یمن در سالی که گذشت

آغاز انقلاب یمن

اوایل سال 1390 ده‌ها هزار یمنی در "صنعا" و دیگر شهرهای مهم این کشور ازجمله تعز به خیابان‌ها ریختند و کناره‌گیری صالح را فریاد زدند. به مرور زمان یکی از مهم‌ترین فرماندهان نظامی یمن به نام "محسن الاحمر" از ارتش جدا شد و به معترضان پیوست.

پس از آن شماری از نمایندگان پارلمان در اعتراض به سرکوب مخالفان از حزب حاکم جدا و از پارلمان خارج شدند. پس از آن بود که خانواده معروف به "الاحمر" که از خانواده‌های قدرتمند و ثروتمند یمن به شمار می‌آیند، رئیس جمهور را به کناره‌گیری از قدرت فراخواندند.

اما پاسخ دیکتاتور یمن به آنان گلوله و آتش بود، از این‌رو درگیری‌های روزانه بین نیروهای دولتی و معاران رژیم کشته‌ها و مجروحان بیشماری برجای گذاشت. پس از آن بود که شورای همکاری خلیج فارس کوشید با ارائه طرحی ناآرامی‌ها در یمن را آرام کند.

طرح شورای همکاری خلیج فارس

طرح شورای همکاری خلیج فارس با هدایت عربستان و قطر با هدف بدست گرفتن کنترل اوضاع در یمن تهیه شده بود و براساس آن صالح باید ضمن کناره‌گیری از قدرت، اختیارات خود را به "عبدربه هادی منصور"، معاون خود واگذار کند و ضمن مکلف شدن یکی از رهبران معارضان به تشکیل دولت وحدت ملی، زمینه را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در این کشور آماده کند.

صالح از ابتدا با این طرح مخالفت و تلاش کرد با طفره رفتن و وعده‌های دروغین به حاکمیت خود را یمن ادامه دهد. او بارها تا پای امضای این توافقنامه رفت، اما هربار با حیله‌ای از امضای آن طفره رفت.

وی مهم‌ترین شرط کناره‌گیری از قدرت را برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و برآمدن رئیس جمهور جدید از دل صندوق‌های رأی تعیین کرد، سپس بهانه آورد که مضمون طرح حاکمیت یمن را نقض می‌کند، به همین دلیل به مخالفت با آن پرداخت.

به موازات اعتراض‌های مردمی درگیری‌ بین خانواده الاحمر و صالح ادامه یافت و در جریان همین درگیری‌ها حمله موشکی به مسجد کاخ ریاست جمهوری باعث مجروح شدن صالح و شماری از معاونان و وزرای او و در نتیجه انتقال آنها به عربستان برای درمان شد. پس از آن، معارضان شورایی انتقالی تشکیل دادند و بر ضرورت واگذاری قدرت به مردم تأکید کردند.

صالح که برای درمان در ریاض بسرمی‌برد، اعلام کرد که اختیارات خود را به معاونش خواهد سپرد. اما 3 ماه بعد به یمن بازگشت و خود را رئیس جمهور قانونی یمن خواند. ادامه پافشاری مردم و موافقت معارضان با مصونیت قضایی صالح و پسرانش موجب شد، او بالاخره طرح شورای همکاری خلیج فارس را امضا کند و قدرت را به معاونش بسپارد. پس از واگذاری قدرت عبدربه منصور هادی (معاون صالح)، "محمد سالم باسندوه" از رهبران معارضان را مامور تشکیل دولت جدید کرد.

در این شرایط علی عبد الله صالح دیگر ماندن در یمن را جایز ندانست به همین دلیل به بهانه ادامه درمان سوختگی‌های خود راهی آمریکا خواهد شد، به همین منظور راهی عمان شد تا از آنجا راهی آمریکا شود و هم اکنون در این کشور بسرمی‌برد، در حالی‌که گفته می‌شود، دیگر به یمن باز نخواهد گشت و پس از آن دوباره راهی عمان می‌شود تا مابقی عمر خود را در تبعید از یمن در عمان به زندگی خود ادامه دهد.

دریافت جایزه صلح نوبل توسط توکل کرمان

از دیگر تحولات مهم یمن در سال گذشته کسب جایزه صلح نوبل توسط "توکل کرمان"، از فعالان سیاسی یمنی بود که نقش مستمری در اعتراضات علیه رژیم عبدالله صالح داشت.

