تبیان، دستیار زندگی
اینکه والدین گرامی مصمم باشند در تربیت فرزندان خود ، اصول تربیت دینی را پیاده کنند ، چه فایده ای دارد ؟ اصلا چرا باید به فرزندانمان این اصول را بیاموزیم ؟ چرا باید شیوه ی تربیت مان را رنگ دینی بزنیم ؟
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بهترین فرزند را داشته باشید

تربیت دینی کودکان چه لزومی دارد؟ (1)


اینکه والدین گرامی مصمم باشند در تربیت فرزندان خود ، اصول تربیت دینی را پیاده کنند ، چه فایده ای دارد ؟ اصلا چرا باید به فرزندانمان این اصول را بیاموزیم ؟ چرا باید شیوه ی تربیت مان را رنگ دینی بزنیم ؟...

تربیت دینی کودک

برآنیم تا درطی دومقاله ، فواید این نوع تربیت ، سن مناسب برای تربیت دینی ، نقش زمان و مکان در تربیت دینی ، راه کارهای تثبیت آموزه های دینی ، روش القای غیر مستقیم در تربیت دینی و بی توجهی کودکان به آموزش های دینی را مورد بررسی قرار دهیم ؛ تا بتوانیم به سوال های شما والدین گرامی پاسخ شایسته ای بدهیم.

احساس پوچی

کودکی که با خدا آشنا است ، هیچ گاه احساس پوچی نمی کند و در جای جای زندگی اش تکیه گاه محکمی خواهد داشت و با همین تکیه گاه ، در برابر مشکلات استقامت می ورزد . اگر کودک ما تربیت دینی یابد ، برکاتش به خود او و دیگران خواهد رسید .

زمانی که برادران حضرت یوسف (ع) او را در چاه انداختند ، یوسف 9 ساله بود . وقتی کاروان از کنار چاه گذشت و یکی از کاروانیان یوسف را دید ، صدایش را بلند کرد و گفت : کاروانیان بایستید ! بیایید و به این کودک غریب و تنها کمک کنید . وقتی یوسف که تربیت شده ی دینی بود ، سخن او راشنید ، گفت :  انسانی که با خدا است ، هیچ گاه غریب و تنها نیست.

رفتار خوب با والدین

برکت تربیت دینی کودک ، به والدین نیز می رسد . کودک تربیت شده دینی ، با والدین خود خوب رفتار می کند ؛ زیرا با قرآن آشنا است و قرآن می فرماید :

و لا تقل لهما اف.

به پدر و مادرت اف نگو.( اسراء ، 23).

سبب افتخار پدر و مادر

تربیت یافته دینی ، سخنانی زیبا و پر محتوا برزبان جاری می سازد و سبب افتخار پدر و مادر و نزدیکان می شود . سید جمال الدین 10 ساله بود که با پدرش سید صفدر به تهران مسافرت کرد و در منزل مرحوم آقا سید صادق سنگلجی ، مجتهد معروف تهران سکنا گزید . آقا سید صادق ، رو به سید جمال 10 ساله کرد و فرمود : خوب ، سید جمال کوچک ! شما هم چیزی بگویید . سید گفت : چیز قابل عرضی ندارم . آقا فرمود : خوب چیزی قابل طول بگویید . سید بی درنگ گفت : چیزی که قابل طول است ، عمر شما است .

فرزند خوب ، بهترین باقیات الصالحات

تربیت دینی کودکان ، در آخرت والدین هم اثر می گذارد . امام صادق (ع) از رسول گرامی اسلام (ص) نقل می کند که حضرت فرمود :

روزی حضرت عیسی (ع) از قبرستانی می گذشت و دید مرده ای را عذاب می کنند . سال بعد از همان قبرستان گذشت و متوجه شد که عذاب آن مرده برداشته شده است . از خداوند پرسید : قضیه چیست ؟ خداوند فرمود : فرزندی دارد که جاده ای را ترمیم کرد و یتیمی را پناه داد ؛ بدین سبب ، عذاب او را برداشتم .

نمونه ای دیگر از برکات تربیت دینی کودک برای آخرت پدر و مادر :

روزی رسول اکرم (ص) از قبرستان بقیع می گذشت و به یاران فرمود : بشتابید! در برگشت ، یاران خواستند با سرعت بگذرند ، حضرت فرمود : آرام بروید . در رفت ، مرده ای را عذاب می کردند و در بازگشت ، عذاب از او برداشته شد ؛ چرا که فرزندی دارد و در همین فرصت نزد معلم رفت و « بسم الله الرحمن الرحیم » را آموخت و خداوند به همین جهت ، عذاب را از پدر او برداشت.

بهتر است آموزش مستقیم ارزش های دینی را از 2 سالگی آغاز کنید ؛ زیرا حس مذهبی در کودک از این سن آغاز می شود

در ادامه ی مقاله ، سن مناسب برای تربیت دینی و بهترین سن برای آموزش های دینی را مورد توجه قرار می دهیم :

بهترین زمان برای این امر ، دوران نونهالی است ؛ چرا که فطرت خداجوی نونهالان دست نخورده است و این ، کارِ مربی را بسیار ساده می کند . حضرت علی (ع) خطاب به فرزند بزرگوارش می فرماید :

فبادرتک بالادب قبل ان یقسو قلبک و یشتغل لبک.

من به تربیت تو پرداختم پیش از آن که دلت سخت ، و فکرت مشغول شود .( نهج البلاغه ، نامه 31)

قلب کودک ، چونان زمین خالی است که هر بذری را در آن بریزید ، رشد خواهد کرد :

قلب الحدث کالارض الخالیة ما القی فیها من شیء قبلته.( نهج البلاغه ، نامه 31)

مطلبی که در کودکی به انسان آموخته می شود ، گویا بر روی سنگ حک می شود و تا پایان عمر در ذهن او خواهد ماند .

