تراژدی عشق در اندوه جنگ

بائونینه نویسنده ویتنامی یکی از 10 بازمانده بریگاد پانصدنفره جوانان است که در سال 1969به جنگ اعزام شدند. او بعد از جنگ رمان «اندوه جنگ» را نوشت رمانی درباره جنگ ویتنام، جنگی که این کشور سال‌ها درگیر آن بود و بیش از چهار میلیون ویتنامی در آن کشته و زخمی شدند.

در میان آثار متعدد ادبی که درباره جنگ ویتنام نوشته شده است سهم نگاه ویتنامی‌ها به طولانی‌ترین جنگ تاریخ معاصر بسیار ناچیز است؛ اما «اندوه جنگ» اولین رمان موفق ویتنامی است که از منظر نیروهای ویتنامی به جنگ نگاه می‌کند.

مسعود امیرخانی –مترجم- این کتاب در ایران است که در رونمایی این کتاب نامه نویسنده این کتاب را خواند که در آن آمده بود:«وقتی با خبر شدم نسخه فارسی منتشر شده خوشحال شدم که کتابم هزاران مایل طی کرده تا به دست ایرانیان رسیده است. من به عنوان یک ویتنامی فرهنگ ایران را دوست دارم ولی از ادبیات ایران چیزی نمی‌دانم، امیدوارم با این رمان فرصتی فراهم شود که ایران و و ویتنام با ادبیات یکدیگر آشنا شوند.»

امیرخانی این کتاب را از دانشجویی ویتنامی گرفته است وقتی که این کتاب را خوانده احساس کرده است که این کتاب برای مخاطب ایرانی که به ادبیات جنگ علاقه دارد جالب است همین موضوع انگیزه‌ای شده برای ترجمه این کتاب.

کتاب درباره عشق در دوره جنگ است، کتابی با روایت غیر خطی؛ کوین، سرباز ویتنام شمالی، در جنگ ویتنام که از دست رفتن عشق و معصومیت‌اش در جنگ و تشویش و اندوهش را در خاطرات جنگ بازگو می‌کند.

بلقیس سلیمانی- منتقد ادبی- درباره این کتاب گفت: «اولین بار که جهان بیرون از ایران برایم معنا یافت زمان شروع جنگ ویتنام بود که به دنیا آمدم و پدرم تمام دنیا را با رادیو به خانه ما در روستا می‌آورد، جهان برای من از ویتنام شروع شد، مدت‌ها این موضوع تعلیق افتاد و بعد با انقلابی شدن با هو شی مینه آشنا شدم و با تجاربی که داشتم به عنوان نسل آرمانگرا این موضوع با ما بود تا این که این کتاب را خواندم و شناخت اندکم به شناختی عمیق‌تر از مردم ویتنام منجر شد.»

اوگفت: «وقتی کتاب را می خواندم احساس خوبی داشتم. لحن سوزناک و اندوهناک اثر با تمام وجود احساس می‌کردم. این اثر تراژدی عشق است و واژه‌هایی مثل اندوه و مرگ بسیار تکرار می‌شود.»

او اهمیت این اثر را از این جهت می‌داند که حس و حال سرباز از جنگ برگشته به خواننده منتقل می‌شود و روایت او گذشته جنگی تمام کتاب را می‌سازد و از سوی دیگر حال را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.

او در ادامه گفت: این کتاب توانسته است تصویرهای خیلی دقیق و اندوهناکی را از جنگ ارائه کند و از این جهت صحنه‌های مشترکی با ادبیات ما دارد؛ به همین دلیل هم فکر می‌کنم ما این تجربه را لازم داشتیم.

این نویسنده افزود: البته در اثر چیزهایی مانند استوار نبودن کلیت اثر بر یک زمینه‌ی عینی خالی است. باید مناسبات تاریخی‌ ـ داستانی ساخته می‌شد تا داستان گنگ نباشد و رابطه‌ی دیالکتیکی و جمع تاریخی که درگیر جنگ هستند، شکل بگیرد؛ ولی در این کتاب این موضوع مشاهده نمی‌شود.

سلیمانی گفت:‌ نویسنده آن‌قدر درگیر وضعیت جنگ است که رخدادهای عادی مردم ویتنام را در اثرش نمی‌بینیم و همواره حضور شدید مرگ را در آن می‌بینیم.

او همچنین گفت: «اندوه جنگ» ‌از نظر فرمی نیز کتاب جالبی است و نویسنده سعی کرده فرم نو و مدرنی را برای نوشتن آن اتخاذ کند. رویدادها خطی نیست و همین کار را امروزی کرده است.

این داستان‌نویس در عین حال اعتقاد دارد که این اثر مشترکات زیادی با ادبیات جنگ در کشور ما دارد.

شهریار وقفی‌پور- مترجم- نیز درباره درآمدن لحن کتاب در ترجمه صحبت کرد و یادآور شد که در آمدن لحن ترجمه به خاطر این است که مضمون رمان درباره ویران شدن است. نویسنده می‌خواهد حرف‌هایی بزند اما فقط به آن‌ها اشاره دارد و روایت نویسنده شبح‌گون شده است.

در این کتاب در واقع نویسنده می‌خواهد حرفی را بزند؛ ولی در گنگی می‌ماند و گویی فقط به آن اشاره می‌کند. همه کتاب این‌گونه است و هیچ رابطه‌ای به سرانجام نمی‌رسد که شاید لحن از این‌جا می‌آید و خواست خود نویسنده است.

این نویسنده افزود: حرف اصلی نویسنده در این اثر این است که جنگ باعث شده گذشته،‌ حال و آینده یک سرباز ویران شود. نویسنده رخدادها و شخصیت‌ها را به صورت قطعه قطعه بیان می‌کند و در این کتاب همه رابطه‌ها ناتمام می‌ماند. زمان در این اثر شبح‌گونه شده است و هیچ احساسی در این رمان دیده نمی‌شود. با وجود این‌که چیزی از قبل از جنگ و خود جنگ گفته نمی‌شود؛ ولی در همان ابتدای رمان، نویسنده وحشت را به مخاطب القا ‌می‌کند.

او معتقد است که اگر این کتاب را با ادبیات امریکای لاتین و مارکز مقایسه کنیم، می‌بنیم که این کتاب به رئالیسم جادویی نزدیک شده است.