انتخاب کرمان به عنوان برنده این جایزه تصویری روشن از جهان تیره و تار جهان عرب را به تصویر ‌کشید. نام بسیاری از سازمان‌ها و قهرمانان متعهد و خستگی ناپذیر در این لیست دیده می‌شد، ولی برنده شدن کرمان یاد آور بسیاری از زنانی بود که با فداکاری و تعهد در تمام طول این انقلاب حضور داشتند و تمام مادرانی که با تمام وجود تلاش کردند تا این انقلاب به این مرحله برسد، اما کمترین قدردانی هم از آنان نمی‌شود.

جایزه خانم کرمان در مرحله‌ای بحرانی و دشوار از انقلاب یمن به وی اهدا شد. رئیس جمھور صالح همچنان در قدرت بود و برای کسانی که مبارزه علیه حکومت را پیش گرفته بودند، هشت ماه کم نبود. در شرایطی که همه فرسایش و خستگی را تجربه می‌کردند، جایزه نوبل حکم انرژی و روح تازه برای تظاهرات کنندگان یمنی را داشت.

خانم کرمان اولین زن عرب یمنی و دوم زن مسلمان پس از وکیل ایرانی شیرین عبادی بود که جایزه صلح نوبل را گرفت. بسیاری این جایزه را مورد انتقاد قرار می‌دادند، چون اعتقاد داشتند، اعطای این جایزه به معنای باز کردن راھ برای یک دستور کار سیاسی بود، به هر روی یمنی‌ھا افتخار می‌کنند که یکی از آنها به خاطر مبارزه برای صلح و پیروزی نه برای فقط فرد واحد بلکه بسیاری از یمنی‌ھا کار می کند و کار او مورد قدرانی قرار می‌گیرد.

القاعده برگ فشار آمریکا و عربستان

درحالی که هر روز بر دامنه انقلاب یمن ‌گسترده‌ می‌شد و انقلابیون مخالفت خود را با طرح شورای همکاری خلیج فارس ابراز می‌کردند، عربستان سعودی و آمریکا برای غلبه بر انقلاب یمن و تحریف افکار عمومی جهان از این انقلاب به برگه تروریسم و القاعده روی آوردند.

به دنبال آن اخبار متعددی درباره سیطره القاعده بر شهر "رداع" واقع در شرق یمن و حضور آنها در مناطق دیگر این کشور بدون هیچ مقاومتی منتشر ‌شد. در حالی که این اخبار و تحولات شگفتی بسیاری را برانگیخته بود، گزارش‌های امنیتی و محلی نیز از حضور گروه‌هک‌های تروریستی متعدد در یمن خبر ‌دادند و نقشه‌ای را منتشر کردند که نشان می‌داد، دو سوم استان‌های یمن درگیر موضوعی به نام تروریسم شده‌اند، به همین دلیل نگرانی‌هایی درباره وقوع جنگ مذهبی در شمال یمن به وجود آمد.

شمار اعضای گروهک‌های تروریستی در یمن که اوایل سال 1390 فراتر از 350 تا 400 نفر نمی‌رفت و هویت اغلب آنها، یمنی، سعودی و برخی سومالیایی بود، یکباره در سه ماهه اخر سال مذکور افزایش قابل توجهی یافته و بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که در بین کشته‌های شهر "زنگبار" و "الکود" در استان "ابین"، علاوه بر یمنی‌ها و سعودی‌ها افرادی با هویت الجزائری، مغربی، بحرینی، نیجری، موریتانیایی و پاکستانی نیز وجود داشتند که بیانگر این حقیقت است که یمن به قبله جدیدی برای گروهک‌های تندروی موسوم به جهادی تبدلی شده است.

فرار پسر ارشد صالح به دبی

از دیگر تحولات یمن در اواخر سال 1390 انتشار اخباری مبنی بر احتمال خروج "احمد علی عبدالله صالح" فرمانده گارد ریاست‌جمهوری صنعاء، پایتخت یمن از کشور با هواپیمای خصوصی خود به دبی است.

منابع خبری تاکید کردند که احمد با استفاده از هواپیمای شخصی "شاهر عبدالحق" تاجر معروف حامی رژیم صالح یمن را ترک کرده است.