دیدار با تاریخ در ساحل جنوب
باید خدا را شکر کرد که در کشوری زندگی میکنیم که در هر فصل سال، هوس هر نوع آب و هوایی را داشته باشیم، میتوانیم آن را در گوشهای از آن پیدا کنیم. برای یک سفر زمستانی کجا بهتر از جنوب ایران؛ استان هرمزگان و بندری پرشور چون بندرعباس؟!
بندرعباس نامش را از نام شاهعباس ـ نامدارترین شهریار صفوی ـ گرفته است. چراکه در سال 1622 میلادی شاهعباس توانست آنجا را که مدتها در اشغال پرتغالیها بود، آزاد کند. به افتخار این پیروزی نام این بندر را که پیش از آن گمبرون بود، به بندرعباس تغییر داد.
معبد هندوها
در بندرعباس یکی از خیابانهای اصلی شهر به نام امام خمینی است که همیشه بازار روز بزرگ و پررونقی در آن بر پاست. روبهروی این بازار، ساختمان چهارگوش و زیبایی را میبینید که شکل گنبد آن بیشک با آنچه تاکنون در بناهای تاریخی دیدهاید بسیار متفاوت است، بنابراین خرید در بازار را به ساعتی دیگر واگذار خواهید کرد و در پی معبد هندوها به آن سوی خیابان میروید.
اگر از تاریخ این معبد بخواهید، باید بگوییم که معبد هندوها مربوط به اواخر دوره ناصر الدین شاه است و در زمان مظفرالدین شاه مورد بهره بردارى قرار گرفت. این معبد براى نیازهاى هندوهاى مقیم شهر بندرعباس و از سوى پولدارهاى شهرى به نام شیکار پور در غرب هند ساخته شد تا هندوهایی که از سالهاى 1300 تا 1344 شمسی در بندرعباس سکونت داشته و به کارهاى تجارى مىپرداختند بتوانند در آن عبادت کنند اما در عین حال این معبد یکى از نقاط مهم ارتباط فرهنگى و هنرى میان ایران و هند بوده است.
معماری داخل بنا کاملا متأثر از معماری معابد هند است. ساختمان اتاق معبد و محراب در قسمت شمالی واقع شده و دور اتاق معبد نیز طاقچه و قاب دیده میشود. در اطراف معبد 4 راهرو وجود دارد که در گذشته محل زیارت زائران برهمنی بوده است. داخل راهروها حجرههای کوچکی هست که برای روحانیان نوآموز مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاقها نقاشیهای مذهبی دیده میشود که یکی از مهمترین آنها نقاشی کریشنا است.
گرچه این معبد یکی از نمونههای بارز معماری هندی است، اما آثاری از معماری ایرانی نیز در آن دیده میشود و شما میتوانید این نمود را در گذر از راهرو غربی ببینید. در آنجا راه پلههای مارپیچی وجود دارد که به سمت بالاست و به بام معبد منتهی میشود كه به آن ساق معبد میگویند.
حمام گلهداری
یکی از حمامهای قدیمی ایران در مرکز شهر بندرعباس واقع شده که چندی است به عنوان موزه مردمشناسی استان هرمزگان در معرض دید عموم قرار گرفته است. این حمام که در اواخر قرن 13 هجری و در دوره قاجار ساخته شده، اسمش را از واقف خود یعنی حاج شیخ احمد گلهداری گرفته است.
حمام گلهداری از آنجا که در بلوار ساحلی شهر روی بستری رُسی ـ که قابلیت نفوذپذیری آن به دلیل اشباعشدن از آب دریا بسیار زیاد است ـ قرار دارد، یکی از حمامهای شلوغ و پر رفت و آمد در زمان خود بوده است. این حمام نیز مانند بسیاری دیگر از حمامهای قدیمی ایران دارای فضاهای بینه، سربینه، گرمخانه و خزینه است.
بنای حمام گلهداری 5 گنبد بزرگ و کوچک دارد و در ورودی آن راهروی هشتی کوچکی که دما و رطوبت فضای داخلی را تنظیم میكرده، قرار دارد. علاوه بر این، یکی از مهمترین مواردی که در ساخت و معماری حمامها باید در نظر گرفته میشد، موضوع تأمین نور حمامها بود و در حمام گلهداری نیز خواهید دید که در وسط سقف آن روزنههایی به عنوان نورگیر در هر یک از فضاها ساخته شده که عمل نورگیری و تهویه در حمام توسط این روزنهها صورت میگرفته؛ به این صورت که با باز و بستهکردن آنها، در فصولی از سال دما و رطوبت داخل حمام را تنظیم میكردند. اگرچه حمام گلهداری سالهاست که دیگر کاربری اصلی خود را ندارد و «نمیتوان به این گرمابه شد و شوخ از تن بشست»، اما حتم داریم که با رفتن به آنجا روحتان جلا میگیرد.
عمارت کلاهفرنگی
در ایران کمتر شهری را خواهید یافت که در آن معماری و بناهای قاجاری باشد، اما عمارتی به نام کلاهفرنگی نداشته باشد. بندرعباس هم برای خودش یک عمارت کلاهفرنگی دارد که بسیار دیدنی و جالب است. این بنا در واقع گمرک قدیمی و تاریخی شهر بندرعباس و محل تجارتخانه داخلی و خارجی بوده است.
بنای اصلی ساختمان به پیش از قاجار و به دوره صفویه بازمیگردد، اما از آنجا که این عمارت از معماری اروپایی آن دوره تأثیر گرفته، مانند تعداد زیادی از عمارات دوره قاجار به عمارت کلاهفرنگی مشهور شده است. عمارت کلاهفرنگی در بلوار طالقانی و درست در کنار اسکله قدیمی بندرعباس قرار دارد که خود این اسکله نیز یکی از دیدنیهای این شهر است.
فراوری: الهام مرادی
بخش گردشگری تبیان
برگرفته از جام جم، همشهری