تبیان، دستیار زندگی
آسیب های حاصل از كار و فعالیت های محل كار كه شامل بالا بردن، حمل كردن، كشیدن، هل دادن و خم كردن هستند، با كمك گرفتن از ارگونومی بسیار روان تر و بهتر انجام می شوند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مهندسی فاكتورهای انسانی (ارگونومی) چیست؟(3)


همان طور که در قسمت های اول و دوم شرح دادیم ارگونومی به واسطه بشر توسعه یافت وهم اكنون در علوم مختلف جهت استاندارد كردن ابزار و اشیا و قطعات ساخته دست بشر بسیار كاربرد دارد.

مهندسی فاكتورهای انسانی (ارگونومی) چیست ؟(3)

آسیب های حاصل از كار و فعالیت های محل كار كه شامل بالا بردن، حمل كردن، كشیدن، هل دادن و خم كردن هستند، با كمك گرفتن از ارگونومی بسیار روان تر و بهتر انجام می شوند.

ارگونومیست ها جهت بهتر كردن زندگی انسان تلاش می كنند با بالا بردن امنیت و افزودن عملكرد به واسطه فراهم آوردن راه حل هایی جهت كارگاه ها، ابزارها، وسایل و لباس های كار و... كیفیت زندگی را افزایش دهند. برنامه های ارگونومی به مدیریت كردن موقعیت های پرخطر و فراهم آوردن آموزش كاربرد از وسایل و تجزیه و تحلیل كردن اطلاعات و ایجاد قوانین جدید جهت اندازه ها و... كمك می كنند.

طراحان اصول ارگونومی را به طرق مختلف و متنوع به كار می گیرند و با استفاده از آنها در جهت ارتقای كیفیت زندگی بشر تلاش می كنند.

کار در وضعیت نشسته

در وضعیت نشسته بسته به نوع صندلی و فعالیت طبعاً انرژی كمتری نسبت به حالت ایستاده مصرف خواهد شد و ما همیشه سعی می كنیم كه مشاغل ایستاده را به نیمه نشسته و نشسته تبدیل كنیم . در حالت نشسته تعداد عضلات درگیر حفظ تعادل بدن كاهش می یابد از طرف دیگر سطح اتكاء بدن با صندلی افزایش یافته ، تمركز قواء و میدان دید نیز در وضعیت نشسته در حفظ تعادل بدن اهمیت دارد . حداكثر سرعت در كار دستی هنگامی است كه دستها در جلوی بدن و بازوها در طرفین و با زاویه مناسب قرار گیرند.

مهندسی فاكتورهای انسانی (ارگونومی) چیست ؟(3)

برای مشاغل نشسته ارتفاع میز کار باید چند ساننتیمتر در پائین آرنج باشد و در کارهای دقیق یا بسیار دقیق مثل جواهر سازی و امثال آن معمولاً کارگر ، به حالت نشسته کار می کند . در اینگونه مشاغل محاسبه فاصله دید اهمیت دارد . در میز کار محاسبه ضخامت چوب و یا فلز روی میز اهمیت زیادی دارا می باشد . زیرا در بسیاری از مشاغل که حرکات دست در روی میز زیاد است و یا ضربه های چکش و غیره به سطح مطز وارد می آید باید سطح میز مقاومت کافی داشته باشد و دست بتواند آزادانه روی آن کار کند . قطر صفحه روی میز در محاسبه ارتفاع میز همیشه در مد نظر قرار می گیرد . با توجه به این نکته ارتفاع میز در کارهای نشسته باید تا حدود زانو باشد . اگر ضخامت میز روی میز کار را در نظر بگیریم با توجه به آنکه به طور متوسط قطر مزبور 4 سانتیمتر است ارتفاع میز برای زن ها 60 سانتیمتر و برای مردها 68 سانتیمتر کافی خواهد بود .

طراحان اصول ارگونومی را به طرق مختلف و متنوع به كار می گیرند و با استفاده از آنها در جهت ارتقای كیفیت زندگی بشر تلاش می كنند

این اندازه ها برای میز کار در مشاغلی نظیر ماشی نویسی- ماشین های حساب و کارهای دقیق مثل جواهر سازی و کارهایی که نیازمند به فعالیت جسمانی زیاد است توصیه می شود . کاربرد میزهای نامناسب برای افراد بلند قد موجب دردهای ماهیچه ای و خستگی پیش رس خواهد شد . برای کارهای اداری که در آن از ماشین تحریر استفاده نمی شود در صورتی که ارتفاع صندلی قابل تغییر باشد ارتفاع میز باید در حدود 74 تا 78 سانتیمتر برای مردها و 70 تا 74 سانتیمتر برای زن ها باشد . در صورت لزوم می توان از زیر پائی نیز استفاده نمود . درمیزهای دفاتر پاها باید جای کافی برای حرکت داشته باشد و حتی فضا به حدی باشد که شخص بتواند پا را روی پا بیاندازد . به همین دلیل وجود کشو در بالای زانو و یا انتخاب رویه های ضخیم برای میزها توصیه نمی شود . جدول زیر وضعیت صحیح و ارتفاع مناسب میز را برای کارهای نشسته نشان می دهد.

نوع کار 

مرد

زن

کارهای دقیق با فاصله دید کم

110-90

110-80

خواندن و نوشتن

78-74

74-70

کارهای دستی پر فعالیت

6865

کارگران یکجانشین : بهترین وضعیت نشسته برای کارگر یکجانشین این است که بازوها با قفسه سینه زاویه 10 درجه داشته باشد یا مفصل آرنج زاویه 110 درجه درست کند و ساعد و مچ در وضعیتی مانند حالت نوشتن باشد . پس از معیین کرد علل احتمالی یک ناراحتی تغییرات مختصری در روش های کار در گارگاههای ماشین ها ناراحتی را رفع می کند.

