معنا و ارکان جهاد اقتصادی
ابتدا باید به این نکته توجه داشت که نام گذاری این سال به نام جهاد اقتصادی است نه تلاش اقتصادی یا الگوی اقتصادی و موارد دیگر، که جهاد سطحی بالاتر از تمام این نام هاست، جهاد یعنی جد و جهد همراه با زحمت و چالش با موانع. این بدان معناست که باید موانع را برطرف کرد نه این که مانع ایجاد کرد.
ابتدا باید به این نکته توجه داشت که نام گذاری این سال به نام جهاد اقتصادی است نه تلاش اقتصادی یا الگوی اقتصادی و موارد دیگر، که جهاد سطحی بالاتر از تمام این نام هاست، جهاد یعنی جد و جهد همراه با زحمت و چالش با موانع. این بدان معناست که باید موانع را برطرف کرد نه این که مانع ایجاد کرد. بعضی ها خیال می کنند برای جهاد اقتصادی، این که جیبشان به هر نحوی پر پول شود کافی است. نه این فکر کوته نگرانه است و ساده انگارانه.
و نیز باید در نظر داشت که پیوستگی بین نام گذاری سه سال متمادی از جانب مقام معظم رهبری امام خامنه ای، با نام های اصلاح الگوی مصرف، همّت مضاعف و کار مضاعف و در آخر جهاد اقتصادی، یک روند هدف دار بوده و استمراری پایاپای با هم دارند. بدین معنا که برای انجام جهاد اقتصادی، ابتدا نیاز به دارا بودن الگوی اقتصادی همگون با موازین اسلامی برای طراحی اصلاح الگوی مصرف بوده و همّت مضاعف و کار مضاعف در جهت تحقق این الگو است که هر دو زمینه ساز جهاد اقتصادی هستند. با استعانت از کلام امام خامنه ای به عنوان طلائیه دار این جریان و این حرکت عظیم، می توان راه را بهتر تشخیص داد.
آقای خامنه ای پیرامون مقولهی جهاد، راه را اینگونه نشان می دهند:
معنای جهاد
جهاد یعنی مبارزه ،در زبان فارسی جنگ و ستیزهگری معنای مبارزه را نمیدهد. میگویی من دارم مبارزه میکنم: مبارزهی علمی میکنم، مبارزهی اجتماعی میکنم، مبارزهی سیاسی میکنم، مبارزهی مسلحانه میکنم، همهی اینها مبارزه است و معنا دارد. مبارزه یعنی تلاش پر نیرو در مقابل یک مانع یا یک دشمن. اگر هیچ مانعی در مقابل انسان نباشد مبارزه وجود ندارد. در جادهی آسفالته انسان پایش را روی گاز بگذارد و با باک پر از بنزین سفر کند این را مبارزه نمیگویند. مبارزه آنجایی است که انسان با مانعی برخورد کند که این مانع در جبهههای انسانی میشود دشمن و در جبهههای طبیعی میشود موانع طبیعى. اگر انسان با این موانع درگیر شود و سعی کند آنها را از میان بردارد این میشود مبارزه. جهاد در زبان عربی عیناً به همین معناست یعنی مبارزه. جهاد در قرآن و حدیث هم به همین معناست. همه جا به معنای جنگ مسلحانه نیست. البته یک جا با جنگ مسلحانه تطبیق میکند یک جا هم با جنگ غیرمسلحانه تطبیق میکند.
اساساً وجود مانع است که به تلاش انسان معنا و حقیقت معنوى میبخشد و اسمش میشود جهاد؛ والّا اگر مانع نبود، جهاد معنى نداشت. جهاد یعنى جد و جهد همراه با زحمت و چالش با موانع
اساساً همین وجود مانع است که به تلاش انسان معنا و حقیقت معنوى میبخشد و اسمش میشود جهاد؛ والّا اگر مانع نبود، جهاد معنى نداشت. جهاد یعنى جد و جهد همراه با زحمت و چالش با موانع .این نوع جهاد کردن و اینگونه جهادی نیاز به ارکان و نوع مبارزه دارد، که معلوم شود صف کشی ها چگونه است؛ که ما کجا ایستاده ایم و چگونه ایستاده ایم. این که ارکان لازم برای این جهاد چیست؟ اکنون به بررسی دو رکن اصلی جهاد می پردازیم.
اساساً وجود مانع است که به تلاش انسان معنا و حقیقت معنوى میبخشد و اسمش میشود جهاد؛ والّا اگر مانع نبود، جهاد معنى نداشت. جهاد یعنى جد و جهد همراه با زحمت و چالش با موانع.
دو رکن جهاد
مقام معظم رهبری در تشریح این موضوع فرمودهاند: معیار جهاد شمشیر و میدان جنگ نیست. معیار جهاد همان چیزی است که امروز در زبان فارسی ما در کلمهی مبارزه وجود دارد. فلانی آدم مبارزی است. فلانی آدم مبارزی نیست. نویسندهی مبارز، نویسندهی غیر مبارز. عالم مبارز، عالم غیر مبارز. دانشجوی مبارز و طلبهی مبارز، دانشجوی غیرمبارز و طلبهی غیرمبارز. جامعهی مبارز و جامعهی غیرمبارز. پس جهاد یعنی مبارزه.
در مبارزه دو چیز حتماً لازم است: یکی اینکه در آن جد و جهد و تحرکی باشد. انسان در رختخواب یا در پستوی خانه که نمیتواند مبارزه کند، در مبارزه باید جد و جهدی وجود داشته باشد… دوم اینکه در مقابلش دشمنی باشد.
