تبیان، دستیار زندگی
گناه، دست از دامن گناهكار نمى‏كشد، تا او را رسوا كند. وقتى بساط عدالت گسترده شود، پاى اهل ستم در تله مى‏افتد و ظلم، دامنگیر ظالم مى‏شود
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تنها چیزی که باید از آن ترسید


امام علی علیه السلام فرمودند : ‌لا تَخَفْ إِلاَّ ذَنْبَكَ.  ؛ جز از گناه خویش مترس.


گناه انفجار است

در پیشگاه خدا

امام على علیه السلام فرمود:

«مَنْ قَرَعَ بابَ اللَّهِ فُتِحَ لَهُ. » ؛ هر كس آستان خدا را بكوبد، در به رویش گشوده مى‏شود. (غررالحكم ج5 ص267)

مهربانى‏هاى خدا بى‏پایان است.

از بندگان خواسته است كه او را بخوانند، تا جواب دهد، درخواست كنند تا عطا كند.

چه لطفى بالاتر از این؟! وعده آمرزش نیز داده است. دعا و نیایش و استغفار، كوبیدن آستانه و درگاه خداست. بى‏شك، نیایش‏هاى خالصانه را بى‏پاسخ نمى‏گذارد و استغفارهاى راستین را مى‏پذیرد و گناهان را مى‏بخشاید.

گر گدا كاهل بود، تقصیر صاحبخانه چیست؟

در دعاى افتتاح، در شبهاى رمضان مى‏خوانید كه خداوند، اجازه داده تا او را بخوانند و اجابت را هم تضمین كرده است. حالِ عبادت یافتن نیز، موهبتى الهى است.

هم دعا از تو، اجابت هم زتو.

مهم، دعاى خالصانه و خواستن صمیمى و اصرار و التماس در پیشگاه اوست.

كسى كه درى را بكوبد و ادامه دهد، اگر در خانه كسى باشد، بالأخره در را مى‏گشاید. چرا آستان خدا چنین نباشد؟! خدا كه شنواتر، مهربان‏تر و كریم‏تر است!

اگر صدا مى‏زنیم و جواب نمى‏شنویم، باید ببینیم كجاى كار خراب است؟

فرصتهاى این ایام را نباید راحت و رایگان از كف داد. شبها، سراسر بركت‏اند و رحمت، روزها هم فرصت بندگى و اطاعت.

قصور در كجاست؟ در رحمت خدا یا خواستن ما؟

در سایه محاسبه است كه انسان به عیوب و كاستیهاى خود واقف مى‏شود و اگر واقعاً در مسیر كمال است، آنها را اصلاح مى‏كند و زمینه رشد را فراهم مى‏آورد

فرصت محاسبه

امام على علیه السلام فرمود:

ثَمَرَةُ الُْمحاسَبَةِ صَلاحُ النَّفْسِ ؛ ثمره محاسبه، اصلاح شدن نفس است. (غررالحكم ج3 ص334)

هیچ خردمندى راضى به خسران و زیان در معامله نمى‏شود.

لیكن، شناخت سود و زیان مهم است.

چه بسیارند كسانى كه نفع و ضرر را به جاى هم اشتباه مى‏گیرند و گاهى عمرى خسارت مى‏برند، اما خود را برنده مى‏پندارند. چه خوب است كه دفترچه محاسبه نفس افتتاح كنیم.

برنامه اخلاقى و تربیتى محاسبه، براى آن است كه انسان به سود و زیان عمر خویش بنگرد و سرمایه عمر را كه خرج مى‏كند بازدهى هم برایش داشته باشد.

كتاب نفس را هم باید ورق زد و خواند.

در شناخت نیت‏ها، خصلتهاى خوب و بد و رذایل و فضایل خود هم باید كوشا بود و فرصت رمضان و شبهاى قدرش و سحرهاى بیدارگرش، بهترین موقعیت است.

كسى مى‏تواند مدعى خودسازى باشد كه خودشناسى هم داشته باشد.

شگفتا!... انسان براى مقدارى سرمایه مادى و سرمایه‏گذارى تجارى و سپرده بانكى كلى حساب و كتاب و دفتر جزء و كل و... دارد، اما سرمایه‏هاى خویش را بى‏ملاحظه برباد مى‏دهد و خسران‏هاى روحى را خسارت به حساب نمى‏آورد.

نتیجه محاسبه خویش، اصلاح خود است.

محاسبه نفس

در سایه محاسبه است كه انسان به عیوب و كاستیهاى خود واقف مى‏شود و اگر واقعاً در مسیر كمال است، آنها را اصلاح مى‏كند و زمینه رشد را فراهم مى‏آورد.

