زندگی زیر سایه مرگ

به مناسبت فتوای تاریخی امام درباره سلمان رشدی

سِر احمد سلمان رشدی (Sir Ahmed Salman Rushdie ) متولد ‏19 ژوئن 1947 نویسنده و مقاله‌نویس هندی‌الاصل تبعه انگلستان است. وی نخستین بار با كتاب بچه‌های نیمه‌شب به شهرت رسید و جایزه بوكر را بابت نگارش این اثر دریافت كرد. اغلب ثار رشدی از شبه‌قاره هند ریشه می‌گیرد. داستان‌های او را در گونه رئالیسم جادویی طبقه‌بندی می‌كنند. وی در بمبئی هند و در خانواده‌ای مسلمان به دنیا مد. پدر او بازرگانی هندی است. سلمان رشدی در دانشگاه كمبریج انگلستان تحصیل كرده‌است و در حال حاضر تبعهء كشور انگلستان است. چهارمین اثر او كتاب یات شیطانی است كه در كشورهای ایران، هند، پاكستان، بنگلادش، مصر و فریقای جنوبی رسماً ممنوع اعلام شده‌است. شرم و یك اثر غیر داستانی - سفرنامه‌ی نیكاراگوئه پنجمین و خرین اثر فعلی وی كتاب شالیمار دلقك است كه در سپتامبر 2005 به زبان انگلیسی انتشار یافته‌است.

گر چه هیچ اهمیتی ندارد كه سلمان رشدی متولد 1947 بمبئی است و از سیزده سالگی به انگلستان رفته و در لندن تحصیل كرده و همان جا مقیم شده و اكنون در امریكا به سر می برد نچه با شنیدن نام سلمان رشدی در خاطر هر مسلمانی تداعی می شود كتابی از او با عنوان «یات شیطانی» و حكم تاریخی امام راحل درباره ارتداد و اعدام اوست كه از خرین ماه های حیات خمینی كبیر تا كنون سایه مرگ را بر سر او و حامیانش افكنده است. سلمان رشدی چهار رمان را قبل از یات شیطانی نوشته شده بود كه هیچ كدام به اندازه یات شیطانی اهمیت ندارند. كتاب یات شیطانی را موسسه انتشاراتی صهیونیستی پنگوئن با حق التالیف بی سابقه 850 هزار پوند به او پیشنهاد كرد و در نهایت رمان او در 574 صفحه با نام یات شیطانی در 26 سبپتامبر 1988 یعنی چهارم مهر ماه 1367 توسط انتشارات وایكینگ از اعضای گروه انتشاراتی پنگوئن در انگلیس منتشر و بلافاصله به عنوان یك اثر ادبی ممتاز شناخته شد. رمان یات شیطانی مجموعه ای از تمسخر اعتقاد به خدا، توهین و افترای بی سابقه به دین اسلام و پیامبر (ص) بود كه البته در كنار ن از انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی رهبر این انقلاب چهره ای مخدوش نشان می داد هم زمان كه رمان 574 صفحه ای سلمان رشدی منتشر می شد و با تبلیغات گسترده روزنامه های انگلیسی مسیر شهرت را می پیمود هندی ها و پاكستانی ها كه زودتر از سایرین از محتوای این نوشته های شیطانی خبردار شده بودند تحركاتی در مقابل غاز كردند.

