تلنگری برای نامزدهای انتخاباتی

از جمله آدابی که نامزدها می‌بایست به آن توجه کنند مسئله ادب با مخالفان است که در آیاتی چون 108سوره انعام و 88سوره هود و 125 سوره نحل بدان اشاره شده است.

توجه به حقیقت و واقعیت

برخی از نامزدها طرح‌هایشان غیرواقعی و به دور از واقعیت‌های اجتماعی است. در هر زمانی شرایط اجتماعی مطالباتی را اقتضا می‌کند که برای پاسخ گویی می‌بایست به ظرفیت‌های جامعه توجه کرد. بنابراین اگر کسی به دور از ظرفیت‌ها بخواهد وعده ای و طرحی برای مطالبات مردم بدهد به گزافه گویی رفته است.

شناخت حقایق و واقعیت‌ها برای آن است که حقیقت امری است که می‌بایست به عنوان یک آرمان در نظر داشت و به عنوان هدف برای آن برنامه ریزی کرد و واقعیت را می‌بایست برای آن شناخت که ظرفیت‌های جامعه را نشان می‌دهد. بنابراین نامزدها با توجه به حقیقت گرایی می‌بایست به واقعیت‌ها نیز توجه کنند و برنامه‌ها و مواضع خویش را بر پایه این دو مؤلفه قرار دهند.

حضرت یوسف (علیه السلام) نشان می‌دهد که شناخت دقیقی از حقایق و نیز واقعیت‌ها و ظرفیت‌های جامعه مصر داشته است و طرح‌ها و برنامه‌هایش را بر اساس حقایق و واقعیت‌های آن جامعه ارایه داد که افزون بر مقبولیت از سوی مسئولان، قابلیت اجرا داشته و به اهداف تعیین شده دست یافت.

همان گونه که ایجاد مطالبات از طریق آگاهی بخشی به حقوق، خوب است ولی شناخت واقعیت‌های هر اجتماع نیز برای تبیین مواضع، ضروری است تا خدای ناکرده شخصی که نامزد مسئولیتی است وعده های توخالی و پوچ ندهد.

برخی از نامزدها برای تقویت خود و مواضع خویش تبیین نادرستی از واقعیت‌های اجتماعی و ظرفیت‌های کشوری می‌دهند و این گونه است که هم کارگزاران فعلی را متهم می‌کند و هم مطالباتی را در مردم ایجاد می‌کنند که وعده های توخالی از آب درمی آید و دولت‌های آینده را به بی کفایتی و دروغ متهم می‌نماید.

اجتناب از اتهام زنی

اگر بخواهیم درست قضاوت شویم می‌بایست درست قضاوت کنیم. بسیاری از مردم در نقد دیگران ید طولایی دارند ولی هنگامی که خود در میدان عمل قرار گیرند در می‌مانند. ما وقتی به پشت سر خویش می‌نگریم پدران و مسئولان پیشین را به ناتوانی و بی کفایتی متهم می‌سازیم. این قضاوت‌ها به سبب آن است که در شرایط آنان نیستیم و آگاهی به ظرفیت‌ها و توانایی و شرایط آنان نداریم. این گونه است که قضاوت‌ها نادرست می‌شود و دیگران نیز نسبت به ما چنین قضاوتی خواهند داشت.

هرگز مشق نانوشته غلط ندارد و کسانی که در میدان عمل قرار نگرفته‌اند نمی‌توانند مدعی شوند که بهتر از مسئولان کنونی عمل می‌کنند. این مطلبی عام و کلی است و افراد در زندگی و رفتارهای شخصی و اجتماعی می‌بایست در هنگام داوری به همه جوانب عمل توجه کنند، در غیر این صورت عملی که به عنوان نقد انجام می‌دهند در حقیقت چیزی جز اتهام زنی نیست که از نظر قرآن گناه و از نظر قانونی و فقهی جرم و از نظر اخلاقی رذیلت است.

بنابراین لازم است که همه نامزدها بکوشند تا به تبلیغ توانمندی‌های خویش و ظرفیت‌های جامعه توجه داشته باشند و از اتهام زنی و ناتوان خوانی دیگران خودداری کنند؛ مگر آن که ادله کافی و مستدل داشته باشند. در این صورت نیز می‌بایست همه مسائل اخلاقی و امنیتی را مراعات کنند.

شخص پیش از آن که مسئله ای را مطرح سازد می‌بایست خود را در دادگاه وجدان بگذارد که طرح این مسئله تا چه اندازه مناسب و لازم و خدایی است و آیا می‌تواند در پیشگاه خداوند پاسخ مناسبی برای طرح آن داشته باشد؟

مراعات ادب

نامزدها می‌بایست همواره در کلام، ادب را مراعات کنند. ادب به معنای رعایت بسیاری از ریزه کاری‌ها و ظرافت‌های رفتاری است که شاید در وهله نخست بی اهمیت و غیرضروری باشد ولی در عمل دانسته می‌شود که بسیاری از مردم به این نکات ریز و ظرایف رفتاری توجه و اهتمام دارند.

از جمله آدابی که نامزدها می‌بایست به آن توجه کنند مسئله ادب با مخالفان است که در آیاتی چون 108سوره انعام و 88سوره هود و 125 سوره نحل بدان اشاره شده است.

در حالی که نامزدها رقیبان هم می‌باشند و رقابت، امری غیر از مخالفت است، با این همه برخوردها به جای آن که بر اساس ادب نسبت به برادر دینی باشد به شکل برخورد با مخالفان می‌باشد. با این همه اگر مراعات ادب نسبت به مخالف را نیز داشته باشند می‌توان گفت که رفتارها می‌بایست بهتر از این باشد که اکنون هست.

به سخن دیگر، نامزدها به عنوان برادران دینی در عرصه رقابت می‌بایست به عنوان استباق به کار خیر با هم رقابت داشته باشند نه آن که به عنوان مخالفان در برابر هم قرار گیرند.

اگر بخواهیم اصول و کلیات اخلاق انتخاباتی را برشماریم بیش از آن است که در یک مقاله بگنجد از این رو به همین مقدار بسنده می‌شود. امید است با مراعات همین اندک گام‌های بلندتری به سوی فرهنگ سازی برداریم.

منبع :

پایگاه فرهنگ و معارف قرآن کریم ، حسن کریمی