طلبه آرمانی

آه از این همه آرمانهای ریز و درشتی که در گوش ما گفتند و ما هیچ کدومش رو تو وجود خودمون ندیدیم که هیچ !

هرچی ام سعی کردیم خودمون رو با این آرمانها سازگار کنیم نشد که نشد !

آرمانهایی که از زبان بزرگان ما نقل شده و الگوهای فراوانی ، که موافق با آرمان این عزیزان بوده برای ما مثال آورنده اند که حقیقتا به جرات می توانم بگویم که اکثر ما به عشق همین شاهد مثالها که با خواندن زندگی نامه های آنها آنچنان از خود بیخود شدیم که حاضر شدیم به دنیا و دانشگاه و پول و مقام پشت پا زده و دنباله رو راه این بزرگان شویم !

اما افسوس !

طلبه ای هم دوره ما بود کارهای ورودی حوزه رو با هم انجام دادیم یک سال هم با این بنده خدا هم حجره شدیم ، این طلبه رو یکی از شاگردان عارف قرن حضرت آیت الله پهلوانی علیه الرحمه جذب خودش کرده بود طلبه ی با اخلاق ، اهل مراقبت و نماز شب خون ، اوایل درس ها رو هم خوب می خوند ! قم که اومد خیلی اینطرف اونطرف دنبال استاد اخلاق می گشت آخه راستشو بخوای خیلی از ما ها به عشق همین چیزا اومدیم تو این راه !

اما وقتی اومدیم وسط کار دیدیم که نه !؟ اول به ما گفتند اولویت با این ادبیات عرب هست ، شما قبل از عارف شدن باید ادیب قدری بشین ! خلاصه این بنده خدا کارش به جایی کشید که بعد چهار سال الان به جای لباس سربازی امام زمان ارواحنا الفداء ، دو ساعت، چهار ساعت داره پست می ده و خدا می دونه تو این ساعتای تنهایی چقدر حسرت این چهار سال رو می خوره که به باد رفت و این وسط کی رو مقصر می دونه که کارش به اینجا کشید !

از این نمونه ها زیاد داریم تو مدرسه مون باز خیلی ها از همون اولش رفتند ، ولی اینا که رفتند معلوم نیست با چه ذهنیتی الان دارن به آخوندا نگاه می کنند ! تنفر؟ حسرت؟ پشیمانی؟ یاخوشحالی از اینکه زود رفتند!؟

خداییش حوزه با این وضعیت می تونه یه طلبه که در راستای آرمانهای بزرگان ما باشه تربیت کنه ؟

اگه بگیم نه ، که بی انصافی کردیم ! زحمتای ارزشمندی این بزرگان برای اعتلای هر چه بیشتر حوزه و تربیت طلاب کشیده اند ولی روی سخن ما با این عزیزان است که با سیاست ها و برنامه های امروز حوزه ، اگه یه طلبه بخواهد به حد بالای اعتدال برسد ، باید در وجود خودش این قدرت رو داشته باشد تا بتونه به قله ها برسه و گرنه این برنامه ریزیها نمی توانند کسی رو به این افق های آرمانی هر چه نزدیک تر کند .

یعنی اگر شما ذره ای تو این راه از خودتون ضعف یا سستی نشون بدین عملا کسی نیست که دست شما رو بگیرد و بجایی برساند ! همه چی به همت و تلاش خودتون بستگی دارد و لا غیر .

اما بذارین از نگاه این بزگان به سیمای آرمانی یه طلبه نگاه کنیم ، در واقع این آرمانها چیست ؟ که دست یابی به آنها برای خیلی از ماها آرزو شده !

یه طلبه آرمانی باید از چند جهت دارای مولفه هایی باشه که فهرست وار چند تاش خدمتتون عرض می کنم  :

1- بایسته های اخلاقی ، معنوی و شخصیتی

2- بایسته های علمی

3- بایسته های اجتماعی

در این زمان ما می شه گفت از جنبه علمی ، البته اونم با تمام کاستی هایی که در نظام آموزشی به چشم می خورد تا حدودی مورد اهمیت واقع شده و تمام همت دوستان در این زمینه همین است .

