تبیان، دستیار زندگی
برای آنکه زندگانی خوب و معاشرتی نیکو داشته باشی، با دوست و دشمن، با چهره‌ای گشاده و بدون ذلت و وحشت برخورد نما.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آداب معاشرت و هم‌نشینی


برای آنکه زندگانی خوب و معاشرتی نیکو داشته باشی، با دوست و دشمن، با چهره‌ای گشاده و بدون ذلت و وحشت برخورد نما.


معاشرت

در برخورد با آنان، وقار غیر متکبرانه و تواضع غیر ذلیلانه داشته باش. در تمام امور، «میانه روی» را در نظر بگیر زیرا که «افراط » و «تفریط » مذموم می‌باشند. به هنگام نشست و برخاست، از سر تکبر با گوشه چشم به اطراف منگر و نگاه خوار کننده منما. و بدون اجازه در جمع افراد وارد نشو. و به هنگام نشستن،‌ درست نشسته،‌ خیزدار منشین و انگشتان دست‌ها را در هم فرو مبر و نیز از بازی کردن با ریش و انگشترت،‌ و خلال کردن دندان‌ها، انگشت در بینی کردن، زیاد آب دهان و خلط انداختن، مگس را از صورت راندن، و متبخترانه راه رفتن، و در مقابل مردم و در نماز و غیر آن، زیاد خمیازه و دهان دره کشیدن، خودداری نما. و شایسته است که در نشستن خود آرام باشی، و در سخن خویش منظم و مرتب بوده و به سخنان نیک دیگران گوش فرا دهی. از صحبت آنان ابراز تعجب و شگفتی منما و تقاضای تکرار در سخنشان مکن.

و از داخل شدن در مسائل خنده آور و گفتن حکایات، و از پرداختن به تعریف و ثنای بسیار از فرزندت، همسرت، شعرت، نوشته و کتابت، و سایر چیزهایی که مربوط به توست، خودداری کن. چون زنان، خود را آرایش نکن، و چون بندگان سبک سری منما.از زیاد سرمه کشیدن و روغن به سر مالیدن پرهیز کن. در تقاضا کردن پا فشاری مکن و کسی را بر ستمگری تشویق منما. با خانواده و فرزندانت، مقدار در آمدنت را مطرح مکن زیرا که اگر ناچیز باشد، در نزد آنان سبک می‌شوی و اگر زیاد بود،‌ و آن‌ها از زیادی آن با خبر شدند هرگز نمی‌توانی آن‌ها را راضی کنی. و با آن‌ها به نحوی جدی برخورد کن بدون اینکه بر آن‌ها سخت بگیری.

و با ایشان به نرمی رفتار کن ،بدون اینکه ضعف نشان دهی و با خدمتکار و غلام و کنیزانت شوخی نکن که وقارت از بین می‌رود و آن زمان که با کسی دعوایت می‌شود، وقارت را نگهدار و خود را از گفتن سخنان جاهلانه محفوظ بدار. و از عجله پرهیز کن، و در دلایلی که می‌آوری دقت کن، و از زیاد اشاره کردن با دست خودداری نما. و از توجه و تجسس بر احوال کسی که در پشتت قرار دارد، خودداری کن. بر زمین، بر روی رانت متمایل منشین، و چون خشمت فرو نشست، سخن بگو. و اگر پادشاهی تو را به خود نزدیک نمود، تا آنجا به او نزدیک شو که تیزی سر نیزه‌اش تو را نیازارد!

با الفاظ و کلمات نیک سخن بگوییِ، و با اخلاق ملوک با آن‌ها برخورد کنی. ولی کم بخندی و کم شوخی کنی، و از آن‌ها بر حذر باشی و اگر بین تو و آن‌ها دوستی پدید آمد، در حضور آنان باد گلو بیرون ندهی، و بین دندان‌هایت را پاک نکنی و بدان که پادشاهان هر چیزی، جز افشای راز، و بدگویی از حکمت و تعرض به حرمتشان را تحمل می‌کنند

و اگر او بر تو انس گرفت، از غضب و قهر او در امان نباش و به او همچون رفتار با کودکان، به نرمی رفتار کن. و با او به شیوه‌ای که می‌پسندد سخن بگو، و چون او به تو لطف و مهربانی نمود، مبادا خود را همچون خانواده و فرزندان و سربازان او به شمار آوری، هرچند که شایسته آن باشی. زیرا که پادشاه، لغزش کسی که در دربارش باشد را نمی‌بخشد و از خطایش نمی‌گذرد.  مالت را گرامی‌تر از آبرویت ندان. و چون به مجلسی داخل شدی، ادب اقتضا می‌کند که تو ابتدا سلام نمایی و از پس زدن کسی که جلوتر از تو نشسته است خودداری نمایی.