روزى چند دقیقه، از خودتان حساب مى‏كشید؟...

ترس از گناهان

امام على علیه السلام فرمود: لا تَخَفْ إِلاَّ ذَنْبَكَ؛ جز از گناه خویش مترس. (غررالحكم ج6 ص262)

گناه، دست از دامن گناهكار نمى‏كشد، تا او را رسوا كند. وقتى بساط عدالت گسترده شود، پاى اهل ستم در تله مى‏افتد و ظلم، دامنگیر ظالم مى‏شود.

اگر بنا شود مجرمان تعقیب و مجازات شوند، هر جرم و گناهى، دامى است كه موجب گرفتار شدن مجرم مى‏شود. آخرت، مرحله دادرسى، كیفر و مجازات خطاكاران است و... البته مرحله مزد و پاداش نیكوكاران نیز.

خداوند هم، عادل است و عالم، دقیق است و حسیب. گرچه به لطف و رحمتش امیدها بسته‏ایم، اما اگر نه به فضل و لطفش، بلكه به عدلش با ما رفتار كند، كیست كه از كیفرش برهد؟

ذره ذره گناهان، تبدیل به كوه معصیت مى‏شوند، كه هرگز دوش‏هاى ضعیفمان یاراى تحمل آن را ندارد.

قطره قطره معاصى، تبدیل به دریاى جرایم مى‏شوند، كه ما را در كام امواجش غرق مى‏سازد.

پس، دشمن‏ترین دشمنان ما، گناه ماست كه ما را گرفتار یا رسوا خواهد ساخت و اگر در دنیا هم بگریزیم، گریزى از فرداى قیامت نیست.

باید ترسمان نه از قانون و محكمه، بلكه از حساب و بررسى اعمال و گناهانمان باشد، والا آن را كه حساب پاك است، از محاسبه چه باك است؟

توبه راهى است براى محو سیئات.

تا این فرصت باقى است، دام‏هاى رسواگر گناه را برچینیم!

اگر بنا شود مجرمان تعقیب و مجازات شوند، هر جرم و گناهى، دامى است كه موجب گرفتار شدن مجرم مى‏شود. آخرت، مرحله دادرسى، كیفر و مجازات خطاكاران است و... البته مرحله مزد و پاداش نیكوكاران نیز

عبرت‏ها

امام على علیه السلام فرمود:

ما أَكْثَرَ الْعِبَرُ وَ أَقَلَّ الإِعْتِبارُ ؛ وسایل عبرت گرفتن چه بسیارند، اما عبرت گرفتن چه اندك است!(غررالحكم ج6 ص68)

شكست‏هایى كه براى عده‏اى پیش مى‏آیند، مى‏توانند براى دیگران درس پیروزى داشته باشند.

ناكامى‏هاى برخى برنامه‏ها، مى‏توانند برنامه‏ریزان را به تغییر شیوه وادارند، تا در كارها موفق شوند و به اهداف برسند.

مرگ و میرهاى هر روزه، مى‏توانند براى ما مایه بیدارى و سرمایه تنبّه شوند.

دیدن صحنه‏هاى تصادف، به رانندگان درس احتیاط مى‏دهد و فرجام شوم معتادان براى اهل هوس، آیینه عبرت است و رسوایى اهل معصیت، براى دیگران یك موعظه است.

همه اینها درست، ولى وقتى كه چشم عبرت‏بین باز و تصمیم بر پند آموختن در كار باشد!

خاقانى، ایوان مدائن را آیینه عبرت مى‏داند، ولى براى كه؟ براى دل عبرت‏بین!

قرآن كریم و نهج‏البلاغه عزیز، از عبرت‏ها پندها، آموزش‏ها، هشدارها و اعلام خطرها، موج مى‏زنند. ولى براى دلهاى آگاه و چشم‏هاى باز.

دوروبر خود ما و همین عمر اندك‏مان، كلى عبرت براى ما ارائه مى‏دهد. ولى آنجا كه دیده عبرت‏بین را بسته باشیم و خود را به آن كوچه بزنیم، از این همه عبرت‏ها چه اعتبار؟

دواى دردها موجود است، اما اگر از آنها استفاده نكنیم، درمانى هم در كار نیست.

راندن در جاده بى‏علامت، خطرناك است.

رانندگى در جاده‏اى هم كه پر از علایم رانندگى و تابلوهاى هشدار دهنده است، اگر راننده نخواهد به آنها توجه كند همان خطرها را دارد.

مایه عبرت فراوان است، ولى آنچه كم داریم، پندآموزى و عبرت گرفتن است.

بخش نهج البلاغه تبیان


منبع : شرح 101 حکمت علوی ، جواد محدثی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.