در 14 بان 67 هند فروش كتاب یات شیطانی را ممنوع كرد و پس از هند پاكستان و چند كشور دیگر این مسیر را پیمودند. 24 دی ماه در برادفورد در شمال انگلیس مسلمانان اقدام به تظاهرات و سوزاندن ن نمودند و در 23 بهمن مسلمان پاكستان در اسلام باد به تظاهرات پرداختند و به طرف مركز فرهنگی امریكا حركت كردند. این تظاهرات كه به برخورد نیروهای نظامی و یا افراد مسلح از درون این مركز با تظاهركنندگان انجامید باعث شهادت شش نفر و مجروح شدن بیش از صد نفر شد و در 24 بهمن در تظاهرات مسلمان هند یك نفر به شهادت رسید. اما نقطه عطف اعتراض مسلمانان به انتشار یات شیطانی فتوای تاریخی بنیانگذار انقلاب اسلامی از جایگاه رهبر مسلمانان جهان بود كه دیوار امنیت را بر سر سلمان رشدی و ناشران كتاب او ویران كرد. امام در تاریخ 25 بهمن 67 فتوای تاریخی خود را درباره نویسنده این كتاب را همانند سوره مباركه برائت بدون ذكر بسم الله صادر فرمودند:«

انا لله و انا الیه راجعون

به اطلاع مسلمانان غیور سراسر جهان می‌رسانم مؤلف كتاب "یات شیطانی‌" كه علیه اسلام و پیامبر و قرن، تنظیم ، چاپ و منتشر شده است، همچنین ناشرین مطلع از محتوای ن، محكوم به اعدام می‌باشند. از مسلمانان غیور می‌خواهم تا در هر نقطه كه نان را یافتند، سریعاً نها را اعدام نمایند تا دیگر كسی جرأت نكند به مقدسات مسلمین توهین نماید و هر كس كه در این راه كشته شود، شهید است انشاء الله. ضمناَ اگر كسی دسترسی به مؤلف كتاب دارد ولی خود قدرت اعدام او را ندارد، او را به مردم معرفی نماید تا به جزای اعمالش برسد.

والسلام علیكم و رحمه الله وبركاته روح الله الموسوی الخمینی

25 بهمن 1367/ 11 رجب 1409»

پیرو دستور امام راحل دولت روز چهارشنبه 26 بهمن را عزای عمومی اعلام كرد. مراجع تقلید درس های خود را در حوزه های علیمه قم و مشهد تعطیل كردند و اولین جلسه مجلس شورای اسلامی نیز پس از ن فتوای تاریخی تعطیل شد و نمایندگان نیز به موج تظاهرات مردمی سراسر كشور پیوستند. فتوای تاریخی امام نه تنها در داخل بلكه در تمام جهان موجی از بیداری را در مسلمانان ایجاد كرد و ایجاد چنین شرایطی موجب شد تا غربی ها موضع گیری های شتابزده ای در واكنش به ن فتوای تاریخی داشته باشند. غربی ها در ابتدا كوشیدند تا فتوای امام را در چارچوب مرزهای ایران تحلیل كرده و عناوینی چون تلاش بری كسب اعتبار سیاسی داخلی ، جلوگیری از گسترش جو غیر اسلامی در جامعه ایران پس از تش بس و ... برای ن به كار بردند . جفری هاو، وزیر خارجه انگلیس یك روز پس از صدور حكم امام در مصاحبه ای اعلام كرد كه هنوز مسئله روشن نیست و تا روشن شدن زمینه و سابقه سخنی نخواهد گفت . ویلیام والدگریو، معاون وزیر خارجه انگلیس نیز اظهار داشت: چنین اقدامی به بهبود وجهه جهانی ایران كمك نمی كند. وزارت خارجه انگلیس نیز با صدور اعلامیه كوتاهی خواست تا به سادگی از كنار این موضوع بگذرد.

روزنامه گاردین و رادیو بی بی سی نیز در اولین واكنش ها تلاش كردند تا فتوای امام را یك موضع گیری صرفاً مذهبی وانمود كنند كه مقامات سیاسی ایران ن را نمی پذیرند .اما به زودی این باور ساده انگارانه جای خود را به واقعیت دیگری داد و گاردین به ناچار نوشت تا زمانی كه نخست وزیر و رئیس جمهور ایران به حمایت از فتوای یت الله خمینی وارد گود نشده بودند احتمال ن وجود داشت كه بتوان از این فتوا صرف نظر كرد و با ن به عنوان یك فریاد مخالفت به دیده اغماض نگریست اما اظهارت مسئولین مملكتی ایران فرمان قتل رشدی را می توان نوعی دخالت در امور یك كشور از سوی  كشور دیگری تلقی كرد. در این میان برخی روزنامه ها و خبرگزاری های غربی خواستند تا حكم ارتداد را مرتبط با مذهب شیعه نشان دهند و ن را در قیاس تمامی مسلمانان جهان حكمی غیر اسلامی قلمداد كنند و از این منظر راه انشقاق در جهان اسلام را بپیمایند. نان حتی از تهدید نظامی ایران سخن گفتند.

