مغزها پا درآورده و فرار می‌کنند!

برای پیشرفت همه‌ی جانبه ی یک ملت که عزم خود را جزم کرده است تاکید است که در راستای علم و عمل تجربیاتی حاصل آید، کاربردی. که البته ماحصل علم و عمل شاید همیشه کاربردی نباشد وصرفآ در جهت کنجکاوی آدمی تحصیل شود. ولی مسئله حائز اهمیت برای هر ملت از آن جهت که علاقمند به عبور از مشکلات به سمت پیشرفت و سعادت است ایجاب می‌نماید به علم و عملی که کاربردی‌تر است توجه بیشتری نماید.

امروزه در دانشگاه‌های ایران دروسی تدریس می‌شوند که حاصل تجربیات انسان‌هایی هستند که به عنوان مثال در کشور «الف» زندگی کرده و این تجربیات را به صورتی علمی درآورده و قابل استفاده در کشور متبوع خود کرده‌اند و از این تجربیات نیز به نحو مطلوبی بهرمند شده‌اند. البته همه علومی که امروزه در ایران تدریس می‌شود از این جنس نیست. به نظر می‌بایست به رابطه تولید علم در کشورهای پیشرفته با کاربردی کردن علم در حوزه عمل در این کشورها بیش از پیش توجه شود و مهم‌تر از این توجه آن است که بدانیم علمی که در این کشورها بدست آمده است و در عرصه های گوناگون مورد استفاده قرار گرفته، حاصل تجربیات افراد این جامعه بوده است که توانسته‌اند آن را به زبان علم بیان نمایند.

تولید علم در دنیا معمولاً بنا بر پایه‌ی ویژگی‌های مختلفی روی می‌دهد که در کشورها وجود دارد. به عنوان مثال کشوری را در نظر بگیرید که دارای قسمت وسیعی از دریا است. طبیعتاً با توجه به رویارویی اهالی این کشور با مسائل مختلف دریا می‌بایست علومی کشف شوند که جوابگوی نیازها و تمایلات ملی موجود آن کشور و به عبارتی بومی باشد.

بحث چگونگی استفاده مطلوب از دریا و محصولاتش، بحث جذب بیشتر گردشگر در راستای ارتقاء اقتصادی، بحث زیست محیطی دریا و ابعاد بسیاری که شما نیز می‌توانید در نظر بگیرید و لازمه‌اش این است که تولید علمی و بومی در این کشور شکل گیرد. حالا کشور «ب» را تصور نمایید که هیچ منطقه دریایی جهت بهره‌مندی ندارد که طبیعتآ تجربیات علمی کشوری که دارای دریا می‌باشد و در زمینه دریایی پیشرفته است مورد استفاده کاربردی برای کشور «ب» نخواهد بود. البته اشاره به ویژگی وجود دریا در وسعت کشوری صرفآ مثالی محسوب می‌شود در جهت ویژگی‌های بسیار متنوعی که در هر کشور قابل ملاحظه است.

خود شما که الآن با این مقاله همراه شده‌اید، سرمایه های با ارزش ملی این مرز و بوم هستید. در این خاک پر گوهر زیسته‌اید و در هوای این سرزمین نفس کشیده‌اید و هر روزه تجربیات جدیدی را کسب کرده‌اید. بهتر از هر کسی می‌دانید مشکلات و موانع پیشرفت این آب و خاک عزیز ریشه در چه کمبودهایی دارد. در این عصر ما نیازمند هستیم که جوانان غیور پا به عرصه علم و دانش گذاشته و تجربیات گوهربار بومی جامعه را به سطح علمی برسانند و با تلاش برای عملی کردن علم حاصل شده شاهد بروز و ظهور توانایی و استعدادها جامعه و توسعه همه جانبه کشور باشیم.

در عصر حاضر که بشر می‌تواند ژرف نگرانه به موضوعات توجه نماید و ریشه یابی مسائل را به دقت زیر ذره بین ببرد، متأسفانه شاهد آن هستیم که بسیاری از رسانه‌ها یا بعضآ افرادی به گونه ای به مسئله «فرار مغزها» می‌پردازند که ماحصل موجی از نگرانی و ناامیدی برای مخاطب فراهم آید. البته از این منظر نگاه دردناک است که جوانان گرامی این سرزمین بهترین سالهای زندگی خود را در جهت تحصیل می‌گذرانند و در ورود به عرصه کار و فعالیت و عمل با موانع زیادی روبرو می‌گردند و دردناک‌تر آنکه هزینه‌ی تحصیلات این جوانان به روی دست یک ملت باقی می‌ماند و کشوری بعضآ با دستانی کثیف به چینش میوه این سرمایه های ملی دست درازی می‌نمایند.

در این مقاله قصد آن نیست که برنامه استکبار را به این جهت باز بینی نماییم ویقینآ بنا بر عصر ارتباطات خیانت استکبار بر هر ملتی پوشیده نخواهد ماند، ولیکن به نظر لازم است که قبل از برجسته کردن عنوان «فرار مغزها» پیگیر این مسئله شویم که به راستی تا چه اندازه توانسته ایم در تولید علم بومی موفقیت کسب نماییم. تجربیاتی که ماحصل افراد جامعه است و با پیگیری دانشجویان عزیز و غیور این مرز و بوم به زبان علم در خواهد آمد و با درک عمیق مسئولین فاصله تولید علم تا عمل کم خواهد شد به فضل پروردگار.

البته وضع موجود باید زنگ هشداری باشد برای مسئولین که چگونه می‌شود علم بومی دیگر کشورها به کلاس‌های دانشگاهی ما راه می‌یابند و با فارغ‌التحصیلی جوانان در زمینه علوم بومی آن کشورها پدیده ای به عنوان فرار مطرح می‌گردد و به اصلاح لقمه‌ی آماده برای کشوری دیگر با دستان ما تهیه می‌شود.

و صد البته که تولید علم در هر نقطه ای از جهان لازم و با ارزش است ولیکن تولید علم بومی است که کشوری را به پیش می‌برد و زمینه های توسعه همه جانبی جامعه را فراهم می‌سازد. نا امیدی که توسط دیگران فضا سازی شده است نا امیدی منطقی‌ای نیست و بی شک تاریخ این مرز و بوم نشان داده است که ایرانی همیشه با توکل بر خدای یگانه قله های پیشرفت را یک به یک فتح خواهد نمود.