تاها بهبهانی، هنرمند پرنده

تاها بهبهانی، سال 1326 در تهران متولد شده است.

تاها بهبهانی که قریب به 40 سال است به"پرندگان" روی بوم نقاشی و فلزات مجسمه‌ها جان می‌بخشد، همواره در آثارش بنیان‌های فکری عرفانی و نیز خط مشی فلسفی خاص خود را پی گرفته است.

تحصیلات او در زمینه نقاشی، مجسمه‌سازی و کارگردانی تئاتر است. او بیش از 28 سال سابقه تدریس دارد.

در کودکی یادگیری نقاشی را نزد پدرش آغاز کرد و در سیزده سالگی شاگرد ممتاز استاد علی‌اکبر نجم‌آبادی (از شاگردان استاد کمال‌الملک) شد. دوران دبیرستان را با هنرستان کمال‌الملک همزمان طی کرد و سپس وارد دانشگاه هنرهای دراماتیک شد. پس از پایان تحصیل در رشته طراحی صحنه برای تئاتر، سینما و تلویزیون در پاریس و سالزبورگ به تحقیق و پژوهش در زمینه کارگردانی تئاتر ماریونت پرداخت.

پس از بازگشت به ایران به تدریس در دانشکده هنرهای دراماتیک مشغول شد و سال‌ها مدیر دپارتمان تئاتر ماریونت این دانشکده بود. کارگردانی بیش از چهارصد و پنجاه برنامه آموزشی کوتاه و بلند برای تلویزیون و دو نمایشنامه برای جشن هنر شیراز و همچنین طراحی صحنه برای نمایشنامه‌های بزرگی چون هملت، مکبث و باغ وحش شیشه‌ای محصول این دوره از زندگی هنرمند است.

تاها از کسانی بود که در دهه چهل حال و هوای تازه‌ای به فضای نقاشی آن سال‌ها بخشید و با عرضه آثارش مکتب سوررئالیسم متافیزیک را مطرح کرد. آثار نقاشی او تحت عنوان سیری در آثار سوررئالیستی طاها، دنیای سوررئالیستی طاها و پرندگان طاها در سی و پنج نمایشگاه فردی و جمعی در داخل و خارج از کشور به نمایش در آمده‌است.

تاها از سال 1362 صرفا به کار نقاشی و مجسمه‌سازی و تدریس به شاگردانش در آتلیه خود مشغول است و با همسر و همکارش مهین تابان (نقاش و مجسمه‌ساز) و دخترش تارا در تهران زندگی می‌کند.

آثار او را چهل و پنج کلکسیونر در آمریکا، فرانسه، آلمان، ژاپن، دبی، هلند و سوییس در طول این سالها خریداری و حفظ کرده اند.

بیش از پنجاه نمایشگاه فردی و جمعی در داخل و خارج ایران داشته و از سال 1350 آثار خود را با عنوان "پرندگان تاها" به نمایش گذاشته است.

استاد بهبهانی از جمله هنرمندان برجسته ایران می باشد که با برقراری پیوندی نو میان هنر و عرفان، فصل جدیدی در هنر معاصر ایران به وجود آورده است. وی با اساس قرار دادن ادبیات عرفانی، فارغ از جریانات هنری گذرا سبکی مستقل برای خود پدید آورده است که هر ساله استقبال گسترده و چشمگیر هنردوستان از نمایشگاه آثارش، نشان دهنده جایگاه والای این هنرمند است.

فعالیت ها و موفقیت های این نقاش و مجسمه ساز محدود به مرزهای ایران نبوده، و حضور آثار وی در بیش از شصت مجموعة کلکسیونرهای مختلف در کشورهای مختلف دنیا و همچنین درخشش مجسمه برنزی ایشان با نام "درخت زندگی " در چهارمین بینال بین المللی پکن در کشور چین  نشان دهنده فاخر بودن آثار وی در سطح دنیا می باشد.

یکی از مجموعه آثارش که اجرای بخشی از طرح‌های "هوحق" و"قفل پرنده" استاد تاها بهبهانی است، در آتلیه او به کمک همکار هنرمندش سیامک راوندی ساخته شده‌اند.

نام‌های این پرندگان براساس جهان‌بینی این هنرمند صاحب سبک عناوین ویژه‌ای دارند نظیر "قفل بگشا، تا سرودی سر دهم"، "قفل بگشا، تا که شب حیران شود"، "قفل بگشا تا ببینی صبح را"، "قفل بگشا تا بیابی صد بهار"، "قفل بگشا تا که قفلت بگسلم"...

تاها بهبهانی که در همه این 40 سال فقط و فقط پرنده نقاشی کرده است و مجسمه پرنده ساخته است، همواره در آثارش به فرم و محتوا چون دو بال یک پرنده نگریسته و سعی کرده است هر دوی آنها را در عین تازگی و پختگی، یکسان پیش ببرد.

پرندگان تاها سمبلی از انسان امروز هستند و اگر قفلی بربال یا پا دارند، اما همیشه با صلابت و وقار ایستاده‌اند و تن به خواری نداده اند.

اسارت قرن‌ها نادانی‌های بشری اگرچه بعضی از آنها را به قفل آهنی تبدیل کرده است اما هنوز سودای پرواز تا ملکوت را دارند و این دریافتی است که همیشه مخاطبان از نگاه و فرم پرندگان او در می‌یابند.

او پرندگانش را با کالیگرافی، تایپوگرافی، رنگ و کمپوزسیون‌های گوناگون برروی بوم، تخته و کاغذ آفریده است.

گاهی لطافت آنها را در حکاکی‌ها و روی فلزهای خشن به نمایش گذاشته است و گاهی روی بلورهای شیشه‌ای لاجوردی و زمانی نیز در قالب مجسمه‌های برنز، مجسمه‌هایی که در اندازه و قواره محدود نمی‌گنجند، از مدالیون‌های برنز، نقره و یا طلا در ویترین‌ها گرفته تا جایی که باید سر را بلند کنیم تا قامت یک مجسمه را از سر تا پا ببینیم، جان داده است.

تاکنون سه فیلم از زندگی و آثار تاها بهبهانی ساخته شده است.

جلد اول کتاب پرندگان این هنرمند از سال 1351 تا 1374 منتشر شده است.

جلوه شاخص آثار تاها بهبهانی، پافشاری مستمر او بر نقشمایه‌های ثابت و منحصر به فرد است که کمتر ریشه در هنر دارد و بیشتر برآمده از ادبیات است.

همشهری

دانشنامه آزاد ویکی پدیا

سیمرغ