طلبه‌ها و چالشی به نام شغل دوم

طلبگی را اگر هم یک شغل ندانیم، رسیدگی به امور درس و بحث و شرکت در کلاس ها و مطالعه و مباحثه و تحقیق و پژوهش های لازم، به اندازه ی یک شغل یا حتی بیش از آن، از یک طلبه وقت می گیرد.

اما برخی از طلاب، همه ی وقت خود را به مطالعه و مباحثه اختصاص نمی دهند و بخشی از روز را به کارهای دیگری می پردازند که به آن ها در اصطلاح، شغل دوم گفته می شود. در این نوشته قصد داریم مسئله ی پرداختن به شغل دوم را مورد بررسی قرار دهیم.

با بررسی مشاغل مختلف، مشخص می شود که بعضی از امور فقط از عهده ی یک روحانی و تحصیل کرده در حوزه بر می‌آید.

از جمله حضور طولانی مدت به عنوان مبلغ در یک منطقه یا مجموعه اداری و مانند آن، مسئولیت بخش‌های عقیدتی سیاسی سازمان‌ها، اداره ی دفتر ازدواج، برخی از ادارات مخصوص روحانیون و …

از این مسئله مشخص می شود نمی توان پرداختن به شغل دوم را به طور کلی و به صورت مطلق رد کرد و طلاب را از آن منع نمود.

بلکه باید به بعضی از مشاغل که نه حضور یک طلبه در آنها ضرورت دارد و نه حتی بعضی از آنها با شان طلبگی سنخیت کافی دارد، توجه نموده و طلبه ها را از آنها بر حذر داشت.

اما اینکه چرا طلاب با وجود شیرینی فضای درس و بحث و اصالت این امر در حوزه های علمیه، به امور دیگر می پردازند، جای بررسی دارد.

بعضی از طلبه ها به خاطر ارتباط با محیط های مختلف و درک نیاز ها و دغدغه نسبت به انجام تکلیف دینی به عنوان یک دانش آموخته ی حوزه و آشنا به منابع دینی، بر خود لازم می بینند در اموری که توانایی و سلیقه ی فعالیت در آن را دارند واردشده و به انجام وظیفه بپردازند.

اما عده ی دیگری هستند که ورود آن ها به عرصه ی فعالیت های مختلف، در ابتدا از نیاز به تامین هزینه های زندگی ناشی می شود.

با  توجه به مبالغی که به طلاب به عنوان کمک هزینه پرداخته می شود، مشخص است که اکثر آن ها برای حداقل های زندگی نیازمند تامین از سوی منابع دیگری نیز هستند که این امر با تبلیغ در ایام خاص و یا  فعالیتهای پژوهشی و نوشتن مقاله و کتاب صورت می گیرد.

با درنظر گرفتن واقعیت های موجود، می توان به طلابی که قصد دارند در کنار درس و بحث، به امور دیگری نیز بپردازند توصیه نمود چند مسئله را در نظر بگیرند:

اول اینکه زمان مناسب برای کم کردن از اهتمام به درس و مطالعه و مباحثه و تحقیق را بشناسند.

در  ساختار فعلی دروس حوزه  های علمیه، این زمان مناسب، حد اقل اتمام دروس پایه ی ششم است. طلبه، هر چقدر در مسیر تحصیل دروس حوزوی و بحث و تحقیق آن ها پیش رفته باشد، در محیط های دیگر امکان بیشتر و متقن تری  را در خدمت علمی  و دینی به دیگران دارد.

دوم، اینکه در صورت احساس وظیفه برای پرداختن به امر دیگر و یا ناچار شدن  نسبت به آن، سعی نمایند کاری را در پیش گیرند که بیشترین تناسب را با آنچه آموخته اند و آن چه از یک طلبه ی علوم دینی انتظار می رود داشته باشد.

در همین راستا، می توان به ماجرای هجرت شهید بزرگوار علامه مطهری اشاره کرد که در پی محدودیت هایی که دچار آن شد و تقریبا هیچ راهی برای تامین زندگی خویش پیش رو نداشت، با حضور در دانشگاه و قدم نهادن در مسیر تدریس و برگزاری سخنرانی های علمی و اعقادی، ماندگار ترین مجموعه ی علمی و دینی را به یادگار گذاشت.

در حالیکه این روز ها در مطبوعات، گزارش هایی از طلبه هایی به چشم میخورد که بعد از تحصیل در حوزه، به تحصیل در رشته ی مهندسی یا پزشکی پرداخته اند و از این امر با افتخار نیز یاد می شود! در حالیکه با اندکی تامّل، می توان فهمید که اشتغال به رشته های مختلف  که  تناسبی به علوم حوزوی ندارند، در مقایسه با آنچه با تحصیل در حوزه به دست می آید هیچ افتخاری به حساب نمی آید.

مسئله ی سوم هم اینست که هیچ گاه رابطه ی خود را با کتاب و علوم حوزوی قطع نکنند.

علوم، با گذشت زمان و عدم ممارست، رنگ فراموشی به خود گرفته و از دست می رود. به علاوه، با حفظ این ارتباط می توان از مباحث جدید و همینطور سوال ها و نیاز های علمی جدید و به روز نیز با خبر شد و در این زمینه همراه با شرایط زمان پیش رفت که از لوازم یک طلبه ی موفق  است.

تهیه و تنظیم : محمد حسین امین ، گروه حوزه علمیه تبیان