معروف است که می گویند :

العلم فی الصغر کالنقش فی الحجر .

آموختن در کودکی ، به سان نقش بر روی سنگ است . ( علامه مجلسی ، مرآت العقول ، ج 4 ، ص 306).

نخستین آموزش ها پس از تولد آغاز می شود . اذان و اقامه در گوش راست و چپ نوزاد ، نخستین آموزه های دینی ( توحید ، نبوت، امامت و ...) را به کودک القاء می کند ؛ البته این آموزش مستقیم نیست ؛ اما در ضمیر ناخودآگاه او تاثیر خواهد داشت.

تربیت دینی کودک

روزی ، خانمی فرانسوی ، تحت عمل جراحی قرار داشت . زمانی که تیغ جراح به عصبی از اعصاب مغز او رسید، در حالت بی هوشی مطلق ، شروع به خواندن سرودی آلمانی کرد . گروه جراحی شگفت زده شدند و شگفتی آنان زمانی فزونی یافت که پس از عمل جراحی فهمیدند آن خانم اصلا زبان آلمانی را فرا نگرفته است . پس از پژوهش هایی در این زمینه ، روشن شد که وقتی نوزاد بوده است ، سربازان آلمانی به فرانسه حمله کرده و وارد محل سکونت آن نوزاد شده و در آن هنگام ، سرود می خوانده اند و آن سرود ، در ضمیر ناخودآگاه وی نقش بسته است . ( محمد علی کریمی نیا، الگوهای تربیت کودکان و نوجوانان ).

بهتر است آموزش مستقیم ارزش های دینی را از 2 سالگی آغاز کنید ؛ زیرا حس مذهبی در کودک از این سن آغاز می شود . در ابتدا و به مرور ، صلوات بر محمد و آل محمد ، لا اله الا الله، حب نبی(ص)، حب اهل بیت (ع) ، تلاوت قرآن و خوبی و بدی ، وضو، نماز ، محرم و نامحرم و ... را به کودک بیاموزید.

آیا استفاده از زمان و مکانِ خاص در تقویت روحیه دینی کودکان نقش دارد؟

توجه به موقعیت زمانی و مکانی خاص ، در تقویت روحیه دینی و آموزش ارزش ها بسیار مهم است . توصیه می کنیم برای القای آموزه های دینی ، از بهترین زمان ومناسب ترین مکان ها استفاده کنید . بهترین زمان ، زمان شادابی کودک است . هنگام خستگی ، خواب آلودگی، واضطراب کودک ، ارزش های دینی را به او القاء نکنید . القای ارزش ها در این موقعیت ها، نه تنها تثبیت نمی شود ، بلکه ممکن است مقاومت روانی کودک را نیز در پی داشته باشد .

نشانه های عدم آمادگی کودک را از آثار چهره ، رفتار و بهانه گیری هایش می توان فهمید . باید از زمانی استفاده کرد که دل او آمادگی داشته باشد .

زمان شادابی کودک ، وقتی است که به او هدیه ای می دهید ؛ به مسافرت ، پارک ،دریا ، جنگل ، کوه ، سینما ، و برای صرف غذا به رستوران می روید ، یا منزل جدید ، خودرو و وسایل مورد علاقه او را می خرید . در این موقعیت ها کودک بسیار خوشحال است .

آموزش ارزش ها ، باید با موقعیت های گوناگون تناسب داشته باشد ؛ برای مثال ، زمان هدیه دادن ، خرید خودرو یا منزل ، حضور در رستوران و ... . با آموزش شکر خداوند تناسب دارد .

زمان حضور در کوه و جنگل و دریا ، هنگامِ آموزش قدرت و عظمت خداوند است .

زمان مسافرت ، موقعیت خوبی برای دیداراز مکان های مقدس ، زیارتگاه ها ، مقبره ی بزرگان دینی و علمی ، شاعران و اندیشه وران وارسته است که والدین می توانند با ذکر جمله هایی کوتاه ، ارزش ها را به کودکان خود القاء کنند .

دلیل استفاده از موقعیت های زمانی و مکانی خوب ، این است که کودک ، بهترین و شیرین ترین لحظات زندگی خود را می گذارند و اگر در آن هنگام ، یکی از ارزش های دینی را به اختصار به او القا کنیم ، بدون کمترین مقاومت روانی خواهد پذیرفت

مثال : فرزند شما در درس هایش موفق بوده است و اکنون که کارنامه ی قبولی خود را آورده ، او را با جایزه ای مناسب تشویق می کنید . لحظه ای که هدیه را به او می دهید ، بهترین لحظات خود را می گذراند و آمادگی دارد که ارزش احترام به پدر و مادر را به او گوشزد کنید .

گاهی این سوال برایمان ایجاد می شود که اگر تمام این شرایط را مهیا کردیم و فرزندمان را به سمت مذهب علاقمند کردیم،  برای تثبیت و تداوم آن چه باید کرد ؟ چه کارهایی باید انجام داد تا دین در ذهن و قلب فرزندانمان حک شود ؟

در مقاله ی بعد به این بحث خواهیم پرداخت .

   ادامه دارد...

سرور حاجی سعید

بخش خانواده ایرانی تبیان


مطالب مرتبط :

تربیت کودک سخاوتمند

کلاس های اخلاق با جذابیت لازم

حذف رفتارهای نامطلوب

تربیت اما بدون آسیب

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.