و هر جا که امکان داری و به تواضع نزدیک‌تر است بنشینی. و برای نشستن از میان مردم عبور نکن و به هنگام نشستن به افراد مجاورت سلام کن و به سر راه منشین و اگر نشستی، ادب داشته باش. و چشمت را از حرام ببند و یاری گر مظلوم، فریادرس سوخته دل، کمک کار ضعیف باش. و گمراهان را راهنمایی نموده، و به سلام دیگران پاسخ ده. و از فقیران دستگیری کن،‌ و امر به معروف و نهی از منکر کن، و از آب دهان انداختن و جست‌وجوی محلی برای این کار پرهیز کن. و اگر ناچار شدی در جهت قبله و از سمت راست، آب دهان نیانداخته،‌ در سمت چپ و زیر قدم چپ بینداز. با پادشاهان هم‌نشینی مکن، و اگر این کار کردی،‌ در نزد آنان مراقب باش که غیبت و دروغ نگویی و سر نگهدار باشی و حاجت نخواهی.

و با الفاظ و کلمات نیک سخن بگوییِ، و با اخلاق ملوک با آن‌ها برخورد کنی. ولی کم بخندی و کم شوخی کنی، و از آن‌ها بر حذر باشی و اگر بین تو و آن‌ها دوستی پدید آمد، در حضور آنان باد گلو بیرون ندهی، و بین دندان‌هایت را پاک نکنی و بدان که  پادشاهان هر چیزی، جز افشای راز، و بدگویی از حکمت و تعرض به حرمتشان را تحمل می‌کنند.

و با هر کس ازمردم هم‌نشین مباش، و اگر زمانی هم‌نشین شدی، ادب داشته باش و از تعمق و توجه به سخنشان خود داری کرده. از استماع سخنان باطل و اراجیف آن‌ها خود داری کن و به الفاظ نادرست آن‌ها بی‌توجهی نما و در هر صورت سعی کن که با آن‌ها کمتر برخورد نمایی، مگر اینکه کاری با ایشان داشته باشی.

چون زنان، خود را آرایش نکن، و چون بندگان سبک سری منما.از زیاد سرمه کشیدن و روغن به سر مالیدن پرهیز کن. در تقاضا کردن پا فشاری مکن و کسی را بر ستمگری تشویق منما. با خانواده و فرزندانت، مقدار در آمدنت را مطرح مکن زیرا که اگر ناچیز باشد، در نزد آنان سبک می‌شوی و اگر زیاد بود،‌ و آن‌ها از زیادی آن با خبر شدند هرگز نمی‌توانی آن‌ها را راضی کنی. و با آن‌ها به نحوی جدی برخورد کن بدون اینکه بر آن‌ها سخت بگیری

و از شوخی با هرکس چه عاقل و چه سفیه، خودداری کن، زیرا که عاقل کینه تو را به دل می‌گیرد و سفیه بر تو جری می‌شود و شوخی هیبت تو را از بین می‌برد، و آبرو را می‌ریزد و کینه به دنبال خود می‌آورد و شیرینی دوستی را نابود می‌کند و حشمت فقیه را از بین برده،‌ جاهل را پررو می‌کند،‌ منزلت انسان را در نزد دانایان ساقط می‌کند و افراد با تقوا را به دشمنی با انسان می‌دارد و قلب را می‌میراند،‌ و انسان را از پروردگار دور می‌سازد، و به غفلت می‌اندازد، و برای انسان خواری می‌آورد، و ضمیر آدمی را تیره می‌سازد،‌ و قلب را می‌میراند،‌ و عیوب انسان را زیاد گردانده،‌ گناهان را آشکار می‌کند. به طوری که برخی گفته‌اند که: «شوخی کردن یا از سر سبک مغزی است و یا به جهت بی بند و باری ».

و کسی که در مجلسی شوخی نمود، شایسته است که به هنگام برخاستن از آن مجلس، خدای متعال را به یاد آورد. «پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله » در این باره فرمودند:  «کسی که در مجلسی نشست و در آن زیاد سخن گفت، قبل از آنکه از آن مجلس بپا خیزد، بگوید «پروردگارا منزهی و به ستایشت مشغولم، شهادت می‌دهم که معبودی جز تو نیست و به سوی تو استغفار می‌کنم و توبه می‌نمایم.» تا آنکه گناهان پر گویی او در آن مجلس بخشوده گردد.»

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منبع :

روزنامه آرمان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.