بال در بال فرشتگان سپید
خیلیها به آن سفیدترین شهر ایران میگویند و بعضیها اسمش را شهر فرشتهها و شهر رویایی گذاشتهاند. نه این كه فكر كنید در آنجا برفی میبارد. نه، «ورزنه» شهری است در 110 كیلومتری جنوبشرقی اصفهان و پر از مزارع پنبه، بناهای تاریخی و تپههای شنی و ماسهای كه به زنان چادر سفیدش معروف است. اگر هوس دیدنش به سرتان زد، میتوانید بروید اصفهان و از آنجا سفرتان را شروع كنید.
اگر با ماشین شخصی بروید باید جاده نائین را در پیش بگیرید و اگر بخواهید با اتوبوس سفر كنید فقط در ترمینال جی اصفهان میتوانید اتوبوسی پیدا كنید كه به سمت ورزنه میرود.
تنها 1000 تومان میدهید و 2 ساعت بعد در سفیدترین شهر ایران هستید. ورزنه شهری است كه در آن كمتر خبری از رنگهای سیاه، قهوهای و خاكستری هست. در اینجا بیشتر زنان و دختران چادر سفید به سر میكنند. فرقی نمیكند در خیابان باشد یا یك جای رسمی. هر چند در این روزها هستند كسانی كه چادر سیاه را به چادر سفید ترجیح بدهند.
بعضیها میگویند به خاطر گرمای كویر است كه چادر سفید اینقدر طرفدار دارد و بعضیها آن را به خاطر وجود مزارع پنبه میدانند، عدهای هم پوشیدن چادر سفید را به خاطر روحانیون زرتشتی میدانند كه در قدیم در این شهر زندگی میكردند.
شهری در كنار زایندهرود كه با پا گذاشتن به آن دیگر هیاهو و ترافیكی در كار نیست. بیشتر وقتها شهر در سكوت فرو رفته است و هر كس مشغول كسب و كار خودش است، مردها در مزارع یا در مغازههای آهنگری و زنان در خانه مشغول قالیبافی، سفرهبافی یا پنبهریسی.
در ورزنه مزارع پنبه حرف اول را میزند، همان طور كه موتور در جابهجایی آدمها حرف اول را میزند. اگر گذرتان به رباط عباسی افتاد، موتورسواران زیادی را میبینید كه دور هم به انتظار مسافری نشستهاند. در اینجا تا چشم كار میكند خانههای آجری میبینید با سقفهایی گنبدیشكل و درهای كوتاه. هنوز بافت سنتی شهر كه از زمانهای قدیم به جای مانده، تا حدود زیادی دست نخورده باقی مانده است.
ورزنه بناهای تاریخی زیاد دارد كه یكی از آنها مسجد جامع شهر است، تنها مسجد ورزنه كه موقع اذان شلوغترین نقطه شهر میشود. پل قدیمی و آجری شهر هم هست كه با ساخته شدن پل جدید رفت و آمد ماشین و موتورها به آن منتقل شده و پل پیر تنها محل عبور عابران پیاده شده است.
آب انبارهای حاج محمد جعفر، مسجد جامع و حاجمیرزا كه زمانی محل ذخیره آب بودند از دیگر دیدنیهای شهر است. بادگیرهایی كه زمانی برای خنككردن خانهها استفاده میشد و این روزها در ساختمانها تنها جنبه تزئینی پیدا كردهاند، آسیابهای آبی كه برای آرد كردن گندم استفاده میشدند، قلعهها و دیوارهایی كه در گذشتهها، دور شهر كشیده شده بود و حالا فقط چندتایی از آن در اطراف تالاب گاوخونی به جا مانده و جایش را خیابان دایرهوار دكتربهشتی گرفته است و برج كبوترخانه كه بلندترین نقطه شهر محسوب میشود و از بالایش میشود كل شهر را دید، همه چیزهایی است كه در كنار چادر سفید زنان از یاد نمیرود.
این روزها روی ریگزارهای ورزنه پاراگلایدرسواری و شترسواری هم طرفداران زیادی دارد. میتوانید روی تپههای ماسهای بایستید و پاراگلایدرسوارانی را ببینید كه در آسمان صاف كویر اوج و فرود میگیرند یا میتوانید روی ماسهها راه بروید و در چشم انداز كویر غرق شوید.
ورزنه علاوه بر همه اینها تالاب گاوخونی هم دارد. جایی كه زایندهرود بعد از پشتسر گذاشتن سفر 405 كیلومتریاش آرام میگیرد، فلامینگوها و پرندگان بالایش پرواز میكنند و آدمها كنارش میایستند و تماشای غروب آفتاب مسحورشان میكند.
شهر سفید ایران
ـ از لحاظ زبانشناسی، گویش مردم ورزنه و روستاهای اطراف آن شاخهای از زبان پهلوی ساسانی و پارسیك جنوبی است. عدهای از مردم ورزنه نیز بر این باورند كه زبان آنان ریشه زردشتی دارد، چرا كه بسیاری از واژههای متداول قدیمی كه در این زبان به كار میرود، در اوستا نیز وجود دارد، مانند «یسنا» كه نام یكی از مزارع مشهور ورزه سات و این اسم در كتاب اوستا هم آمده است.
ـ در ورزنه میتوان انوع گوناگونی از معماری خانهها و بناها را مشاهده كرد. بناهای قلعهای و گنبدی. بناهای قلعهای با برجها و دیوارهای حفاظتی كه یادگار دورانهای قدیم بوده و امروزه گسترش و توسعه روستا، پا را از مساكن فراتر گذارده كه نمونههایی از این قلعهها در ورزنه، فارفان، قورتان و شریف آباد و... به چشم میخورد.
ـ شهر سبا یا سرا در واقع نامی است كه ساكنان شهر ورزنه و روستاهای اطراف آن، منطقه مسكونی قدیم مدفون ده در زیر تپههای شنی حاشیه غربی تالاب گاوخونی را به آن نام میشناسند و عقیده دارند كه با توجه به آثاربرجای مانده از آن شهر كه گاه با جابهجایی ماسهها به وسیله باد، پدیدار میشود، زیر شنهای روان شهری به نام سبا مدفون است، به این امر در بیشتر نوشتههای قدیمی كه در آن، نامی از ورزنه یا گاوخونی بردهاند نیز اشاره شده است. هماكنون نیز گمانهزنیهای باستانشناسی به شناسایی نزدیك به 40 تپه باستانی در منطقه معروف به شهر سبا منجر شده است.
بخش گردشگری تبیان
برگرفته از جام جم