دست هایتان را حتما بشویید

افراد می‌توانند با عمل ساده‌ای مانند شستن دست‌ها، به میزان قابل ملاحظه‌ای احتمال ابتلا به بیماری را کاهش دهند.

بیش از صد سال پیش، دکتر زمل وایز برای اولین بار نشان داد که شستن دست‌ها از گسترش بیماری جلوگیری می کند.

دکتر زمل وایز در بیمارستانی در وین کار می کرد که میزان مرگ و میر بیماران بخش زایمان آن بسیار زیاد بود. اکثر کسانی که می مردند بوسیله دانشجویان دوره پزشکی درمان می شدند که پیش از ورود به بخش زایمان، کلاس تشریح جسد داشتند.

به دلیل آن که این پزشکان بین تماس با جسد و معاینه بیماران بخش زایمان، دست های خود را نمی شستند، باکتری ها را از اجساد بخش تشریح به مادران بستری در بخش زایمان انتقال می دادند.

دکتر زمل وایز گفت که دانشجویان دستان خود را پیش از تماس با بیماران بخش زایمان بشویند و این کار میزان مرگ بیماران بخش زایمان را تا پنج برابر کاهش داد.

این آغاز کنترل عفونت بود و به عنوان یک موفقیت نه تنها در مراکز بهداشتی، بلکه در زمینه بهداشت عمومی نیز در نظر گرفته شد.

امروز اهمیت شستن دست ها در جلوگیری از بیماری ها در جامعه، مدارس، مراکز مراقبت از کودکان و.... مشخص شده است.

راه های انتقال میکروب های بیماری زا توسط دست ها

طبق اعلام مرکز کنترل بیماری ها (CDC)، میکروب های بیماری زا از پنج راه بوسیله دست های آلوده منتقل می شوند:

1- انتقال از دست به غذا : توسط کسی که غذا را آماده می کند و پس از دستشویی، دست خود را نمی شوید، میکروب ها از دست های کثیف به غذا منتقل می شوند.

2- انتقال از کودک آلوده به دست و سپس به افراد دیگر: طی تعویض پوشک بچه مبتلا به بیماری مثل اسهال، میکروب ها از کودک به دست فردی که او را عوض می کند منتقل شده و سپس در صورت نشستن دست، این فرد با دست زدن به افراد دیگر، آنها را نیز آلوده می کند.

3- انتقال از غذا به دست و از آن به غذا : میکروب ها از موادغذایی خام و نپخته مثل سبزی گل‌آلود یا گوشت نشسته، به دست منتقل می شوند و در صورت نشستن دست، به سایر مواد غذایی انتقال می یابند.

4- انتقال از بینی، دهان یا چشم به دست و سپس به دیگران: میکروب هایی که باعث سرماخوردگی، عفونت های پوستی و دیگر بیماری ها می شوند، می توانند از طریق عطسه، سرفه، یا مالیدن چشم به دست منتقل شوند و سپس به دیگر افراد انتقال یابند.

5- انتقال از غذا به دست و سپس به کودک: میکروب های منتقل شده از موادغذایی خام به دست ممکن است به کودکی که در تماس با این دست آلوده قرار می گیرد، منتقل شوند.

شستن دست ها پس از دستشویی

افراد می‌توانند با عمل ساده‌ای مانند شستن دست‌ها، به میزان قابل ملاحظه‌ای احتمال ابتلا به بیماری را کاهش دهند.

دست‌های آلوده و کثیف را می‌توان پاک کرد. این کار بسیار آسان است، اما خیلی از افراد دست هایشان را نمی شویند.

تنها حدود نیمی از افراد پس از دستشویی دست خود را می‌شویند. در این میان زنان تعداد بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند.

این در حالی است که آلودگی دست‌ها پس از دستشویی، باعث انتقال بسیاری از عفونت‌های شدید به انسان می‌شود.

تعداد فراوانی از میکروب های بیماری زا روی تمام سطوح دستشویی مثل: درها، دستگیره ها، شیر آب و ... وجود دارند و در تماس با دست افراد زیادی هستند.

