كه حضرت زینب سلام الله علیها مسئولیت پیام رسانی بزرگ ترین حادثه بشریت را به نمایش می گذارد.
این الگویی است كه بشریت را متحول و جوامع بشری را تا پایان تاریخ تحت تاثیر خود قرار داد. اگر پیام رسانی زینب سلام الله علیها و امام علی بن حسین علیه السلام نبود شاید و بلكه به یقین حادثه كربلا در كربلا می ماند و از آن صحرای تفتیده تهدید و ارعاب بیرون نمی رفت. اما حضور موثر و قوی آن بزرگواران بود كه حادثه را از قطعه كربلا و زمان عاشورا كند و به همه زمان ها و مكان ها برد.
نمایشگاه اوج ها و رذالت ها
حادثه ای كه امام حسین علیه السلام و حضرت زینب سلام الله علیها و دیگران آن را آفریدند، نمایشی از اوج ها از سوی آنان و رذالت ها از سوی دشمنان بود. بی گمان همه عقده های سرخورده ابلیس و شیاطین در كربلا سر باز كرد و در برابر همه اوج ها و عروج های انسانی در آن جا نمودار شد. این گونه است كه استاد مطهری در این باره می گوید:
حادثه امام حسین علیه السلام گویی برای ایجاد یك نمایش حماسی و پرخاشگری و تراژدی و وعظی و عشق الهی و مساوات اسلامی و عواطف انسانی، همه در آخرین اوج به وسیله قهرمان های مختلف از پیر و جوان، زن و مرد، آزاد و برده، بالغ و كودك به وجود آمده و همه ابعاد اسلام را نشان می دهد. هم توحید و عرفان و عشق الهی و تسلیم و رضا و نرد محبت با حق باختند و پاكبازی با خدا و در عین حال جنبه اعتراض و پرخاشگری شدید و همدردی با محرومان و هم حماسه اخلاق تحرك و شجاعت و حماسه انسانی و هم وعظ و اندرز و سكون خاص به آن و هم برابری و مساوات اسلامی و هم تجلی عالی ترین عواطف اخلاق اسلامی مثل ایثار داستان حضرت ابوالفضل علیه السلام و فداكاری و سبقت در آن. این است جامع بودن قیام حسینی.
با این همه اوج ها و عروج ها می توان گفت كه تمام حقانیت در برابر تمام باطل ایستاد و در آن سرزمین است كه شخصیت ها آن چه را در طول عمر خویش آموخته بودند به نمایش گذاشتند و الگوهایی را برای جوامع بشری پدید آورده اند.
حضرت زینب سلام الله علیها كاری كرد كه زن در جامعه اسلامی نقش واقعی خود را یافت. دیگر تاریخ از مردانگی بیرون آمد و اندیشه های فمینیستی نیز سركوب شد؛ زیرا زن و مرد در تاریخ كربلا مكمل یكدیگرند و یكی در كارزار مردانه اسلحه بر دوش می كشد و آن دیگر در میدان فصاحت، اسب بلاغت پیام ها را برای فردایی روشن می تازاند.
سخنان وی آن چنان بود كه همگان را یادآور حضرت علی علیه السلام و خطبه های استوار و شیوا بود. گاه ایشان را ملامت كرد و گاه به آنان هشدار داد. گاه بر ایشان سركوفت زد و گاه دیگر آنان را با هدف انسانی و اسلامی آشنا كرد. گاه بشارت داد و گاه انذار نمود. گاه عقل و خرد ایشان را برانگیخت و گاه دیگر عواطف ایشان را به حركت آورد. گاه از اوج رذالت ها گفت و گاه دیگر از اوج و عروج ها و الگوهای عملی در میدان كربلا سخن راند.
معراج انسانی زینب
اگر میدان كربلا را اوج معراج مردان بدانیم در كربلا و كوفه و شام است كه حضرت زینب سلام الله علیها چند بار به معراج انسانی می رود و در این راه جامعه ای را به رشد اجتماعی می برد. این گونه است كه هر مجلسی برای حضرت زینب سلام الله علیها، معراج می شود و جامعه می تواند هم از خود او و هم از سخنان وی كه سخنان معراجی است درس ها بیاموزد.
زینب سلام الله علیها آنانی را كه در شهوت دنیا راه را گم كرده اند به تازیانه كلام برمی انگیزد و می فرماید: ما رایت الا جمیلا. این سخن یادآور كلام معصومان مورد ستایش قرآن در سوره انسان است كه جز به وجه الله كاری را انجام نمی دهند. اكنون او دوباره الگوسازی می كند كه ما جز وجه و رضای الهی نمی خواهیم و جز او نمی جوییم.
این ها نشانگر آن است كه آن شخصیت پیش از آن كه به كربلا برسد كمال انسانی را پیموده بود.
در روان شناسی اثبات شده است كه آدمی در هنگام خشم و در زمان فرو ریزش عواطف و احساسات تند، هر آن چه را در ذات و شاكله وجودی اش است نمایان می سازد. این گونه است كه حضرت زینب سلام الله علیها این چنین در اوج زخم ها و زخمه ها سخن از جمال و جمیل می گوید. اگر از آن همه تاریخ گفته و ناگفته تنها همین قطعه از بهشت زینبی بود، همان ما را بس كه این بخش را به حكم برترین ها و اوج ها الگو قرار دهیم و بدانیم كه در پس این زن كربلایی چه زن كاملی نشسته است.
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
منبع: روزنامه کیهان
