تبیان، دستیار زندگی
وزرا، بالاترین مقام تنظیم کننده برنامه هاى دولت اند. آنان مى توانند جامعه را هم به سوى صلاح و رستگارى رهنمون سازند و هم در جهت فساد و تبه کارى سوق دهند. از این رو صلاح، اعتدال و عظمت حکومت با درست کارى و صلاح آنان ارتباط مستقیم دارد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ضرورت طرد عناصر فاسد از هیأت دولت


پس [از میان نیروهاى حزب الله] افرادى را که در گفتن حق از همه صریح تر و در مساعدت و همراهى نسبت به آنچه خداوند براى اولیائش دوست نمى دارد، کمتر به تو کمک مى کنند، مقدّم دار خواه موافق میل تو باشند، یا نه.


مجلس

وزرا، بالاترین مقام تنظیم کننده برنامه هاى دولت اند. آنان مى توانند جامعه را هم به سوى صلاح و رستگارى رهنمون سازند و هم در جهت فساد و تبه کارى سوق دهند. از این رو صلاح، اعتدال و عظمت حکومت با درست کارى و صلاح آنان ارتباط مستقیم دارد. طبیعى است کسانى که در گذشته وزارت ستمگران و طاغوت را به عهده داشته اند، لیاقت مقام وزارت و صدرنشینى را نخواهند داشت چرا که آنان با فرهنگ نظام فاسد خو گرفته اند و از ستمگرى چشم نمى پوشند و سنخیّتى با حکومت عدل ندارند. از طرف دیگر، ملتى که از ستم آنان آگاه بوده و زهر تلخ ظلمشان را چشیده است، وقتى دوباره آنان را بر اریکه قدرت ببینند، چگونه قضاوت خواهند کرد، جز این که بگویند: حکومت همان است و اینان نیز در جهت منافع طبقه خاصى عمل مى کنند!

روشن است که با این برداشت، بار دیگر توده مردم، احساس ظلم و ستم خواهند کرد و اعتمادشان نسبت به دولت سلب خواهد شد در نتیجه، بین دستگاه حکومت و مردم شکافى عمیق پدید مى آید و چه بسا که دولت را به سرنوشت شوم و ناخوشایندى دچار سازد .

«إِنَّ شَرَّ وُزَرَائِک مَنْ کانَ لِلاَْشْرَارِ قَبْلَک وَزِیراً وَ مَنْ شَرِکهُمْ فِی اْلآثَامِ فَلا یَکونَنَّ لَک بِطَانَةً فَإِنَّهُمْ أَعْوَانُ الاَْثَمَةِ وَ إِخْوَانُ الظَّلَمَةِ وَ أَنْتَ وَاجِدٌ مِنْهُمْ خَیْرَ الْخَلَفِ مِمَّنْ لَهُ مِثْلُ آرَائِهِمْ وَ نَفَاذِهِمْ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ مِثْلُ آصَارِهِمْ وَ أَوْزَارِهِمْ وَ آثَامِهِمْ مِمَّنْ لَمْ یُعَاوِنْ ظَالِماً عَلَى ظُلْمِهِ وَ لا آثِماً عَلَى إِثْمِهِ.» ؛  بدترین وزیران تو کسانى هستند که قبل از تو، براى اشرار وزیر بوده اند و در گناهشان شریک و یار، پس نباید که اینان (وزراى رژیم طاغوت) رازداران تو باشند زیرا اینان همکاران گناه کاران و برادران ستمکاران اند. در حالى که تو بهترین جانشین را در اختیار دارى و کسانى که از نظر فکر و نفوذ اجتماعى کمتر از آنها نیستند و در مقابل، بار گناهان آنها را بر دوش ندارند و از کسانى هستند که با ستمگران در ستم شان همکارى نداشته و در گناه، شریک آنان نبوده اند.

ببینید چگونه امام على (علیه السلام) با ژرف نگرى داهیانه اى، طرد و نفى همکاران رژیم سابق را به فرماندار خود، مالک توصیه مى کند و از این که ممکن است با این پاک سازى با کمبود نیروهاى متخصص روبه رو شود، او را به وجود نیروهاى اصیل و انقلاب و کارآمد در جامعه رهنمون مى شود و گوشزد مى کند که با این تفکر و خیال بافى، از پاک سازى و سالم سازى جامعه اسلامى نهراسد زیرا با طرد نیروهاى فاسد، نیروهاى سالم به سهولت جایگزین آنان خواهند شد.

خود را به اهل وَرَع و صدق و راستى بچسبان و آنان را طورى تربیت کن که ستایش بى حدّ از تو نکنند و تو را نسبت به اعمال نادرستى که انجام نداده اى، تمجید ننمایند زیرا ستایش بیش از حد، خودپسندى مى آورد و [انسان را] به غرور نزدیک مى سازد

جذب نیروهاى حزب الله در هیأت دولت و علل برترى آنها

گفتیم که على (علیه السلام) مالک را مطمئن مى سازد که با طرد نیروهاى فاسد رژیم سابق، کارها مختل نشده و فضاى ادارى کشور از همکاران صالح متخصّص و مؤمن خالى نخواهد شد و نیروهاى متخصّص و متعهّد به سهولت و آسانى جایگزین عناصر فاسد خواهند شد. مولا در دنباله کلام، امتیاز و برترى نیروهاى حزب الله را در مقایسه با نیروهاى طاغوتى چنین بیان مى فرماید:

أُولَئِک أَخَفُّ عَلَیْک مَئُونَةًوَأَحْسَنُ لَک مَعُونَةً وَأَحْنَى عَلَیْک عَطْفاً وَأَقَلُّ لِغَیْرِک إِلْفاً فَاتَّخِذْ أُولَئِک خَاصَّةً لِخَلَوَاتِک وَ حَفَلاتِک.