مبارزه در آنجا که دشمن نیست معنا ندارد. پس جهاد متقوم بر این دو رکن است، اگر کسی علیه دوست جد و جهد کند این جهاد نیست بلکه فتنه و اخلال است اگر کسی در مقابل دولت حق در مقابل صلاح و نظام. حق جد و جهد و تلاش کند این فتنه و محاربه است، جهاد نیست حالا این جد و جهدی که انجام میگیرد به. هر شکلی باشد چه به شکل نوشتن، گفتن، کتاب و چه به شکل شبنامه، شایعهپراکنى، نقزدن و.. منفیبافی همهاش فتنهگری و اغواگری و بعضی از اشکالش محاربه است. اگر همهی اینها در مقابل دشمن خدا و دشمن علی لسانالله و لسان رسوله و اولیائه علیهمالسّلام باشد میشود جهاد فیسبیلالله. پیغمبر(ص) به اینگونه جهاد دعوت میکند. پس تنبلی و نشستن و بیکارگی و بیاهتمامی از امت پیغمبر خواسته نیست.
این مهم است که بدانیم در کدام سپاه شمشیر می کشیم و علیه چه کسی تیر پرتاب می کنیم. و مهم تر این که توان ها را بشناسیم و بدانیم وظیفهی جهادی ما کجاست و در چه حوزه هایی می توانیم وارد شویم..
جهاد در همه جا
همهی جهاد به جبهه رفتن نیست. هرجا هستید میتوانید مجاهد فیسبیلالله باشید.
جهاد داخل خانهها هم ممکن است و همه جا انسان میتواند با دشمن خدا جهاد کند. اگر اراده داشته باشد و اگر بداند باید چه کارکند.
جهاد در همهی مرزهای اسلام
دفاع از اسلام به دفاع از میهن اسلامی ختم نمیشود. ما در همهی مرزهای اسلام با کفر آماده دفاع و مجاهدتیم. البته میدان چنین جهادی وسیعتر و میدانداران آن رجال سیاسی و علمی و فرهنگی و هنریند که همواره باید آمادهی دفاع از اسلام باشند
چهار شعبه جهاد
میفرمایند جهاد چهار شعبه دارد: امربه معروف نهی از منکر و راستگویی و صداقت. ( امیرالمومنین(ع دسته بندی مطالبی که بررسی شد نشان می دهد که جهاد با گزاره های زیر همراه است:
شناخت دشمن ، مبارزه دائمی با موانع ،راستگویی و صداقت امر به معروف و نهی از منکر،
اینجا جهاد معنای حقیقی خود را مشخص می کند و اکنون ارتباط این جهاد با اقتصاد رابطهی مهمی است که نیاز به بررسی ها و واکاوی هایی دارد که به اشاره آنها می پردازیم..
این مهم است که بدانیم در کدام سپاه شمشیر می کشیم و علیه چه کسی تیر پرتاب می کنیم. و مهم تر این که توان ها را بشناسیم و بدانیم وظیفهی جهادی ما کجاست و در چه حوزه هایی می توانیم وارد شویم
در روابط اقتصادی چه در حوزه درون خانواده و چه در دو حوزهی دیگر نیاز به شناخت مقولهی اصلاح الگوی اقتصادی و سپس عوامل مترتب بر روابط اقتصادی است. تا نوع تعامل و انجام فعالیت ها مشخص شود و راه از بی راهه متمایز گردد. به همین جهت نخست به بررسی اصلاح الگوی اقتصادی می پردازیم.
اصلاح الگوی اقتصادی
برای ورود به عرصهی جهاد اقتصادی (در سطوح علمی و تخصصی) نیاز به شناخت فرصت ها، بسترها و موانع الگوهای اقتصادی برای اصلاح این الگو است تا جهاد یک جهاد آگاهانه و دقیق باشد وهمچنین به منظور ارائهی معنای جامعی از اصلاح الگوی اقتصادی -که به اختصار بیان می شود- ابتدا باید به بررسی تعاریفی کوتاه از اقتصاد و اقتصاد اسلامی بپردازیم.
تعریف علم اقتصاد:علم اقتصاد عبارت است از دانشی که به تخصیص بهینهی کالاها و فراورده ها میپردازد. به عبارت دیگر علمی است که به تفسیر حیات اقتصادی و پدیدههای آن و ارتباطشان با عوامل کلّی آنها اهتمام می ورزد.
مسألهیاقتصاد، به عنوان یکی از مهمترین مسائل زندگی بشری مطرح است، و اسلام نیز نگرش خاصی به آن دارد.
نظام اقتصاد اسلامی عبارت است از مجموعهی قواعد کلّی ارائه شده در اسلام در زمینهی روش تنظیم حیات اقتصادی و حلّ مشکلات اقتصادی ، در راستای تامین عدالت اجتماعی.
درواقع اقتصاد اسلامی برخلاف نظر بعضی ها در مورد علم اقتصاد، تخصیص امکانات محدود به خواسته های نامحدود نیست، بلکه نظام اقتصاد اسلامی مبتنی بر تعدیل خواسته ها و تخصیص امکانات به خواسته های تعدیل یافته است.
منبع: راسخون
لینک مرتبط:
به فرمایشات رهبری عمل شده است؟
جهاد اقتصادی و افق 14 سال پیش رو