سلمان رشدی چهار روز پس از فتوای امام از مسلمانان عذر خواهی كرد و مانور رسانه های غربی به این موضوع موجب شد تا دفتر امام با اطلاعیه دیگری در 30 بهمن 67 اعلام كند رسانه های استعمار غربی را به دروغ مسئولین نظام جمهوری اسلامی نسبت می دهندكه اگر نویسنده كتاب یات شیطانی توبه كند حكم اعدام درباره او لغو می گردد. امام خمینی فرمودند:كه این موضوع صد در صد تكذیب می گردد. سلمان رشدی  و ناشران كتابش كه ردپای مرگ را بر تن خود حس می كردند بار دیگر از درعذرخواهی در مدند. اگر توبه كند و زاهد زمان هم گردد، بر هر مسلمان واجب است با جان و مال تمامی هم خود را به كار گیرد تا او را به درك واصل گرداند.حضرت امام اضافه كردند:اگر غیر مسلمانی از مكان او مطلع گردد و قدرت این را داشته باشد تا سریع‌تر از مسلمانان او را اعدام كند، بر مسلمانان واجب است ن‌چه را كه در قبال این عمل می خواهد به عنوان جایزه یا مزد عمل به او بپردازند.»

در اسفند ماه 67 ناشر انگلیسی طی بیانیه ای كتاب خود را داستان سرایی شدیداً خیالی یك نویسنده دانسته و از مسلمانان عذرخواهی كردند. در شرایطی كه تحلیل های غیر واقعی جنجال رسانه ای و حتی عذرخواهی مانع از نفوذ حكم امام خیمنی در میان مسلمانان جهان نبود این بار جامعه اقتصادی اروپا وارد گود شدند و در جلسه ای كه سوم اسفند 67 در بروكسل برگزار كردند تصمیم گرفتند تا سفرا یا روسای هیات های دیپلماسی دوازده كشور اروپایی جهت مشورت از ایران فراخوانده و تماس یا مسافرتی نیز در سطح بالا با ایران انجام نشود . نهم اسفند ماه 67 مجلس شورای اسلامی یك هفته به وزارت خارجه فرصت داد تا اگر دولت انگلیس عذرخواهی نكرد قطع رابطه صورت گیرد. انگلیس به طور غیر رسمی اظهار تاسف كرد اما اعلام كرد كه كتاب یات شیطانی به نها ربطی ندارد و در نتیجه بار دیگر در 16 اسفند ماه طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی روابط سیاسی ایران با انگلیس قطع شد.

با به بن بست رسیدن اقدامات رسمی و دولتی غربی ها علیه ایران این بار توسط نویسندگان اروپایی و امریكایی پیاده نظام دولت ها شدند و در اعلامیه های متعدد از سلمان رشدی و اقدام موهن او حمایت كردند. اما نتیجه تمامی اقدامات ناشیانه غربی ها ن شد كه در مقابل جبهه ای متحد در جهان اسلام بر محوریت فتوای تاریخی قرار گرفتند. در ن روز یت الله خامنه ای رئیس جمهور وقت ایران در بلگراد بود با شنیدن این خبر اعلام كرد مسئله رشدی راه حل دیگری ندارد. زادی بیان و قلم هیچ گاه شامل اهانت به پیامبران و مقدسات مردم نمی شود.

منبع :‌ مرکز اسناد(باتلخیص)