خواندن از شما،هورا از کودک

در کشور ما به سبب بی توجهی بسیاری از خانواده ها، بار اصلی تشویق کتابخوانی را باید آموزگاران و مربیان به دوش بکشند و آموزگاران باید به این باور برسند که کودکان و نوجوانان برای این که در فراگیری همه درس ها موفق باشند باید بیش از هر چیز در زندگی خود کتاب بخوانند. کودک کتابخوان مطالبی را که می خواند بیشتر درک می کند و در نتیجه بیشتر از خواندن کتاب لذت می برد. هرچقدر که بیشتر لذت ببرد، بیشتر می خواند و هر چه که بیشتر بخواند بیشتر درک می کند، این روند دوسویه به او کمک می کند که در درس های خود درک بالاتری از خوانده های خود داشته باشد و مطالب را بهتر فرا گیرد.

چند رهنمود به مربیان و آموزگاران

** ترویج کتابخوانی را جزیی مهم از کار آموزشی و تربیتی خود قرار دهید تا خواندن کتاب برای دانش آموزان یک عادت شود. در برنامه درسی، مطالعه آزاد دانش آموزان را بگنجانید.

** در شیوه های آموزشی نو، هر روز بیشتر کوشش می شود تا یاد دادن مهارت خواندن و نوشتن را در با نثرهای داستانی پیوند دهند.

** در خارج از آموزشگاه های سرگرمی های بسیاری هست که وقت کودک و نوجوان را به خود اختصاص می دهند و با کتابخوانی او رقابت می کند، در این چالش تنها کتاب هایی که خواندن آن ها کودکان و نوجوانان را سرشار از لذت می کنند، می تواند رقیبان را از صحنه بیرون کنند و خود جایگاه استوارتری در زندگی کودکان و نوجوانان به دست آورند.

مربیان پیش دبستان باید بخش مهمی از برنامه روزانه خود را به کتابخوانی با کودکان اختصاص دهند، ادبیات کودکان نقش مهمی در رشد همه جانبه ذهنی کودکان دارد. خواندن شعر و ترانه های کودکانه، قصه گویی و داستان خوانی از جمله برنامه های مهم مربیان می تواند باشد. برای این فعالیت ها باید به درستی برنامه ریزی کرد.

رسالت آموزگار تحمیل یک رشته دانستنی های خشک و کسل کننده بر ذهن کودک نیست، ذهنی که بر پایه سرشت خود و اندازه رشدش با جهان های سرشار از فانتزی (خیال انگیزی) سروکار دارد. آموزگاران باید از سنت های کهنه آموزشی که برانباشتن ذهن کودک از مطالب حفظ کردنی است، دور شوند و کلاس را به محیطی سرشار از تخیل و لذت قصه تبدیل کنند.

چند رهنمود برای مطالعه راهنمایی ها و دبیرستانی ها

در دوره تحصیلی راهنمایی کارآموزان در بالا نگه داشتن سطح مطالعه دانش آموزان دشوارتر است. شواهد عینی و بررسی های تجربی نمایان گران است که با ورود به دوره نوجوانی اندازه مطالعه آزاد دانش آموزان کاهش می یابد،که علت های گوناگونی می تواند داشته باشد. در این دوره علاقه های تازه ای در زندگی نوجوان پیدا می شود که با مطالعه رقابت می کند. در برخی از خانواده ها نیز کارهایی برای کمک به خانواده به نوجوانان سپرده می شود. در سن نوجوانی گرایش به برپایی گروه همسالان و وقت گذرانی در این گروه ها بیشتر می شود. همچنین فعالیت های بدنی و پرداختن به ورزش جایگاه تازه ای در فعالیت های روزانه نوجوان پیدا می کند. اندازه تکالیف درسی در این دوره بیشتر می شود و افزون بر همه این ها، تنش های درونی ویژه این مرحله از رشد، شدت می یابد. این عوامل می تواند سبب کاهش سطح مطالعه نوجوانان شود.

