همسران محمدرضاپهلوی

محمدرضا فرزند رضاخان پهلوی، چهارم آبان 1298 در تهران به دنیا آمد. او سالهای كودكی را در ایران گذراند و در 1306 در 8 سالگی به ولایتعهدی برگزیده شد. سال اول ابتدایی را در تهران گذراند و سپس در 1310 برای ادامه تحصیل عازم سوئیس شد. پس از بازگشت از سوئیس در 1315 مقدمات ازدواج وی فراهم شد.

همسر اول:

فوزیه

دختر ملك فواد، پادشاه مصر

خواهر ملك فاروق، ولیعهد مصر

حاصل ازدواج: شهناز پهلوی در 5 آبان 1319

فوزیه به دلیل مشكلاتی كه در ایران و به خصوص از طرف اشرف،‌خواهر دوقلوی شاه و تاج‌الملوك آیراملو، مادر محمد رضا شاه  برایش پیش آمده بود، اوضاع روحی بسیار نامناسبی را پشت سر می‌گذاشت. تنها حامی او در دربار رضاشاه بود، كه او هم پس از به دنیا آمدن شهناز از فوزیه به دلیل پسر نبودن فرزند اول شاهزاده و عقاید خرافی دست از این حمایتها كشید، تا اینكه، فوزیه در 1320 به بهانه استراحت به مصر رفت و دیگر برنگشت. محمدرضا به منظور برقراری روابط و بازگشت فوزیه هیئتی به رهبری دكتر قاسم غنی به مصر گسیل كرد. دكتر غنی با بزرگان و رجال مصر مذاكره كرد تا فوزیه را مجبور به بازگشت كند. حتی نامه‌هایی با خود داشت كه دربر گیرنده پیامی مخصوص برای فوزیه بود و طی آن شاه ایران متعهد شده بود كه ملكه مادر و اشرف را از ایران خارج نماید و فضای كاخ را برای زندگی مشترك مهیا سازد. اما فوزیه رسماً اعلام كرد كه از ترس جان خود نمی‌تواند به ایران بیاید چرا كه ملكه مادر و اشرف قصد مسموم كردن او را داشته‌اند. بالاخره تلاشهای هیئت ارسالی نتیجه نبخشید و فوزیه دیگر هرگز به ایران بازنگشت.

همسردوم:

ثریا

تولد اول تیر 1311 در اصفهان

فرزند خلیل اسفندیاری

تاریخ ازدواج: 23 بهمن 1329

مدت زندگی مشترك با محمد رضا پهلوی: 7 سال

ثریا اسفندیاری بختیاری، دومین همسر محمدرضاشاه، روزگاری یکی از مشهورترین زنان جهان به شمار می‌آمد و شهرت و زیبائیش، ستارگان معروف سینمای اوایل نیمه دوم قرن بیستم را در پشت سر نهاده بود.

از سه زنی که شاه در دوران زندگیش اختیار کرد، او بی‌تردید محبوب‌ترین و در عین حال جنجالی‌ترین آنان به شمار می‌آمد، زیرا علاوه بر زیبائی فوق‌العاده که بالطبع توجه همگان را به خود جلب می‌کند، در زمانی عنوان ملکه ایران را به خود اختصاص داد که ایران در آستانه یکی از بحرانی‌ترین دوران‌های حیات سیاسی خود قرار داشت.

ثریا اسفندیاری دومین همسر محمد‌رضا پهلوی شاه ایران،‌بود كه نزدیك به هفت سال در دربار ایران دوام آورد. او پس از فوزیه و پیش از فرح در ایران عنوان ملكه را به خود اختصاص داده بود.

انتخاب ثریا برای همسری محمدرضا شاه به وسیله خواهر بزرگ‌تر شاه شمس انجام گرفت. شمس در یك مجلس مهمانی در سفارت ایران در لندن كه ثریا هم دعوت شده بود، در همان نظر اول او را پسندید و مسئله را با خلیل اسفندیاری در میان گذارد و ثریا با آمادگی قبلی برای روبرو شدن با شاه به تهران آمد.

