تبیان، دستیار زندگی
درد و درمان ما، در وجود خود ما قرار دارد، باید نقاط مثبت را شناخته و تقویت کنیم و نیز معایب و نقاط ضعف را شناخته، به تدریج ریشه کن گردانیم و قدم بر پلّه‌های تکامل گذاریم.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

راه های درمان نواقص اخلاقی


برای برطرف کردن عیب‌ها و نواقص فکری و اخلاقی و رفتاری و فرهنگی که موجب می‌شود، مورد بی‌مهری و تنفّر دیگران واقع شویم و زندگی ما با تلخی و ناکامی دست به گریبان گردد، راه‌های تجربه شده و مفیدی به نظر می‌رسد، که با استفاده از احادیث اسلامی و نظریه دانشمندان، آن را با دقّت مورد مطالعه قرار می‌دهیم.


گناه

الف: باید توجه داشته باشیم که به قول جان لاک : «در مدرسه بزرگ طبیعت، ما سر و پا در جهل و بی خبری فرو رفته‌ایم و از اسرار وجود، چیزی نمی‌دانیم»

معلومات ما چون قطر دایره است و مجهولات ما چون محیط آن، هر چه قطر دایره را بزرگ‌تر کنیم، محیط چند برابر بزرگ‌تر می‌شود، شاید در آینده فرزندان ما بتوانند بیشتر از ما، در این راه پیش بروند و از اسرار کائنات، حقایق تازه‌ای کشف کنند، ولی ما با نهایت تأسف باید اعتراف کنیم که در این خصوص چیزی نمی‌دانیم.

بنابراین، شرط نخست در رفع معایب و خودسازی، اعتراف و اعتقاد به ناآگاهی و دانایی‌های اندک ما در اسرار پهناور جهان هستی، و تصمیم گیری جدّی برای رفع آن‌هاست.

ب: برای رفع معایب و در نتیجه خودسازی، باید به «درون خویش فرو رویم» و این سخن عمیق «آندره ژید» نویسنده مشهور فرانسوی و برنده «جایزه ادبی نوبل» 1945 میلادی را به خاطر بسپاریم که گفته است: «نیروی حیرت انگیزی در ذات انسان نهفته است، پیوسته تکرار کن: همه چیز، به خودم بستگی دارد.» درد و درمان ما، در وجود خود ما قرار دارد، باید نقاط مثبت را شناخته و تقویت کنیم و نیز معایب و نقاط ضعف را شناخته، به تدریج ریشه کن گردانیم و قدم بر پلّه‌های تکامل گذاریم.

ج: اگر خود را «انسان کامل» و مصون از لغزش و گناه نمی‌دانیم، باید سخنان «دیل کارنگی» دانشمند معروف را با دقّت مورد مطالعه قرار دهیم که نوشته است: «آدم‌های ضعیف‌النفس از انتقاد می‌هراسند و وحشتناک می‌شوند، ولی مردم دانا به انتقاد و خورده گیری دیگران رغبت نشان می‌دهند و از آن‌ها نکته‌ها می‌آموزند... آیا شما فقط درس زندگی را از کسانی آموخته‌اید که از شما تعریف کرده؛ محبت نموده و مطیع نظر شما بوده‌اند؟… ما مخلوق منطق و استدلال نیستیم، بلکه زاییده احساساتیم، عقل و منطق ما، همچون قایق بادبانی، در دریای تاریک و طوفانی احساسات بالا و پایین می‌رود.

امام صادق(علیه‌السلام) فرموده: «أحبُّ إخوانی الی من أهدی إلی عُیوبی». محبوب‌ترین برادران من، نزد من کسی است که عیب‌های مرا برایم به ارمغان بیاورد

آدلن وایت، روزنامه نگار معروف آمریکایی، پس از پنجاه سالگی گفت: «جوانی بودم پرمدّعا، عصبانی، مغرور، کهنه پرست و خودپسند! وقتی که «آلبرت انیشتین» فیزیک دان و فیلسوف آلمانی (1879ـ 1955م) و برنده جایزه نوبل در رشته فیزیک، در عقاید خود 99 درصد اشتباه می‌کند، ممکن است تو نیز 80 درصد اشتباه کرده باشی و سزاوار انتقاد باشی، حالا که اشتباه کرده‌ای، باید از انتقاد کننده، شکرگزار هم باشی و از آن عبرت بگیری.