کار آموزگار در ترویج کتابخوانی در میان دانش آموزان این دوره تحصیلی دشوارتر است و توجه بیشتری می خواهد. آموزگاران باید بتوانند مطالعه نوجوانان را بیش از پیش به فعالیت های درسی و همچنین لذت خواندن پیوند دهند. نوع گرایش های مطالعاتی دانش آموزان در این سن دگرگون می شود و در کار ترویج کتابخوانی باید به این نکته توجه کرد.

چند رهنمود برای خواندن با کودک پیش دبستان

** برای هر برنامه کتابخوانی فعالیت های گوناگون هنری همچون نقاشی و نمایش تدارک ببینید.

** کودکان در این دوره بسیار کنجکاو هستند و پیوسته می خواهند جهان پیرامون خود را کشف کنند. کتاب هایی برگزینید که به کنجکاوی آنها پاسخ گوید.

** کودک در مرحله سنی پیش دبستانی قدرت تخیل بسیار بالایی دارد و داستان های فانتزی را به سبب تخیل نیرومندی که در آنها به کار رفته، بسیار دوست دارد. برای پاسخ به این نیاز کودکان کتابهای تصویری تخیلی مناسبی را برای خواندن برگزینید.

رسالت آموزگار تحمیل یک رشته دانستنی های خشک و کسل کننده بر ذهن کودک نیست، ذهنی که بر پایه سرشت خود و اندازه رشدش با جهان های سرشار از فانتزی (خیال انگیزی) سروکار دارد.

آموزگاران باید از سنت های کهنه آموزشی که برانباشتن ذهن کودک از مطالب حفظ کردنی است، دور شوند و کلاس را به محیطی سرشار از تخیل و لذت قصه تبدیل کنند. در الگوی کنونی زندگی که دیگر بزرگسالان خانواده برای کودکان قصه نمی گویند باید بخشی از این کمبود و نبود را مربیان و آموزگاران از میان بردارند، در سال های نخست مدرسه که کودک سواد می آموزد، خواندن قصه و داستان در سر کلاس، شوق یادگیری سواد را در دانش آموزان بر می انگیزد و روان خوانی را در آنها تقویت می کند.

چند رهنمود به خانواده ها

‌‌اگر والدین تان مهمان شما هستند، از آنها بخواهید که در آئین قصه خوانی شبانه شرکت کنند. اغلب پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها دوست دارند بدین ترتیب مرکز توجه قرار بگیرند. گهگاهی از والدین یا از همسایه های مسن ترتان بخواهید هنگامی که از خانه بیرون می روید از فرزندانتان مراقبت کنند، مطالب خواندنی نیز در اختیارشان قرار دهید تا با بچه ها بخوانند.

تشویق کنید که بچه های یک نسل با هم بخوانند. بچه های بزرگ تر می توانند از این فرصت استفاده کنند و هنرهای خود را به رخ خواهرها و برادرهای کوچک تر خود بکشند.  این کار به نفع خواننده ، شنونده و شماست .

جلب رضایت شنوندگان کم سن و سال کار ساده ای نیست و کسی که می خواهد قصه را با موفقیت بخواند و با هورا هورای شنوندگان مواجه شود، باید با احساس ، با صدائی واضح و با لحن مناسب بخواند. اگر به طور موقت این نقش را به فرزند بزرگترتان محول کنید تجربه خوبی به دست می آورد و ممکن است انگیزه پیدا کند که این نقش را به خوبی اجرا کند. هنگامی که روابط نسبتاً صلح آمیز است، بچه های کوچک تر از صرف وقت با خواهران و برادران بزرگ تر خود سود می برند وقتی کوچک تر ها می بینند که خواندن چقدر مهم است و می بینند که بزرگ تر ها با موفقیت می خوانند، خود نیز برای خواندن انگیزه پیدا می کنند.

سارا رئیسی - برگرفته از دومطلب در ماهنامه کودک