تأثیر رسانه‌ها بر روی وزن ما!

به عقیده‌ی محققان، شب‌های کوتاه و بی‌خوابی، میزان ترشح هورمون‌های چربی سوز مثل هورمون تستوسترون و هورمون رشد را کاهش می‌دهد.

تأثیر واقعی رسانه های گروهی بر نوع تغذیه و اضافه وزن افراد چیست؟ در دنیای امروز که دهکده‌ی جهانی نامیده می‌شود و اطلاعات زیادی هر لحظه و در هر مکانی در حال انتشار است باید از خودمان سؤال کنیم این شرایط جدید و این بمباران اطلاعاتی چه تأثیری بر شیوه‌ی زندگی و رفتارهای ما دارد؟

شما وقتی تا سر خیابان می‌روید چه مغازه‌هایی بیشتر به چشمتان می‌خورد؟ بدون شک مغازه های مواد غذایی.

وقتی تلویزیون تماشا می‌کنید بیشتر آگهی‌ها به چه چیزی اختصاص دارند؟ به محصولات غذایی.

در حال رانندگی هستید، روی بیلبوردهای غول پیکر بیشتر چه چیزی نظرتان را جلب می‌کند؟ باز هم محصولات غذایی و انواع هله‌هوله‌ها.

می‌بینید، گویا همه‌ی شرایط برای افتادن در مسیر پرخوری آماده است. برای آشنایی بیشتر با تأثیر رسانه‌ها بر سبک زندگی و نوع تغذیه‌ی ما مطالعه‌ی این مطلب را از دست ندهید.

رابطه‌ی رسانه‌ها و اشتها

آیا دیدن تصاویر مواد غذایی اشتها را بیشتر می‌کند؟ برای پاسخ به این پرسش محققان در خصوص هورمون گرلین که وظیفه‌ی کنترل گرسنگی را بر عهده دارد و هورمون گرسنگی نیز نامیده می‌شود بررسی‌هایی انجام دادند. این هورمون قبل از خوردن غذا بیشتر شده و بعد از آن کاهش می‌یابد.

بعد از یک شب بی‌خوابی، متابولیسم یا همان سوخت و ساز بدن همه‌ی شرکت کننده‌ها به کندی انجام گرفت. یعنی اینکه سوزاندن کالری‌ها با سرعت کمتری

پیش می‌رفت؛ و این مسئله‌ی یکی از عوامل چاقی محسوب می‌شود

محققان انستیتو Max Planck آلمان 8 مرد سالم را مورد مطالعه قرار دادند. محققان رأس ساعت 8.30 به این داوطلب‌ها صبحانه دادند و سپس ساعت 12 ناهارشان را سرو کردند.

در مرحله‌ی نخست، بین ساعت 10.30 و 10.45 عکس‌های متفاوتی به این افراد نشان دادند.

یک هفته بعد در مرحله‌ی دوم در همین ساعات از روز تصاویر محصولات غذایی مختلف به آن‌ها نشان داده شد.

در هر دو مرحله و در هر 15 دقیقه میزان هورمون گرلین این افراد اندازه گیری شد.

محققان مشاهده کردند در مقایسه با مرحله اول، در مرحله‌ی دوم میزان ترشح هورمون گرلین با دیدن تصاویر مواد غذایی به طور چشمگیری افزایش یافته و شرکت کننده‌ها اشتهای بیشتری برای صرف غذا داشته‌اند.

این پژوهش نخستین پژوهشی است که نشان می‌دهد هورمون گرلین تحت تأثیر سیگنال‌های بصری عمل می‌کند. در واقع نتایج این پژوهش به خوبی نشان می‌دهد چرا نشستن طولانی مدت پای تلویزیون و تماشای برنامه‌های آشپزی یا آگهی‌های تبلیغاتی محصولات غذایی و همچنین نشستن زیاد در آشپزخانه تأثیر منفی در کنترل وزن به جای می‌گذارد.

رابطه‌ی رسانه‌ها، خواب، اشتها

قضیه به همین جا ختم نمی‌شود که رسانه‌ها مدام ما را در برابر تصاویر مواد غذایی قرار می‌دهند بلکه تأثیر منفی دیگری هم دارند. ما زمان زیادی، به خصوص شب‌ها و بعد از کار در مقابل صفحه‌ی تلویزیون یا رایانه صرف می‌کنیم و بیشتر مواقع تا دیروقت پای این دستگاه‌ها می‌نشینیم. نتیجه این می‌شود که با کمبود خواب مواجه می‌شویم.

این بار محققان سوئدی دست به کار شدند تا تأثیر کمبود خواب را بر اشتهای افراد مورد بررسی قرار دهند. آن‌ها نیز همانند محققان آلمانی 12 جوان سالم را برای پژوهش خود انتخاب کردند.

این شرکت کننده‌ها یک شب را به طور کامل خوابیده و شب دوم را بیدار مانند.

محققان از مغز آن‌ها MRI گرفتند تا تغییرات رخ داده در مناطق کنترل کننده‌ی اشتها را مورد بررسی قرار دهند. بعد از بررسی نتایج MRI مشخص شد فردای شبی که داوطلبان بیدار بودند، تغییرات زیادی در منطقه‌ی مربوط به کنترل اشتها ایجاد شده است.

نشستن طولانی مدت پای تلویزیون و تماشای برنامه‌های آشپزی یا آگهی‌های تبلیغاتی محصولات غذایی و همچنین نشستن زیاد در آشپزخانه تأثیر منفی در

کنترل وزن به جای می‌گذارد

متأسفانه کمبود خواب یکی از مشکلات جوامع امروزی است و افرادی که خواب نامنظمی دارند بیشتر در معرض چاقی قرار می‌گیرند. برای همین لازم است که حداقل 8 ساعت بخوابید.

از این گذشته بعد از یک شب بی‌خوابی، متابولیسم یا همان سوخت و ساز بدن همه‌ی شرکت کننده‌ها به کندی انجام گرفت. یعنی اینکه سوزاندن کالری‌ها با سرعت کمتری پیش می‌رفت؛ و این مسئله‌ی یکی از عوامل چاقی محسوب می‌شود.

در نهایت باید بگوییم که به عقیده‌ی محققان شب‌های کوتاه و بی‌خوابی میزان ترشح هورمون‌های چربی سوز مثل هورمون تستوسترون و هورمون رشد را کاهش می‌دهد.

چه باید کرد؟

بدون شک دور انداختن تلویزیون و یارانه غیر ممکن و دور از عقل است اما راه های ساده تر و منطقی‌تری برای تنظیم زندگی ماشینی امروزی و حفظ وزن متعادل وجود دارد:

شب‌ها تلویزیون و رایانه را کمی زودتر خاموش کنید. در این صورت کمتر در معرض تصاویر مواد غذایی متعدد قرار می‌گیرید و زودتر به رختخواب می‌روید. لازم نیست که حتماً اوقات فراغتتان را با تلویزیون و رایانه پر کنید. به سراغ آن یار مهربان بروید که آرام و بی‌صدا در کنج کتابخانه‌تان نشسته است. بله کتاب بهترین وسیله برای پر کردن اوقات فراغت بعد از یک روز کاری است.

فاطمه مهدی پور

بخش تغذیه و آشپزی تبیان