تبیان، دستیار زندگی
مار حیات . قطعاتی از آثار . مثنوی «عقاب» دکتر پرویز ناتل خانلری در سال 1292 در تهران به دنیا آمد. پدر وی اهل ناتل مازندران  و از کارمندان وزارت خارجه بود . دکتر خانلری تحصیلات خود را در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تا در...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

زندگی نامه پرویز ناتل خانلری

. روزشمار حیات

. قطعاتی از آثار

. مثنوی «عقاب»

دکتر پرویز ناتل خانلری در سال 1292 در تهران به دنیا آمد. پدر وی اهل ناتل مازندران  و از کارمندان وزارت خارجه بود . دکتر خانلری تحصیلات خود را در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تا درجه دکتری به اتمام رسانید و سپس به تدریس در دانشگاه  پرداخت.

خانلری از هواداران جدی نوآوری در شعر بود ، اما تجدد در شعر را در حد میانه قبول داشت و از این نظر می توان او را پیشگام گروهی خاص از شاعران معاصر دانست. او بیشتر سال های عمر خود را صرف تحقیقات ادبی، تصحیح متن های شعر و نثر نمود؛ علاوه بر آن ترجمه آثار خارجی و بالاخره انتشار مجله ادبی «سخن» که به مدت 35 سال آن را به طور مداوم منتشر می نمود از دیگر کارهای مهم اوست . این مجله در رشد فرهنگ و ادبیات معاصر فارسی تاثیر آشکاری داشته است. مجموعه اشعاری از وی با نام «ماه در مرداب» منتشر شده است.

دکتر خانلری در سال 1320 با خانم «زهرا کیا» همدرس خود ازدواج کرد که حاصل این ازدواج یک دختر و یک پسر بودند. متاسفانه پسرش «آرمان» در جوانی درگذشت و استاد و همسرش را برای همیشه داغدار ساخت.

دکتر خانلری در سال 1327 به پاریس رفت و به مطالعه وتحقیق پرداخت و همواره کرسی دانشگاهی خود را که تاریخ زبان فارسی بود حفظ می کرد.

دکتر پرویز ناتل خانلری که در ادب گذشته ایران و نیز ادبیات فرانسوی چیرگی داشت، کار  شاعری خود را با قصیده و غزل آغاز نمود. وی نخستین نقاد و مفسر شعر تغزلی و غنایی معاصر است. وی سال ها پیش از آن که مجله «سخن» را دایر کند شعر می سرود و با نیما آشنایی داشت، اما پس از مدتی کار نقد شعر را در پیش گرفت و نظریه های تازه ای درباره ی شعر بیان نمود. خانلری در سال 1316 شعر «ماه در مرداب» و در سال 1321 شعر «یغمای شب و ظهر» را سرود. این اشعار و نظایر آنها در قالب چهار پاره و در حوزه ی وصف طبیعت بودند. در همان سال شعر «عقاب» را که افسانه ای تمثیلی است در قالب مثنوی، با بافت و برداشتی جالب و جدید، ارائه نمود.

در واقع می توان گفت اشعار خانلری در آن سال ها پلی بود میان شعر کهن و شعر نو که برای پذیرفتن اشعار تازه تر و تندروتر بنا شده بود. مجله «سخن» نیز در این میان پایگاه شاعران نوپرداز بود و تأثیری که این مجله در این باب داشته، انکار ناپذیر است.

خانلری شعری را که محتوای تازه نداشت، شعر نمی دانست. او بر این عقیده بود که: «شعر خوب شعری است که حاوی معانی تازه و زیبا باشد و این معنی در مناسب ترین و زیباترین قالب ریخته شود. اگر کسی شعری بی وزن بگوید و معنی مقصود را آن چنان که باید زیبا و دلکش و تمام جلوه دهد، به گمان من بر کار او ایرادی نمی توان گرفت.»

در مجموع خانلری به نوعی تازگی و نوجویی و دگرگونی ادبی معتقد بود اما در ضمن، اوزان و بحور فارسی را آنقدر متعدد و فراوان می دانست که لزومی نمی دید شاعر برای گفتن هر نوع شعر، اوزان را بشکند و یا شعر آزاد بگوید.

دکتر خانلری در اول شهریور 1369 در حالی که از بیماری رنج می برد در سن 77 سالگی فوت کرد . در خارج از کشور از او تجلیل زیادی به عمل آمد. رسانه ها نیز خدمات ارزنده دکتر خانلری به زبان فارسی را ستودند.