اما در مورد گزینه ی اول من خودم به شخصه زمانی که وارد حوزه شدم این انتظار رو داشتم که همانند خیلی از بزرگان که توی خاطراتشون هست که شاگردی بزرگانی هم چون خود رو می کردند که از همه زوایای اخلاقی زیر نظر انها بودند ، مواجه بشوم .

تقوا و پرهیزگاری و خودسازی اولین وظیفه معممین است ! این صحبتی است که شما در اولین برخوردها با بزرگان به آن توصیه می شوید ، شما عملا اگر بخواهید فرد مهذبی باشید داخل کتابها مطالب ارزشمند زیادی برای استفاده پیدا خواهید کرد اما اینکه شخص خود ساخته ای باشد تا دست شما را هم بگیرد ، به راحتی پیدا نخواهید کرد ! با وجود این حقیقت که اکثر طلاب تشنه ی این معارف هستند .

به همین علت به یاری حضرت ولی عصر الرواحناالفداء بر این شدیم که نکته های نابی که از کلام بزرگان استفاده می شود را با هم جمع آوری کنیم که شاید ما هم سهمی در سیراب کردن این عطش  داشته باشم .

اما تقوا در نگاه حضرت امیر(علیه السلام) :

در کتاب شریف نهج البلاغه فوق العاده روی کلمه ی تقوا تکیه شده است ، در همه جا تقوا به معنای آن ملکه ی مقدس که به روح قوت و قدرت و نیرو می دهد و نفس اماره و احساسات سرکش را رام و مطیع می سازد به کار رفته است . در خطبه16 می فرماید :

یعنی ذمه ی خود را در گرو گفتار خود قرار می دهم و صحت گفتار خود را ضمانت می کنم . اگر عبرت های گذشته برای شخصی آینه ی آینده قرار گیرد ، تقوا جلو او را از فرو رفتن در کارهای شبه ناک می گیرد .

شهید مطهری تقوا را به دو صورت بیان می کند : تقوایی که ضعف است و تقوایی که قوت است .

نوع اول اینکه انسان برای اینکه خود را از آلودگیهای معاصی حفظ کند ، از موجبات آنها فرار می کند و خود را همیشه از محیط گناه دور نگه می دارد .

نوع دوم اینکه در روح خود حالت و دقتی به وجود می آورند که به او مصونیت روحی و اخلاقی می دهد که اگر فرضا در محیطی قرار گیرد که وسایل و موجبات گناه و معصیت فراهم باشد ، آن حالت و ملکه ی روحی او را حفظ می کند و مانع می شود که آلودگی پیدا کند .

در زمان ما تصوری که عموم مردم از تقوا دارند همان نوع اول است . اگر گفته می شود فلان شخص آدم با تقوایی است یعنی مرد محتاطی است ، انزوا اختیار کرده و خود را از موجبات گناه دور نگه می دارد .

این انزوا و دوری از اجتماع در بین طلابی که بدنبال مهذب کردن خود هستند زیاد به چشم می خورد و این با آرمانهای ما نمی خواند ، اگه یادتان باشد مولفه سوم ما بایسته های اجتماعی بود که منظور حضور و در صحنه بودن و در کنار مردم بودن است و با انزوا و دوری آنها محقق نخواهند شد .

پس یکی از آسیب های جدی که طلاب باید از آن پرهیز کنند این است که معنای درست عملی که می خواهند انجام دهند را بدانند .

حضرت در خطبه ی 189 می فرماید :

تقوا در امروزه ی دنیا برای انسان به منزله ی یک حصار و بارو و به منزله ی یک سپر است و در فردای آخرت راه بهشت است .

با امید به اینکه همه ما از متقین باشیم از همه دوستان خواهشمندیم که ما را در این راه یاری رسانده و اگر نکته نابی در این زمینه به ذهنشان می رسد از ما دریغ نفرمایند .

منابع :

1.سیمای آرمانی طلبه در نگاه مقام معظم رهبری ( مد ظله العالی )

2. ده گفتار، شهید مرتضی مطهری.

تهیه و تولید : سید مهدی موسوی و مجید ملکی ، گروه حوزه علمیه تبیان