ثریا در خاطرات خود می‌نویسد كه بزرگ‌ترین آرزوی او پیش از اینكه ملكهء ایران بشود، هنرپیشگی سینما بوده و پیش از اینكه برای اولین دیدار با شاه به كاخ سلطنتی برود با پدرش شرط كرده بود كه اگر شاه او را نپسندید یا او از شاه خوشش نیامد، او را به هالیوود بفرستد. ولی شاه هم مثل خواهرش در اولین نظر او را پسندید و ثریا هم تمایل به این ازدواج پیدا كرد و مراسم نامزدی آنها روز 6 دی 1329 در نظر گرفته شد.

شاه از ثریا خواست تا به سن مورتیز برود و روز 24 بهمن 1336 با تشریفات رسمی تهران را ترك گفت و بعد از آن دیگر هیچ وقت به ایران باز نگشت. در روز 24 اسفند 1336 از وی جدا شد و طلاق او از طریق مجلس شورای ملی اعلام گردید.

همسر سوم:

فرح دیبا

متولد 22 مهر 1317

فرزند سهراب دیبا و فریده قطبی

تاریخ ازدواج: 29 آذر 1338

فرح دیبا (زاده 22 مهر ماه سال 1317ه.ش برابر 14 اکتبر 1938) سومین و آخرین همسر محمدرضا شاه پهلوی است. عنوان رسمی فرح دیبا در دوران حکومت پهلوی «علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی» بوده است .

فَرَح فرزند فریده قطبی و سهراب دیبا (از خاندان دیبا) در روز 22 مهر ماه سال 1317 در تهران به دنیا آمد. فرح دو ساله بود که پدرش سهراب دیبا را در اثر بیماری سرطان از دست داد. پس از چند سال فریده دیبا و فرح به خانه محمدعلی قطبی، برادر فریده، در تهران رفتند و با خانواده او زندگی کردند.

پس از تحصیل در مدرسه ایتالیایی‌ها، ژاندارک و دبیرستان رازی در تهران، فرح به همراه پسر دایی‌اش رضا قطبی برای ادامه تحصیل راهی کشور فرانسه شد. او در فرانسه در رشته معماری به تحصیل مشغول شد.

فرح دیبا در سال 1338 با شاهزاده شهناز پهلوی و اردشیر زاهدی دختر و داماد محمدرضا شاه پهلوی آشنا شد، و آن دو او را برای ازدواج به شاه که در سال 1336 از ملکه ثریا جدا شده بود، معرفی کردند. این معرفی به عقد و ازدواج در روز دوشنبه 29 آذر 1338 منجر شد و پس از چندی با به دنیا آمدن فرزند پسری با نام «رضا» استحکام یافت. این ازدواج همچنین منجر به نزدیکی خانواده قطبی به دربار ایران شد.

محمدرضا شاه پهلوی در سال 1346 پس از تاجگذاری خود و فرح، همسرش را به عنوان نیابت سلطنت منصوب کرد.

در آستانه مراسم تاجگذاری شاه و بنابر قوانین دربار ایران، نشان درجه یك آریامهر به افتخار فرح ایجاد شد و وی اولین دریافت كننده این نشان بود. این نشان جایگزین نشان هفت پیكر شد كه به افتخار ثریا اسفندیاری همسر سابق شاه درست شده بود.

پس از رضا، فرح 3 فرزند دیگر به نامهای فرحناز، علیرضا و لیلا به دنیا آورد.

یک ماه قبل از انقلاب 1357 و با اوج گیری اعتراضات مردمی، وی همراه با شوهرش ایران را ترک کرد. یادمان‌های فرح دیبا

برخی از مکان هایی که به دستور او ساخته شد، عبارت‌اند از:

1. تئاتر شهر تهران

2.  موزه هنرهای معاصر تهران

3.  پارک ملت (پارک شاهنشاهی سابق)

4.  برج آزادی در میدان آزادی تهران که در آغاز برج شهیاد نامیده شده بود.

5.  پارک سنگی جمشیدیه

6.   کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

7.  ساختمان کنونی مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات در منطقه نیاوران شهر تهران که در آغاز به عنوان دفتر کار فرح پهلوی ساخته شده بوده است.

8.  فرهنگسرای نیاوران

منابع: 1- وبلاگ ببرمازنداران  / 2- اوراق تاریخ / 3- ویكی پدیا