تبیان، دستیار زندگی
ساختن اثر درباره تاریخ معاصر، بازی کردن با آتش است. وقتی درباره تاریخ جدید ایران حرف می زنیم - به طور مشخص بازه تاریخی بعد از 1357 – خط قرمزها آنقدر متغیر و فراوانند که نگاه دراماتیک را بسیار دشوار و دور از دسترس جلوه می دهند. شاید به همین دلیل سال هاست ن
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ادای دین به شهید بابایی

به بهانه اتمام شوق پرواز


ساختن اثر درباره تاریخ معاصر، بازی کردن با آتش است. وقتی درباره تاریخ جدید ایران حرف می زنیم - به طور مشخص بازه تاریخی بعد از 1357 – خط قرمزها آنقدر متغیر و فراوانند که نگاه دراماتیک را بسیار دشوار و دور از دسترس جلوه می دهند. شاید به همین دلیل سال هاست نویسندگان و فیلمسازان وطنی از پرداختن به شخصیت های هم عصر خودداری کردند و دورنمای نگاه آن ها حداکثر تا شخصیت های دهه پنجاه را در برگرفته است.


شوق پرواز

سال ها بعد از سریال سیمرغ که برداشتی آزاد از زندگی شهید شیرودی و شهید کشوری بود، سریال شوق پرواز که به طور مشخص بر مبنای زندگی شهید عباس بابایی ساخته شده، اولین تجربه سریال سازی بر اساس شخصیتی است که کاملا نزدیک است و هنوز در ذهن ها محکم و پررنگ. شهید بابایی زندگی جذاب و خاصی داشته و برای نگارش فیلمنامه و بعد ساخت یک مجموعه عامه پسند، دستمایه مناسبی بوده است. فراز و نشیب های متعدد زندگی شخصی بابایی، و نیز همزمانی این زندگی متلاطم با واقعه ای شگرف و عظیم همچون حماسه دفاع مقدس، نشان می دهد عباس بابایی انتخاب هوشمندانه ای برای ساخت اولین سریال زندگی نامه ای بوده است.

مجموعه ای که یداله صمدی آن را در نهایت سادگی ساخته و ارائه کرده، به رغم کاستی های فراوانی که دارد – از جمله جذابیت تصویری پایین، فیلمنامه کند، ساده انگاری در زیبایی شناسی و ... – مشخصه هایی بارز و ماندگار دارد. سادگی فزاینده سریال که شباهت غریبی با روند شخصیت حقیقی شهید بابایی دارد، پختگی صمدی را نشان می دهد که به جای دست یازیدن به اداهای فرمی و اشتباهات مشابه، صرفا داستان خود را روایت کرده و تلاشی برای ایجاد جذابیت های نامتعارف نکرده است.

بازی کنترل شده و بسیار پخته شهاب حسینی در قامت شهیدی که قرار است نمادی از پاک دلان از دست رفته ماست، چنان دلنشین است که به سادگی بسیاری از ضعف های بزرگ سریال را پوشش داده. چنین است حضور گرم و دوست داشتنی الهام حمیدی و افسانه بایگان. نیز انتخاب بازیگرانی مناسب برای نقش های فرعی مهم و پرهیز از استفاده از بازیگران معمولی یا بیش از حد تثبیت شده، فضایی شبه مستند و باورپذیر را برای سریال فراهم کرده، و این امکان را فراهم می کند که بیننده بدون پیش داوری و حدس زدن، صرفا به اطلاعاتی تکیه کند که متن سریال می دهد و با پیشرفت قصه همراهی کند.

فراز و نشیب های متعدد زندگی شخصی بابایی، و نیز همزمانی این زندگی متلاطم با واقعه ای شگرف و عظیم همچون حماسه دفاع مقدس، نشان می دهد عباس بابایی انتخاب هوشمندانه ای برای ساخت اولین سریال زندگی نامه ای بوده است.

سریال شوق پرواز البته از متن کم رمق و سست خود ضربه فراوانی خورده، همینطور از پرداخت نه چندان مناسب روند دفاع مقدس در بطن اتفاقات داستانی. دوپارگی لحن در فضاهای خانوادگی و جنگی، عدم ارائه تصویری موثر و دقیق از ایران سال های جنگ، استفاده از ایده مستعمل شکست زمان و بسیاری نکات مشابه دیگر، هرگز اجازه جاودانه شدن را به این سریال نخواهد داد. با این وجود شوق پرواز تلاشی موثر برای ساخت یک سریال شخصیت محور بود، و طبعا موفقیت نسبی این سریال راه برای ساخت آثار مشابه باز خواهد کرد.

گفته می شود به سفارش صدا و سیما، تحقیقاتی مفصل درباره شخصیت های معاصر نظیر شهید چمران، شهید صیاد شیرازی، دکتر محمود حسابی و ... در حال انجام است. اگر تنها دستاورد سریال شوق پرواز همین ایجاد اعتماد در بین مدیران و سازندگان برای استفاده از جذابیت های معاصر باشد و نسلی جدید از سریال های زندگی نامه ای (بیوگرافیک) را به تلویزیون – و بعدتر سینمای ما – هدیه کند، باید این سریال را راهگشا و موفق نامید. شوق پرواز شاهکار نبود، اما بی تردید ادای دینی دوست داشتنی به یک شهید دوست داشتنی بود.

بخش سینما و تلویزیون تبیان


منبع:سینمای ایران / حمید سلیمی