رمز محبوبیت بین مردم
امام صادق(علیه السلام) مى فرمایند: مرد براى اداره خانه و خانواده اش باید سه کار انجام دهد، هر چند بر خلاف طبع او باشد: خوشرفتارى، گشاده دستى به اندازه و غیرت و ناموس دارى .
حضرت على(علیه السلام) مى فرمایند: «خالِطُوا النّاسَ مُخالَطَةً إِنْ مُتُّمْ مَعَها بَکَوْا عَلَیْکُمْ، وَإِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَیْکُمْ ؛ با مردم آنچنان معاشرت کنید که اگر مردید براى شما اشک بریزند، و اگر زنده ماندید با اشتیاق به سوى شما آیند».(1)
اساس تعلیمات اسلامى بر اجتماع و جمعیّت است، یعنى اسلام اصل را جامعه مى داند و افراد در دل جامعه پرورش پیدا مى کنند و لذا مى بینیم که عبادات در اسلام شکل جمعى دارد. اصل در نماز، جماعت است و نماز فرادى غیر رسمى است. تمام اذکار در نماز جنبه جمعى دارد حتى اذان و اقامه اش و سوره حمد جمعى است. سلام نماز هم بر محور جماعت است. روح حج هم جماعت است. لذا هر چه پیوند جامعه را محکم کند مورد تأیید اسلام است و هر چه آن را سست کند مبغوض است. سخن چینى، غیبت و تهمت، پیوندها را قطع مى کند، اصلاح ذات بین، تعاون و همکارى، برآوردن حوائج مردم، محبوب است چون باعث پیوند است.
با توجّه به این بینش برویم سراغ کلام على(علیه السلام) که مى فرماید طورى زندگى کن که فقدان شما دردناک باشد و زندگى شما مورد محبّت مردم باشد.
معمولاً جامعه را به بدن تشبیه مى کنند که بدن انسان داراى گوش، چشم، دست و پا و غیره است، در جامعه هم افرادش این گونه اند که یک عده چشم جامعه اند، و یک عده گوش جامعه هستند و یک عده زبان گویاى جامعه هستند و یک گروه مغزهاى متفکّر یک جامعه هستند و گروهى دست و پاى یک جامعه و آنچه مهم است این است که انسان باید سعى کند که یک عضو مفید جامعه باشد نه زائد جامعه که باید کنارش زد.
بعضى افراد در جامعه هستند که عضو مضرّ جامعه هستند و مردنشان جشن و شادى آور است و افرادى هستند که عضو مفید جامعه هستند که مرگشان موجب غم و غصّه است.
امام صادق(علیه السلام) مى فرمایند: مرد براى اداره خانه و خانواده اش باید سه کار انجام دهد، هر چند بر خلاف طبع او باشد:«مُعاشَرَة جَمیلَة، وَسَعَة بِتَقدیر، وَغِیْرَة بِتَحَصُّن خوشرفتارى، گشاده دستى به اندازه و غیرت و ناموس دارى».(2)
امام على(علیه السلام) فرموده است: «اُبذُلْ لاِخیکَ دَمَکَ وَمالَکَ، وَلِعَدُوِّکَ عَدْلَکَ وَاِنْصافَکَ، وَلِلعامَّةِ بِشرَکَ وَإحسانَکَ ؛ جان و مالت را فداى برادرت کن و عدل و انصاف را نثار دشمنت ساز و خوشرویى و احسانت را به عموم مردم ببخش».(3)
امام حسن مجتبى(علیه السلام) فرموده اند: «صاحِبِ النّاسَ مِثلَ ما تُحبُّ أن یُصاحِبوکَ بِهِ با مردم آن گونه رفتار کن که دوست دارى با تو رفتار کنند».(4)
پی نوشت ها :
1. نهج البلاغه، حکمت 10.
2. بحارالانوار، ج 78، ص 236.
3. همان مدرک، ص 50.
4. أعلام الدین، ص 297.
بخش نهج البلاغه تبیان
منبع : گفتارهای معصومین علیه السلام ج 2،آیت الله مکارم شیرازی