د: مراقبه و محاسبه، برای رفع تدریجی معایب و کاستی‌ها، یکی دیگر از راه‌های بسیار لازم و مؤثّر است. امام علی(علیه‌السلام) قرن‌ها پیش فرموده: «علی العاقل أن یحصی علی نفسه مساوی‌ها فی الدین و الرّأی و الأخلاق و الأدب، فیجمع ذلک فی صدره، أو فی کتاب و یعمل فی إزالتها»: بر شخص عاقل لازم است که بدی‌ها و عیب‌های خویش را در امر دین، فکر و اندیشه و اخلاق و ادب شمارش(و محاسبه) کند و آن‌ها را در سینه خود، یا در صفحه کاغذی یادداشت نماید و برای برطرف کردن آن‌ها (به تدریج) اقدام نماید.

دیل کارنگی هم نوشته است: «اشتباهات و خطاهای خود را در دفتری ثبت و یادداشت کرده و از کارهای خود انتقاد (و آن‌ها را رفع) کنید». دکتر الکسیس کارل(1873 ـ 1941م) فیزیولوژیست و جرّاح معروف فرانسوی و برنده جایزه نوبل پزشکی، برای رفع معایب و نواقص سفارش می‌کند: «همان طور که تاجر دفتر دخل و خرج خویش و دانشمند اوراق تجارب خود را به دقّت تنظیم می‌کند، هر فردی فقیر و غنی، پیر و جوان، عالم و جاهل، باید هر روز، خوبی‌ها و بدی‌های انجام یافته، به خصوص میزان شادی یا رنج، اضطراب یا آرامش، کینه یا محبّتی را که در دوستان و هم نوعان خود تزریق کرده است، ضبط نماید. فقط با اجرای صبورانه این روش‌هاست که جسم و جان ما تغییر پیدا می‌کند». و معایب رفع می‌گردد.

نیروی حیرت انگیزی در ذات انسان نهفته است، پیوسته تکرار کن: همه چیز، به خودم بستگی دارد.» درد و درمان ما، در وجود خود ما قرار دارد، باید نقاط مثبت را شناخته و تقویت کنیم و نیز معایب و نقاط ضعف را شناخته، به تدریج ریشه کن گردانیم و قدم بر پلّه‌های تکامل گذاریم

ه: تقاضای انتقاد و عیب جویی برای شناختن عیب‌ها و نقص‌ها، بزرگ‌ترین خصلت‌های متعالی انسانی است و از امتیازات فرهنگ درخشان اسلامی است. امام صادق(علیه‌السلام) فرموده: «أحبُّ إخوانی الی من أهدی إلی عُیوبی». محبوب‌ترین برادران من، نزد من کسی است که عیب‌های مرا برایم به ارمغان بیاورد. در حالی که ما امام جعفر صادق(علیه‌السلام) را معصوم و بدون هر گونه لغزش و عیبی می‌دانیم، امّا آن حضرت، این درس بزرگ را به ما آموخته است که نه تنها از انتقاد و عیب‌جویی مخلصانه دیگران نسبت به خود، نباید ناراحت و آزرده خاطر شویم، بلکه با کمال تواضع و فروتنی، آن را «هدیه و ارمغان» تلقّی کرده و درصدد رفع آن‌ها برآییم.

و: تغییر چشم انداز، یعنی از میان نقاط منفی و سیاه در زندگی، نقاط مثبت و روشن و زیبا را برگزینیم. راه بسیار مفیدی است که با یک آگاهی لازم و یک اراده شجاعانه می‌تواند ما را، از تنگنای کم ظرفیتی و عیب جویی‌های زشت و بدبینانه نجات دهد.

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منبع :  روزنامه همشهری  ، مقاله زهرا رحیمی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.