در این اماکن کف زمین، بیشترین بار میکروبی را دارد.

اگر بعد از خارج شدن از دستشویی، متوجه شدید که دست هایتان را نشسته اید، اندکی تامل کرده و نسبت به انجام این کار اهمال و بی توجهی نکنید. تصویر این میکروب های خطرناک و آلوده را در ذهن خود تداعی کنید و تصمیم خود را تغییر دهید تا سالم بمانید.

جلوگیری از مرگ کودکان با  شستن دست ها

شستن دست ها می تواند سالانه یک میلیون کودک را در جهان از مرگ نجات دهد. 5هزار کودک زیر پنج سال در جهان روزانه در اثر بیماری های اسهال جان خود را از دست می دهند.

اگر شستن دست‌ها با صابون به یک عادت دایمی تبدیل شود، می‌تواند بیش از هر واکسن دیگر جان انسان‌ها را نجات دهد.

وضو و شستن دست

از هنگامی که وضو گرفتن را یاد گرفته‌ایم، به ما گفته‌اند که دست خود را قبل از وضو بشویید.

به راستی تاکید شستن دست قبل از وضو چیست؟

نماد شستن دست قبل از وضو این است که انسان از تمام آلودگی‌های جسمی و دنیوی پاک شود.

بدیهی است دست انسان در طول روز با اجسام کثیف برخورد می‌کند. شستن دست‌ها قبل از وضو مستحب شمرده شده است تا مقدمه‌ای برای درک فیض حضور در محضر خالق یکتا باشد و این عمل نمادی برای شستن دست از دنیا و علایق آن به هنگام نماز است.

آیا ژل‌های ضدعفونی‌کننده و دستمال‌های مرطوب جای آب و صابون را می‌گیرند؟

- اگر دستمال‌های مرطوب‌ در مواقع ضروری مورد استفاده قرار گیرند، خوب است. اما هرگز این دستمال‌ها جایگزین شستشوی دست‌ها با آب و صابون نیستند.

آب روان، بسیاری از میکروب‌ها و آلودگی‌ها را از سطح پوست کنده و با خود می‌برد، اما دستمال‌های مرطوب این توان را ندارند.

گاهی افراد به عطرها و مواد نگه‌دارنده و ضدعفونی‌کننده این دستمال‌ها حساسیت دارند.

پس فقط در مواقع ضروری و در شرایطی که دسترسی به آب و صابون ندارید، از این دستمال‌های مرطوب استفاده کنید.

- برخی از ژل‌های ضدعفونی‌کننده، حاوی الکل و برخی بدون الکل هستند.

مصرف گاه به گاه این ضدعفونی‌کننده‌های حاوی الکل، در درمان آلودگی‌ها و میکروب‌ها مفید است.

این ضدعفونی‌کننده‌ها اغلب در کشتن باکتری‌ها و ویروس‌ها از آب و صابون موثرترند.

در مواردی که فرد با وسایل یا افراد آلوده در تماس بوده است، مصرف آنها منعی ندارد، به خصوص که برخی از انواع تجاری آنها حاوی مواد مرطوب‌کننده‌ای است که مانع خشکی بیش از حد پوست می‌شوند. ولی مصرف مکرر این مواد می‌تواند برای پوست دست‌ها آزارنده باشد.

نکات لازم

- آب گرم (نه داغ)، آلودگی و چربی را از بین می برد. افرادی که پوست چرب دارند، بهتر است ابتدا با آب گرم صورت خود را بشویند و بعد، از آب سرد استفاده کنند تا موجب نشاط و جمع‌شدن منافذ پوست شوند.

- اگر در جایی صابون نبود، حداقل با آب خالی دست‌های خود را بشویید.

- همه افراد بطور مرتب و حداقل به مدت 15 ثانیه دست خود را با صابون و آب بشویند تا از انتقال میکروب های بیماری زا جلوگیری شود.

فرآوری: مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان

پزشکان بدون مرز

جام جم

فارس

سلامت نیوز

هفته نامه سلامت - دکتر بهروز باریک‌بین، متخصص پوست