هزینه اینان (نیروهاى حزب الله) بر تو سبک تر، همکارى شان با تو بهتر، محبّتشان نسبت به تو بیشتر و اُنس و اُلفتشان با بیگانگان کمتر است. بنابراین، آنها (حزب الله) را از نزدیکان و رازداران خویش قرار ده.

انتخاب برگزیده ها

گفته شد که طرد نیروهاى رژیم سابق و جذب عناصر حزب الله از وظایف حاکم اسلامى است. مى دانیم که عناصر حزب الله، هرچند از نیروهاى رژیم فاسد برتر و بهترند ولى همه یکسان و از تعهد و تعبد کافى و به طور یکسان برخوردار نیستند. این است که در دیدگاه على (علیه السلام) نیروهاى حزب الله نیز بایستى با ضوابط و معیارهاى مشخصى ـ که در جملات حضرتش خواهیم خواند ـ تصفیه و هریک به اندازه ظرفیت و تعهد و تعبدشان جذب و دفع شوند تا زمینه رشد نابجاى نالایقان و منزوى شدن لایق ها فراهم نگردد:

به راستى اگر این سخنان مولا به کار گرفته شود، آیا در جذب و دفع نیروها، روابط بر ضوابط حاکم خواهد شد و آیا پدیده هاى زشت تملّق و تظاهر و خوش خدمتى هاى ریاکارانه، زمینه رشد پیدا مى کنند؟ و آیا منافقان، دروغ گویان، چاپلوسان، ریاکاران و بله قربان گویان به کارهاى کلیدى دست مى یابند و نیروهاى متعهِّد پاک منزوى مى شوند؟ قطعاً نه

ثُمَّ لْیَکنْ آثَرُهُمْ عِنْدَک أَقْوَلَهُمْ بِمُرِّ الْحَقِّ لَک وَ أَقَلَّهُمْ مُسَاعَدَةً فِیمَا یَکونُ مِنْک مِمَّا کرِهَ اللَّهُ لاَِوْلِیَائِهِ وَاقِعاً ذَلِک مِنْ هَوَاک حَیْثُ وَقَعَ.وَ الْصَقْ بِأَهْلِ الْوَرَعِ وَ الصِّدْقِ ثُمَّ رُضْهُمْ عَلَى أَلاّ یُطْرُوک وَ ل یَبْجَحُوک بِبَاطِل لَمْ تَفْعَلْهُ فَإِنَّ کثْرَةَ الاِْطْرَاءِ تُحْدِثُ الزَّهْوَ وَ تُدْنِی مِنَ الْعِزَّةِ ؛

پس [از میان نیروهاى حزب الله] افرادى را که در گفتن حق از همه صریح تر و در مساعدت و همراهى نسبت به آنچه خداوند براى اولیائش دوست نمى دارد، کمتر به تو کمک مى کنند، مقدّم دار خواه موافق میل تو باشند، یا نه.

خود را به اهل وَرَع و صدق و راستى بچسبان و آنان را طورى تربیت کن که ستایش بى حدّ از تو نکنند و تو را نسبت به اعمال نادرستى که انجام نداده اى، تمجید ننمایند زیرا ستایش بیش از حد، خودپسندى مى آورد و [انسان را] به غرور نزدیک مى سازد.

به راستى اگر این سخنان مولا به کار گرفته شود، آیا در جذب و دفع نیروها، روابط بر ضوابط حاکم خواهد شد و آیا پدیده هاى زشت تملّق و تظاهر و خوش خدمتى هاى ریاکارانه، زمینه رشد پیدا مى کنند؟ و آیا منافقان، دروغ گویان، چاپلوسان، ریاکاران و بله قربان گویان به کارهاى کلیدى دست مى یابند و نیروهاى متعهِّد پاک منزوى مى شوند؟ قطعاً نه.

در این حکومت، چون محور قضاوت ها و ارزیابى ها رضایت الله است، نه خشنودى حاکم و والى، کارمندى مورد اعتماد واقع مى شود که با صراحت کامل، سخن حقّ را بگوید، هرچند تلخ و ناگوار باشد. کارمندى پیشرفت مى کند که از صداقت و پاکى بیشترى برخوردار باشد، نه آن که متملّق، چاپلوس، ریاکار، متظاهر و بله قربان گوست زیرا وظیفه حاکم، جستجوى پاکان و نزدیک شدن به راستگویان و صراحت پیشگان است.

بخش نهج البلاغه تبیان


منبع : کتاب آیین کشوردارى از دیدگاه امام على (علیه السلام) ؛ آیت الله العظمى محمد فاضل لنکرانى (ره)

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.