مهندسی فاكتورهای انسانی (ارگونومی) چیست ؟(3)

مزایای كار نشسته 

** حذف وزن پا

** اجتناب از وضعیتهای غیرطبیعی بدن .

** كاهش صرف انرژی .

** كاهش اعمال فشار بر روی سیستم گردش خون .

ایجاد سهولت در عملیات و حرکات :

برای سهولت در کارها باید اصول زیر را رعایت کرد :

** کارهای ظریف و دقیق نباید توام با انقباض عضلانی باشد زیرا عضله منقبض به آسانی تحت فرمان و هم آهنگا قرار نمی گیرد و توصیه می شود که انجام کارهای دقیق وظریف و سریع بلافاصله پس از فعالیت های جسمی خودداری شود .

** تنظیم حرکات افقی از حرکات عمودی سهل تر است . حرکات دایره ای از حرکات زیگزاگ آسانتر صورت می گیرد . حرکات فرمان هایی که در جهت دور شدن از بدن است راحت تر است .

** باید کار به صورت متناوب و حفظ زنجیری باشد . کارهای با توقف سریع و شروع سریع خسته کننده تر است و توصیه نمی شود .

مهندسی فاكتورهای انسانی (ارگونومی) چیست ؟(3)

** اشیاء فنی و ابزارها مانند آچار و ابزار کار باید به صورت نیم دایره ای در مقابل کارگر قرار گیرد . حدود تسلط به کار و وسائل کار باید 3/2 مقدار حداکثر ممکنه باشد و می توان با رسم دایره ای به شعاع 25 تا 45 سانتیمتر که از آرنج خمیده شروع شده شعاع عمل را رسم کرد .

** در کارهایی که با دو دست انجام می گیرد فعالیت برای هر دو دست در حد ممکن باید به طور مساوی باشد و در زمان معیین آغاز و پایان یابد.

ارگونومی اجزای موجود در محیط کار با کامپیوتر

مهندسی فاكتورهای انسانی (ارگونومی) چیست ؟(3)

اگر برای انجام فعالیت‌ها در محیط کار از کامپیوتر استفاده می شود ، به منظور جلوگیری از عوارض ناشی از کار با کامپیوتر ، توصیه می شود که اصول ساده ای که در مورد تجهیزات موقعیت و مکان کار با کامپیوتر در ذیل ذکر گردیده ،

رعایت گردد تا بتوان تا حـدودی ازاین عوارض جـلوگیری کرد :

صندلی :

مهندسی فاكتورهای انسانی (ارگونومی) چیست ؟(3)

صندلی مورد استفاده در محیط کار با کامپیوتر باید از خصوصیات زیر برخوردار باشد :

**دارای پشتی باشد ، به صورتی که گودی کمر را در بر گیرد و ( پشتی ) از نظر افقی و عمودی تراز باشد .

** چرخان باشد .

** از هر نظر (زوایا و فواصل) قابل تنظیم باشد .

** دارای پایه ای محکم باشد .

** روکش آن از جنسی باشد که هوا را از خود عبور داده و سبب تعریق نشود و لغزنده نیز نباشد .

** لایه داخلی آن 2 تا 3 سانتیمتر ضخامت داشته باشد .

** حداقل عرض آن 40 سانتیمتر باشد .

** چرخ آن قابلیت حرکت بر جنس کفپوش اتاق را داشته باشد .

** ارتفاع آن با ارتفاع میز متناسب باشد .

بر اساس اصول ارگونومی که از سوی سازمان بین المللی توصیه شده ، ارتفاع نشمینگاه صندلی باید 25 الی 35 سانتیمتر پایین تر از سطح میز کار در نظر گرفته شود .

میز کار :

مهندسی فاكتورهای انسانی (ارگونومی) چیست ؟(3)

** ارتفاع سطح میز کار باید قابل تنظیم باشد .

** فضای در نظر گرفته شده برای پاها در زیر میز باید مناسب باشد .

** سطح میز کار باید به اندازه ای بزرگ باشد که جای کافی برای تمامی اشیا و وسایل موجود باشد .

وسایلی که در هنگام کار بیشترین موارد استفاده را دارند ، باید در نزدیکی اپراتور و در دسترس وی قرار داشته باشد و سایر وسایل نیز باید به صورتی منظم در جای خود قرار گیرند . لازم به ذکر است که اگر امکان استفاده از یک میز بزرگ وجود نداشــته باشــد ، یا فضـای روی میز کوچک باشد ، می توان با استفاده از پایه متحرک مانیتور ، ضمن تنظیم فواصل و ارتفاع مانیتور در بهترین حالات مطابق با اصول ارگونومی ، از فضای موجود نیز حداکثر استفاده را نمود که این وسیله با امکان چرخش 360 درجه به دور محور خود حرکت وضعی و انتقالی ، قابلیت تنظیم محیط کار را تا حد بسیار زیادی افزایش می دهد و در اثر افزایش قابلیت تنظیم فواصل و ارتفاعات مورد نیاز ، از خســتگی ســتون مهـره ها و سایر اندام ها جلوگیری می شود .

** سطح میزکار نباید سفید یا خیلی تیره باشد ، چون به نامساعد شدن شرایط روشنایی کمک می کند .

 ادامه دارد...

فرآوری: مریم نایب زاده

بخش دانش و زندگی تبیان


منبع: fasletaze- cafedexign -nafiskaran- companycheck -vista-ergonomos -tehranoh